دیابت کودکان، باید و نبایدها(۱)

بهتر است پس از ابتلای فرزندانمان به دیابت، بیش از قبل با آن‌ها بچگی کنیم؛ بدویم و بازی کنیم و اجازه ندهیم دیابت، لذت بچگی کردن را از کودکانمان بدزدد و سایه شوم بیمار بودن را بر سر آن‌ها حاکم کند.

علیرضا وهاب‌زاده: دلش می‌خواهد بچگی کند. با دوستانش بازی کند. بدود و زمین بخورد و شاید از در و دیوار بالا برود. آخر بچه است و شیطنت از نشانه‌های یک کودک سالم است. اما تازگی‌ها دچار بیماری شده، از پدر و مادر شنیده که اسم بیماری‌اش دیابت است. از نگاه مادرش می‌خواند که بیماری خاصی دارد. پدر آرام آرام از آمپول‌های حرف می‌زند که باید روزی چند بار به او تزریق کنند. تازه امسال قرار است به مدرسه هم برود. مادر هم از بخور و نخورهایی می‌گوید که شیرین به نظر نمی‌رسند. کودک اما بی‌توجه به دیابت، دلش می‌خواهد زندگی را بچگی کند.


بخور نخور های غیر ضروری
برخلاف آنچه همه درباره دیابت شنیده‌اند و گاهی هم دهان‌به‌دهان می‌چرخد، دیابت بیماری خطرناکی نیست و کام کودکان دیابتی تلخ نمی شود. متخصصان دیابت توصیه می‌کنند که کودکان دیابتی از خوردن هیچ غذایی منع نشوند و نباید با بخور و نخورهای بی‌جا به آسایش و سلامت روحی آن‌ها ضربه وارد کرد.

بچه‌ها در سن رشد هستند و بدن آن‌ها به مواد غذایی متعدد نیاز دارند و هرگز نباید از لحاظ مصرف مواد خوراکی محدود شوند و برعکس باید از یک هرم غذایی متعادل و متناسب پیروی کنند که همه مواد غذایی با تمامی تنوع موجود در آن گنجانده شود.

دراین‌باره مهیار خسروشاهی کارشناس دیابت گفت: هرم غذایی کودک باید حاوی کربوهیدرات، پروتئین و فیبر، سبزی‌ها، ویتامین‌ها و صیفی‌ باشد. درباره تغذیه این کودکان نباید میان وعده فراموش شود چون مصرف میان وعده قند خون را تنظیم و از نوسانات آن جلوگیری می‌کند.

وی درباره وضعیت تغذیه کودکان دیابتی در مدرسه، گفت: نمی‌شود کودکان را از مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی و گروهی مدارس حذف کرد. بلکه باید با آموزش صحیح و کامل یک برنامه‌ریزی مناسب برای عادی‌سازی زندگی آن‌ها انجام داد تا از هیچ مناسبت و برنامه جدا نشوند و لذت کودکی کردن را از دست ندهد.

وی در این باره افزود: در زمان برگزاری جشن در مدرسه، لازم است قبل از خوردن کیک و مواد شیرینی کنترل قند صورت گیرد و بر اساس تعداد کربوهیدرات خوراکی‌ها چند شماره انسولین اضافی تزریق شود و تنها لازم است تعادلی در این قضیه صورت گیرد.

لزوم خود کنترلی و آموزش کودکان مبتلابه دیابت
قرار است کودکمان به مدرسه برود و بیشتر روز خود را در مدرسه و دور از والدین سپری کند؛ سر کلاس درس حاضر شود، بازی و ورزش کند و خلاصه تمام کودکی‌اش را سپری کند. در اینجا لازم است قبل از هر چیز به کودکانمان آموزش بدهیم که چگونه قند خون خود را مدیریت کنند و با خود کنترلی به مشکل بر نخورده و روال عادی زندگی خود را طی کنند.

خسروشاهی درباره ضرورت آموزش کودکان دیابتی، گفت: در بیماری دیابت، آموزش در گام نخست قرار دارد. خوشبختانه با طراحی انسولین‌های قلمی جدید، این انسولین‌ها به‌راحتی قابل تزریق توسط خود کودک است و یک کودک پنج‌ساله، قلم انسولین را در مدرسه و خانه می‌تواند تزریق کند. حتی یک کودک قادر است کربوهیدرات‌های خوراکی را خودش شمارش کند و همه این‌ها تنها در سایه آموزش درست میسر است.

وی افزود: این انسولین‌های قلمی جدید لزومی به نگهداری در یخچال ندارند و می‌توانند همه‌جا در کیف و در دسترس کودک باشد ولی لازم است در دمای بین ۲۰ الی ۲۸ درجه نگهداری شوند و از قرار دادن آن‌ها در محیطی با دمای بالا مثلاً نزدیک بخاری، شوفاژ یا آفتاب طولانی خودداری شود.

وی یادآور شد: دیابت کودکان از نوع یک است. این نوع کودکان از زمان تشخیص بیماری نیاز به تزریق انسولین دارند. اطرافیان این کودکان باید آموزش‌های لازم در مورد دیابت ببیند زیرا کوچک‌ترین اشتباهی در گرفتن انسولین عواقب جبران‌ناپذیری را در پی دارد.

مشورت با پزشک و برنامه‌ریزی صحیح
اگر سال اولی است که فرزندتان به دیابت مبتلا شده است یا نخستین سالی است که با این بیماری به مدرسه می‌رود، باید نکاتی را بدانید. لازم است قبل از هر چیز با پزشک فرزندتان مشورت کنید و او را در جریان وضعیت او قرار دهید؛ همچنین با گرفتن برنامه منظم و دقیق سال تحصیلی خوبی را برای فرزندتان رقم بزنید.

خسروشاهی درباره این برنامه‌ریزی‌ها گفت: کودک دیابتی باید دو نوع انسولین تزریق کند، یک انسولین پایه که لازم است هر 24 ساعت یک‌بار تزریق شود و برای راحتی کودک در مدرسه توصیه می‌شود این تزریق در شب‌ها و سر ساعت مشخصی انجام شود، دوم انسولین کوتاه اثر که معمولاً بهتر است قبل از وعده‌های اصلی غذا باشد؛ همچنین باید بعد از شمارش کربوهیدرات‌های مواد خوراکی، نسبت به میزان آن، انسولین تزریق شود.

ادامه دارد...