نشانه های تشنج نوزادان، دستپاچه نشوید!

نشانه های تشنج نوزادان حرکات غیرعادی چشم‌ها، سفت شدن بدن، تکان‌های ناگهانی دست‌ و پاها و تغییر در الگوی تنفس را شامل می‌شود. این علائم ممکن است در ابتدا به صورت خفیف و گذرا باشند، اما در برخی موارد به طور مداوم یا شدیدتر ادامه می‌یابند. تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید تا تمام علائم تشنج در نوزادان را بشناسید.

تشنج نوزاد چیست؟

تشنج به ‌طور کلی به معنای فعالیت غیرطبیعی مغز است که می‌تواند باعث ایجاد حرکات غیرارادی بدن، تغییر در تنفس و حتی از دست دادن هوشیاری شود. تشنج در نوزادان، ممکن است به دلایل مختلفی از جمله مشکلات عصبی، متابولیکی یا عفونتی بروز کند. شناسایی علائم تشنج و اقدام سریع برای درمان می‌تواند خطرات ناشی از آن را کاهش داده و به بهبود وضعیت کودک کمک کند.

انواع تشنج نوزاد

تشنج‌ها در نوزادان به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند که عبارتند از:

• تشنج‌های کانونی: این نوع تشنج‌ها معمولاً در یک قسمت خاص از بدن نوزاد، مانند دست یا پا و به صورت حرکات غیرارادی مانند لرزش یا تکان‌های سریع ایجاد می‌شوند. دلیل آن‌ها نیز اغلب مشکلات مغزی، از جمله آسیب‌های مغزی یا اختلالات ساختاری مغز را در برمی‌گیرد.
• تشنج‌های عمومی: در این نوع تشنج‌ها، فعالیت غیرطبیعی مغز تمام بدن نوزاد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این نوع تشنج‌ها معمولاً شدیدتر از تشنج‌های کانونی هستند و می‌توانند باعث حرکات پرشی، سفت شدن بدن، تغییر در تنفس و حتی از دست دادن هوشیاری شوند. به علاوه، این‌ها احتمالاً در نوزادان مبتلا به مشکلات جدی‌تری مانند صدمات مغزی، عفونت‌ یا اختلالات متابولیک بروز می‌کنند.

علائم تشنج در نوزادان

علائم تشنج در نوزادان ممکن است بسیار متنوع باشد و از نوزادی به نوزاد دیگر فرق کند. مهم‌ترین علائم تشنج عبارتند از:

• حرکات غیرارادی: یکی از اصلی‌ترین علائم تشنج، حرکات غیرارادی در بدن است. این حرکات می‌توانند شامل تکان‌های سریع دست و پاها یا حرکت غیرطبیعی چشم‌ها باشند. حتی در برخی موارد، ممکن است نوزاد به طور ناگهانی سفت شود یا حرکات بدن او غیرقابل کنترل به نظر برسد.
• تغییر در تنفس: تنفس نوزادانی که دچار تشنج می‌شوند، ممکن است سطحی، سریع یا حتی متوقف شود. این اختلالات تنفسی می‌تواند مشکلات جدی ایجاد کند. بنابراین، نظارت دقیق بر تنفس نوزاد در هنگام تشنج ضروری است.
• افت هوشیاری: یکی دیگر از علائم رایج تشنج، افت هوشیاری است. نوزاد ممکن است به‌ طور ناگهانی هوشیاری خود را از دست داده و به حالت بی‌حرکت یا گیج‌رفتگی وارد شود. در برخی موارد، این حالت ممکن است با خواب عمیق یا حتی کما نیز همراه باشد.
• تغییر رنگ پوست: ممکن است در حین تشنج رنگ پوست نوزاد به‌ ویژه در اطراف دهان و لب‌های او کبود شود. این تغییر رنگ نشانه‌ای از اختلال در جریان خون و اکسیژن‌رسانی به بافت‌ها است.
• گریه‌های شدید و طولانی: یکی دیگر از نشانه های تشنج نوزادان گریه غیرعادی است. این گریه‌ها که احتمالاً به دلیل درد یا ناراحتی ناشی از تشنج ایجاد می‌شوند، معمولاً شدید و طولانی بوده و ممکن است والدین را نگران کنند.

علت تشنج در نوزادان

تشنج در نوزادان ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود. از جمله این علل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• عفونت‌های مغزی: مننژیت، آنسفالیت و دیگر عفونت‌های مغزی می‌توانند باعث التهاب مغز و تشنج شوند. در واقع، عفونت‌های ویروسی و باکتریایی از شایع‌ترین علل این نوع تشنج‌ها هستند.
• اختلالات متابولیک: مشکلات متابولیکی مانند هیپوگلیسمی (افت قند خون)، اختلالات الکترولیتی (کمبود یا زیاد بودن سطح مواد معدنی در خون) و سایر اختلالات مربوط به سوخت‌وساز بدن می‌توانند باعث تشنج در نوزاد شوند.
• آسیب‌های مغزی: نوزادانی که در هنگام تولد دچار آسیب مغزی می‌شوند، بیشتر در معرض تشنج قرار دارند. آسیب‌هایی مانند خونریزی در مغز یا کمبود اکسیژن در حین زایمان می‌توانند عامل بروز تشنج باشند.
• مادران مبتلا به بیماری‌های خاص: نوزادانی که مادران‌شان به بیماری‌هایی مانند دیابت یا عفونت‌های دوران بارداری مبتلا هستند، بیشتر در معرض خطر تشنج قرار دارند. این بیماری‌ها می‌توانند اثرات منفی بر رشد مغز نوزاد بگذارند و باعث بروز علائم تشنج در نوزاد شوند.
• نقص‌های ژنتیکی: برخی نوزادان به طور مادرزادی دارای مشکلات ژنتیکی هستند که ممکن است به تشنج‌های مکرر منجر شود. این نقص‌ها معمولاً در سیستم عصبی مرکزی وجود دارند.

تشخیص تشنج در نوزادان

تشخیص تشنج در نوزادان نیازمند توجه دقیق به علائم بالینی و انجام آزمایش‌های پزشکی است. پزشکان از روش‌های مختلفی برای تشخیص و ارزیابی علت تشنج استفاده می‌کنند که عبارتند از:

• معاینه فیزیکی و بررسی سوابق پزشکی: اولین قدم در تشخیص تشنج، بررسی سوابق پزشکی نوزاد و معاینه فیزیکی است. پزشک ممکن است از والدین بخواهد تا اطلاعاتی مانند مدت زمان تشنج و نوع حرکات غیرارادی را گزارش دهند.
•  آزمایش خون و ادرار: آزمایش‌های خون و ادرار برای شناسایی مشکلات متابولیکی، عفونت‌ها یا بیماری‌های دیگر عامل تشنج انجام می‌شوند.
• الکتروانسفالوگرافی: این یکی از ابزارهای اصلی برای بررسی فعالیت غیرطبیعی مغز است که به پزشک کمک می‌کند تا الگوهای غیرطبیعی امواج مغزی را شناسایی کرده و تشخیص دقیق‌تری از نوع تشنج ارائه دهد.
• تصویربرداری مغزی: MRI یا CT اسکن روش‌هایی هستند که برای شناسایی آسیب‌های مغزی یا تغییرات ساختاری در مغز نوزاد استفاده می‌شوند و تصاویر آن‌ها می‌توانند به تشخیص علت اصلی تشنج کمک کنند.

اقدامات اولیه در تشنج نوزادان

شما به عنوان والد باید در صورت مشاهده علائم تشنج نوزاد خود سریعاً دست به کار شوید و اقدامات اولیه را انجام دهید تا از بروز مشکلات بیشتر جلوگیری کنید. این اقدامات عبارتند از:

• حفظ آرامش: ابتدا باید آرامش خود را حفظ کنید و نگران نباشید، زیرا استرس می‌تواند وضعیت را بدتر کند.
• قرار دادن نوزاد در وضعیت ایمن: نوزاد را در یک سطح نرم و صاف قرار دهید و از گذاشتن اشیاء در دهان او خودداری کنید، زیرا این کار می‌تواند باعث اختناق شود.
• تماس فوری با پزشک یا اورژانس: فوراً با پزشک یا اورژانس تماس بگیرید تا درمان‌های لازم آغاز شود.
• مشاهده مدت زمان تشنج: مدت زمان تشنج بسیار مهم است. اگر تشنج بیش از پنج دقیقه طول کشید، باید فرزندتان را فوراً به بیمارستان منتقل کنید.

درمان تشنج نوزادان

درمان تشنج در نوزادان بستگی به علت آن دارد و پزشکان از روش‌های مختلفی برای درمان استفاده می‌کنند که عبارتند از:

• داروهای ضد تشنج: داروهایی مانند دیازپام، فنوباربیتال و فنی توئین برای کنترل علائم تشنج‌ در نوزادان تجویز می‌شوند.
• درمان عفونت: در صورتی که تشنج ناشی از عفونت باشد، درمان‌های آنتی ‌بیوتیکی یا ضد ویروسی ممکن است تجویز شود.
• رفع مشکلات متابولیک: اگر تشنج به دلیل مشکلات متابولیکی مانند کمبود قند خون باشد، باید اقدامات درمانی فوری و مخصوص آن انجام بگیرد.
• پشتیبانی تنفسی: در صورت اختلال در تنفس نوزاد، ممکن است نیاز به پشتیبانی تنفسی مانند اکسیژن یا دستگاه تنفس مصنوعی باشد.

کلام آخر

نشانه های تشنج نوزادان که مواردی از جمله حرکات غیرعادی چشم‌ها، سفت شدن بدن، تکان‌های ناگهانی دست‌ و پاها و تغییر در الگوی تنفس هستند، نیاز به توجه فوری دارند و باید جدی گرفته شوند. در واقع، شناسایی علائم تشنج و اقدام سریع می‌تواند به کاهش خطرات و عوارض بعدی کمک کند. پس اگر هرگونه علائمی از تشنج را در نوزاد خود مشاهده کردید، بلافاصله با پزشک یا اورژانس تماس بگیرید تا درمان‌های لازم صورت بگیرد.

به کلینیک نی نی بان سر بزنید.