جدول شروع غذای کمکی نوزاد | غذاهایی که باید در لیست خود بگنجانید
شروع غذای کمکی یکی از مهم‌ترین مراحل رشد نوزاد است. تا شش‌ماهگی، شیر مادر یا شیر خشک تمام نیازهای تغذیه‌ای کودک را تامین می‌کند، اما بعد از این سن، بدن نوزاد به انرژی، آهن و مواد مغذی بیشتری نیاز دارد. برای همین از حدود شش‌ماهگی می‌توان به تدریج غذاهای ساده و نرم را در کنار شیر مادر شروع کرد. از آنجایی که سیستم گوارش نوزاد هنوز به طور کامل تکمیل نشده است توجه به انتخاب گزینه‌های مناسب با توجه به سن اهمیت زیادی دارد. در ادامه ضمن ارائه جدول شروع غذای کمکی نوزاد با مواد غذایی و بافت‌های مناسب برای شروع غذای جامد بیشتر آشنا خواهید شد.
فهرست مطالب
زمان مناسب برای شروع غذای کمکی
بهترین زمان معمولاً از شش‌ماهگی است. در این سن، نوزاد توانایی بلع بهتر، کنترل سر و گردن و نشستن با کمک را پیدا کرده و دستگاه گوارشش برای پذیرش غذای جامد آماده است. با این حال، اگر نوزاد هنوز توانایی بلع ندارد یا وزن‌گیری مناسبی نداشته، باید شروع را به تاخیر انداخت و با پزشک مشورت کرد.
چرا انتخاب مواد غذایی مهم است؟
انتخاب مواد غذایی مناسب برای شروع غذای کمکی اهمیت زیادی دارد، زیرا سیستم گوارشی نوزاد هنوز در حال رشد و تکامل است و توانایی هضم همه مواد را ندارد. در ماه‌های ابتدایی، نوع غذا می‌تواند بر سلامت گوارش، رشد مغزی، وزن‌گیری و حتی ذائقه آینده کودک تاثیر بگذارد.
به نقل از raisingchildren.net.au.
Introducing solids is also important for helping babies learn to eat. It gives them experience of new tastes and textures from a range of foods. It develops their teeth and jaws, and it strengthens muscles that they'll need for language development
معرفی غذاهای جامد همچنین برای کمک به نوزادان در یادگیری غذا خوردن مهم است. این کار به آنها تجربه طعم‌ها و بافت‌های جدید از طیف وسیعی از غذاها را می‌دهد. دندان‌ها و فک‌های آنها را توسعه می‌دهد و عضلاتی را که برای توسعه زبان به آنها نیاز دارند، تقویت می‌کند.
اگر غذاهای ناسازگار، سنگین یا آلرژی‌زا زودتر از زمان مناسب معرفی شوند، ممکن است باعث مشکلاتی مانند اسهال، یبوست، آلرژی یا بی‌اشتهایی شوند. بنابراین باید از مواد ساده، تازه و قابل‌هضم مانند برنج، سیب، هویج و فرنی شروع کرد و به‌تدریج تنوع غذایی را افزایش داد.
تغذیه در ۶ ماهگی
در شش‌ماهگی، نوزاد هنوز مهارت جویدن کامل را ندارد و بیشتر غذا باید کاملاً نرم و رقیق باشد تا بلع آن آسان باشد و خطر خفگی ایجاد نکند. غذاهایی مانند فرنی برنج، پوره میوه‌های نرم (مثل سیب یا موز)، پوره سبزیجات (مثل هویج یا کدو) و حریره بادام باید به شکل یکدست و تقریباً مایع یا نیمه‌مایع باشند. در این مرحله، غذای کمکی بیشتر برای آشنایی نوزاد با طعم‌ها و رنگ‌ها و آموزش مهارت‌های اولیه بلع معرفی می‌شود، نه برای تأمین کامل انرژی یا مواد مغذی.
تغذیه در ۶ تا ۸ ماهگی
در این بازه، دستگاه گوارش و عضلات دهان نوزاد کمی قوی‌تر شده و می‌تواند غذاهای غلیظ‌تر و کمی با بافت پوره‌ای یا نرم‌تر از قبل را هضم کند. غذاهای معرفی‌شده باید هنوز کاملاً یکدست و بدون تکه‌های بزرگ باشند، اما می‌توان کمی غلظت غذاها را افزایش داد تا نوزاد تجربه جویدن سبک را شروع کند. مثال‌ها شامل پوره سبزیجات متنوع، پوره حبوبات نرم و زرده تخم‌مرغ پخته است. این مرحله همچنین زمان مناسبی برای ایجاد تنوع غذایی و شروع مهارت قاشق‌خوری با کمک والدین است.
تغذیه در ۹ تا ۱۲ ماهگی
در این سن، نوزاد آماده مصرف غذاهای با بافت نرم‌تر و کمی خرد شده است و می‌تواند وعده‌های غذایی متنوع‌تر با تکه‌های کوچک یا رشته‌ای را تجربه کند. غذاها می‌توانند شامل قطعات کوچک سبزیجات پخته، حبوبات نرم، برنج نیم‌دانه، ماکارونی نرم و تکه‌های میوه نرم باشند. هنوز غذاها نباید سفت یا جویدنی خیلی سخت باشند، اما هدف این است که نوزاد مهارت جویدن کامل را بیاموزد و آماده ورود به غذای خانوادگی شود. در این مرحله، بافت غذا نقش مهمی در تقویت عضلات دهان، تقویت مهارت جویدن و آماده‌سازی برای غذاهای بزرگسالان دارد.
جدول پیشنهادی شروع غذای کمکی
برای شروع غذای جامد نوزاد می‌توانید از لیست زیر کمک بگیرید:
|
نکات مهم |
تعداد وعده در روز |
نوع غذا |
سن نوزاد |
|
غذا را نرم و رقیق تهیه کنید. فقط یک نوع ماده جدید در هر 3 روز معرفی کنید. |
1 وعده (1–2 قاشق چای‌خوری تا چند قاشق غذاخوری) |
فرنی برنج، حریره بادام، پوره سیب یا هویج |
۶ ماهگی |
|
به تدریج غلظت غذا را بیشتر کنید. از افزودن نمک و شکر خودداری کنید. |
2 وعده |
پوره سیب‌زمینی، پوره کدو حلوایی، پوره موز |
۶.۵ ماهگی |
|
ابتدا زرده تخم‌مرغ را کم‌کم اضافه کنید و از سفیده تا یک‌سالگی پرهیز شود. |
2 تا 3 وعده |
زرده تخم‌مرغ پخته (نیم قاشق تا کامل)، سوپ ساده با برنج و سبزیجات نرم |
۷ ماهگی |
|
حبوبات را خوب بپزید و از صافی رد کنید تا نفخ ندهند. |
3 وعده |
حبوبات پوست‌کنده (عدس، ماش)، پوره مرغ و سبزیجات |
۸ ماهگی |
|
کودک می‌تواند با قاشق کوچک غذا بخورد. غذا کمی سفت‌تر شود. |
3 وعده + میان‌وعده |
ماست ساده، برنج نیم‌دانه، تکه‌های نرم میوه |
۹ تا ۱۰ ماهگی |
|
کودک می‌تواند همراه خانواده غذا بخورد. از غذاهای تند یا چرب پرهیز کنید. |
3 وعده اصلی + 2 میان‌وعده |
غذای خانواده با بافت نرم، ماکارونی نرم، کوکوی سبزیجات |
۱۱ تا ۱۲ ماهگی |
طرز تهیه اولین غذای کمکی نوزاد
همانطور که دیدید ترتیب غذایی نوزاد اهمیت دارد. و در جدول بالا غذاهای کمکی با بافت مناسب برای شروع به شما معرفی شد اکنون در ادامه به طور خلاصه طرز تهیه چند مورد از آنها را توضیح خواهیم داد:
۱. فرنی برنج
یک قاشق غذاخوری آرد برنج را در نصف لیوان آب سرد حل کنید، روی حرارت ملایم بگذارید و مرتب هم بزنید تا غلیظ شود. وقتی کمی خنک شد، دو تا سه قاشق شیر مادر یا شیر خشک به آن اضافه کنید تا نرم و قابل‌هضم شود.
۲. حریره بادام
چند عدد بادام را چند ساعت در آب گرم خیس کرده، پوست بگیرید و آسیاب کنید. سپس یک قاشق مرباخوری از خمیر بادام را با نصف لیوان آب یا شیر مادر مخلوط کرده و روی حرارت ملایم بپزید تا کمی غلیظ شود.
۳. پوره سبزیجات
سبزیجاتی مثل هویج، کدو یا سیب‌زمینی را پوست گرفته، خرد کنید و با مقدار کمی آب بپزید تا نرم شوند. سپس آن را با پشت قاشق له کنید یا در مخلوط‌کن بریزید تا کاملاً یکنواخت و نرم شود.
۴. سوپ ساده نوزاد
کمی برنج و سبزیجات نرم مثل هویج یا کدو را با مقدار کمی مرغ پخته یا آب گوشت رقیق در قابلمه بریزید. با حرارت ملایم بپزید تا مواد کاملاً نرم شوند، سپس آن را له یا صاف کنید تا بافتی نرم و مناسب نوزاد پیدا کند.
نکات مهم در شروع غذای کمکی
در زمان شروع غذای کمکی به نکات زیر توجه داشته باشید:
- همیشه غذای جدید را با فاصله ۳ روز از غذای قبلی معرفی کنید تا حساسیت احتمالی مشخص شود.
- همچنان شیر مادر یا شیر خشک باید منبع اصلی تغذیه باشد.
- از افزودن نمک، شکر، عسل، خامه و مواد افزودنی پرهیز کنید.
- غذا را تازه و در حجم کم آماده کنید.
- برای نوزادان رفلاکسی یا کم‌وزن، برنامه باید با نظر پزشک تغییر کند.
سخن پایانی
غذای کمکی باید با صبر و آرامش معرفی شود. هدف از آن فقط سیر کردن نوزاد نیست، بلکه کمک به یادگیری خوردن، جویدن و آشنایی با طعم‌های مختلف است. هر کودک ریتم رشد خاص خود را دارد، بنابراین اگر فرزندتان کمتر یا بیشتر از جدول غذا می‌خورد، نگران نباشید و روند او را زیر نظر متخصص کودک پیگیری کنید.
