قطره AD یا مولتی ویتامین، کدام بهتر است؟
در این مطلب، به بررسی این دو مکمل و نحوه مصرف درست آن‌ها خواهیم پرداخت تا انتخاب آگاهانه‌تری داشته باشید.
در سال‌های ابتدایی زندگی نوزاد، دریافت ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری برای رشد مناسب جسمی و ذهنی اهمیت بسیاری دارد. در این میان، والدین همواره با این سؤال مواجه می‌شوند که قطره AD یا مولتی ویتامین برای تامین نیازهای تغذیه‌ای نوزادشان مناسب‌تر است. هر کدام از این مکمل‌ها ترکیبات خاصی دارند و با هدف مشخصی تجویز می‌شوند. در این مطلب، به بررسی این دو مکمل و نحوه مصرف درست آن‌ها خواهیم پرداخت تا انتخاب آگاهانه‌تری داشته باشید.
راهنمای کامل مصرف قطره AD یا مولتی‌ویتامین در نوزادان
وقتی کودکی را به دنیا می‌آورید، تمام توجه‌تان به مراقبت از سلامت او و رسیدگی به تغذیه‌اش معطوف می‌شود. یکی از پرسش‌های رایج مادران در این دوران، مربوط به مصرف قطره AD یا مولتی‌ویتامین برای نوزاد است؛ همچنین سوالی که اغلب مطرح می‌شود، این است که نوع ایرانی بهتر است یا خارجی و کدام‌یک برای رشد کودک مفیدتر است.
دوز مصرف قطره‌های ویتامینی در نوزادان
دکتر آتوسا فولادگر، متخصص اطفال، در این‌باره توضیح می‌دهد که از روز پانزدهم تولد، باید روزانه به شیرخواران ۲۰ قطره ویتامین AD یا ۲۵ قطره مولتی‌ویتامین داده شود. تنها تفاوت این دو نوع قطره در ترکیبات آن‌هاست؛ قطره AD فقط حاوی ویتامین‌های A و D است، در حالی که در مولتی‌ویتامین سایر ویتامین‌ها نیز وجود دارند. با این حال، مقدار ویتامین D در هر دو نوع قطره، یکسان است.
تفاوت نوع ایرانی و خارجی قطره AD یا مولتی ویتامین
مصرف نوع خارجی مولتی‌ویتامین یا قطره AD تنها در صورتی مجاز است که:
- مقدار ویتامین D آن ۴۰۰ واحد باشد.
- مقدار مولتی‌ویتامین آن ۱۵۰۰ واحد در هر سی‌سی یا میلی‌لیتر باشد.
در غیر این صورت، نه نوع خارجی و نه نوع ایرانی مؤثر نخواهند بود.
نحوه صحیح مصرف قطره AD یا مولتی ویتامین،
بهترین روش برای دادن قطره به کودک این است که تعداد مناسب قطره را در یک قاشق مرباخوری بچکانید و به‌آرامی به کودک بدهید. در صورتی‌که نوزاد تمایلی به خوردن آن نداشته باشد، می‌توان قطره را با آبمیوه مخلوط کرد.
احتیاط در نوزادان مبتلا به آلرژی
اگر کودک دچار آلرژی است، نباید به او مولتی‌ویتامین داده شود. علت آن وجود ماده رنگی تارترازین در برخی مولتی‌ویتامین‌هاست که می‌تواند باعث تشدید علائم آلرژی شود.
در چنین مواردی، باید فقط قطره AD مصرف شود، به‌ویژه اگر:
- کودک دارای گونه‌های قرمز است.
- سابقه حساسیت شدید در خانواده وجود دارد.
چرا مصرف قطره‌های ویتامینی ضروری است؟
مصرف قطره آهن و قطره AD فقط برای وزن‌گیری نیست. تمام شیرخواران دچار کمبود آهن و ویتامین D هستند. عدم دریافت کافی و روزانه ویتامین D ممکن است باعث بروز نرمی استخوان یا ابتلا به پای پرانتزی در کودک شود.
قطره AD یا مولتی‌ویتامین؛ نکات کلیدی برای والدین
همه مادران دغدغه تامین نیازهای تغذیه‌ای کودک خود را دارند. قطره مولتی‌ویتامین یک اطمینان نسبی است که کودک روزانه مواد مغذی لازم را دریافت می‌کند. با این حال:
- مصرف آن برای همه نوزادان ضروری نیست.
- شیر مادر یا شیر خشک به تنهایی تا ۴ تا ۶ ماهگی اکثر نیازهای کودک را تأمین می‌کند؛ به‌جز ویتامین D
مکمل‌های ضروری برای نوزادان
پس از ۴ تا ۶ ماهگی و با شروع غذای جامد، ممکن است پزشک توصیه به مصرف مکمل‌هایی مانند موارد زیر داشته باشد:
- آهن
- روی
- ویتامین B۱۲
- ویتامین D
چه نوزادانی به مصرف مولتی‌ویتامین نیاز دارند؟
مصرف مولتی‌ویتامین در شرایط خاص توصیه می‌شود:
- نوزادان نارس یا با وزن پایین هنگام تولد که شیر کمتری مصرف می‌کنند.
- نوزادانی که تغذیه متنوعی ندارند.
- نوزادانی که مادرشان رژیم غذایی خاصی دارند (مانند گیاه‌خواران).
تاثیر سلامت و رژیم مادر بر نوزاد
وضعیت سلامت و تغذیه مادر نقش مستقیمی در کیفیت شیر و سلامت نوزاد دارد. برای مثال، مادرانی که دارو مصرف می‌کنند یا جراحی خاصی داشته‌اند ممکن است جذب مواد غذایی کمتری داشته باشند.
در مادران گیاه‌خوار، کمبود مواد زیر شایع است:
- ویتامین B۱۲
- آهن
- روی
- کلسیم
- DHA (اسید چرب امگا ۳)
اگر رژیم غذایی مادر مناسب نباشد، بدن او برای تولید شیر از ذخایر خود استفاده می‌کند که ممکن است به سلامت او آسیب برساند.
نقش قطره AD و مولتی‌ویتامین پس از شروع غذای کمکی
با شروع غذای جامد، بسیاری از ویتامین‌ها و مواد معدنی از طریق غذا به بدن نوزاد می‌رسند؛ به‌ویژه اگر کودک از مواد غذایی غنی‌شده مانند ویتامین A، فولات و روی استفاده کند.
نکات مهم از نظر مراجع پزشکی:
- فقط نوزادانی که از تنوع غذایی برخوردار نیستند نیاز به مولتی‌ویتامین دارند.
- برای سایر نوزادان، مصرف مولتی‌ویتامین فایده‌ای ندارد.
- کیفیت و کمیت مواد تشکیل‌دهنده در میان برندهای مختلف ممکن است متفاوت باشد.
قطره AD یا مولتی‌ویتامین؛ نوزاد به کدام مواد مغذی نیاز دارد؟
در این بخش به برخی از مکمل‌هایی اشاره می‌کنیم که پزشکان برای نوزادان توصیه می‌کنند.
آهن
شیر مادر و شیر خشک هر دو حاوی آهن هستند. با این حال، زمانی که نوزاد شروع به مصرف غذای جامد می‌کند، نیاز او به آهن از ۰.۲۷ میلی‌گرم در روز (تا شش‌ماهگی) به ۱۱ میلی‌گرم در روز (از ۷ تا ۱۲ماهگی) افزایش می‌یابد.
در این زمان، ضروری است غذای کودک سرشار از آهن باشد. بهترین منابع غذایی آهن عبارت‌اند از:
- پوره گوشت
- سرلاک‌های غنی‌شده از آهن
- پوره حبوبات، به‌ویژه عدس و لوبیا
در صورتی که غذای کودک شما حاوی آهن کافی نباشد، پزشک ممکن است مکمل آهن تجویز کند. همچنین نوزادان نارس به‌دلیل ذخایر کم آهن در زمان تولد، به مکمل آهن نیاز دارند.
روی
نوزادانی که پس از ۴۰ هفته بارداری متولد شده‌اند، معمولاً به مکمل روی نیازی ندارند. تا ۶ ماهگی نیز روی مورد نیاز نوزاد از طریق شیر مادر یا شیر خشک غنی‌شده تأمین می‌شود. با آغاز غذای جامد می‌توان از منابع طبیعی روی مانند گوشت قرمز و ماست استفاده کرد. علائم کمبود روی در بدن شامل موارد زیر است:
- کاهش اشتها
- ضعف سیستم ایمنی
- کم‌تحرکی
- تأخیر در رشد
نوزادان نارس و نوزادانی که با وزن کم متولد شده‌اند، در معرض خطر کمبود روی قرار دارند.
ویتامین D
بیشتر متخصصان اطفال توصیه می‌کنند که کودکان تا جای ممکن از نور مستقیم خورشید دور نگه داشته شوند و در خارج از خانه از کرم ضدآفتاب استفاده کنند تا از خطرات بلندمدت ناشی از اشعه فرابنفش که ممکن است در بروز سرطان پوست نقش داشته باشد، جلوگیری شود. کرم ضدآفتاب از تولید ویتامین D توسط پوست جلوگیری می‌کند؛ بنابراین برای جبران این کمبود، مشورت با پزشک درباره مصرف قطره مکمل ویتامین D ضروری است.
توصیه‌ها به‌صورت زیر است:
- اگر کودک به‌صورت منحصراً یا تا حدی از شیر مادر تغذیه می‌کند، باید از چند روز نخست پس از تولد، دوز توصیه‌شده مکمل ویتامین D را روزانه دریافت کند.
- مصرف مکمل ویتامین D باید تا زمانی ادامه یابد که کودک روزانه حداقل یک لیتر شیر کامل مصرف کند. (شیر کامل تا پیش از ۱۲ماهگی نباید استفاده شود.)
- در مورد نوزادانی که از شیر خشک تغذیه می‌کنند، چون شیر خشک‌ها حاوی حداقل مقدار توصیه‌شده ویتامین D هستند، اگر کودک روزانه حداقل ۴ فنجان شیر خشک بنوشد، نیازی به مکمل اضافی نخواهد بود.
ویتامین B12
ویتامین B12 برای رشد سیستم عصبی و جلوگیری از کم‌خونی اهمیت زیادی دارد. این ویتامین به‌طور طبیعی در منابع حیوانی مانند موارد زیر یافت می‌شود:
- ماهی
- گوشت
- تخم‌مرغ
- شیر و لبنیات
اگر مادر در دوران شیردهی از هیچ‌یک از منابع پروتئین حیوانی استفاده نمی‌کند، باید از مکمل مناسب حاوی ویتامین B12 بهره بگیرد تا نوزاد دچار کمبود نشود.
DHA
DHA نوعی اسید چرب امگا-۳ است که در رشد مغز و چشم نوزاد نقش کلیدی دارد. مقدار کمی از DHA به‌طور طبیعی در شیر مادر وجود دارد. همچنین بیشتر شیر خشک‌ها با DHA غنی می‌شوند. نکته مهم این است که مکمل DHA معمولاً برای نوزادان تجویز نمی‌شود، اما مادرانی که در رژیم غذایی خود DHA دریافت نمی‌کنند (مانند گیاه‌خواران)، باید از مکمل‌های حاوی این اسید چرب استفاده کنند. مطالعات نشان داده‌اند که مادران گیاه‌خوار و فرزندان آن‌ها نسبت به سایرین، سطوح پایین‌تری از DHA در خون خود دارند.
اگر بابت تأمین مواد مغذی نوزاد نگران هستید:
مطالعات نشان داده‌اند مادرانی که دچار کمبود یک ماده مغذی هستند، بهتر است به‌جای استفاده از قطره مولتی‌ویتامین برای نوزاد، ابتدا با اصلاح رژیم غذایی خود و تأمین آن ماده مغذی، نیاز نوزاد را نیز از طریق تغذیه طبیعی برطرف کنند. هرچه تغذیه مادر کامل‌تر و سالم‌تر باشد، نوزاد از مواد مغذی بیشتری بهره‌مند خواهد شد.
چگونه مولتی‌ویتامین مناسب انتخاب کنیم؟
در انتخاب مولتی‌ویتامین مناسب برای نوزاد، باید به ترکیب تغذیه‌ای آن توجه ویژه‌ای داشت. بهترین مولتی‌ویتامین‌ها حاوی تمامی ۱۳ ویتامین ضروری و ۱۴ ماده معدنی مورد نیاز بدن هستند.
ترکیباتی که برای کودک در حال رشد اهمیت زیادی دارند، شامل موارد زیر هستند:
- ویتامین A
- ویتامین C
- ویتامین D
- کلسیم
- آهن
نکات مهم در انتخاب مولتی‌ویتامین:
- از مصرف مولتی‌ویتامین‌هایی که حاوی رنگ‌ها، طعم‌دهنده‌ها یا شیرین‌کننده‌های مصنوعی هستند، خودداری کنید.
- از ویتامین‌های پاستیلی (که اغلب از شربت ذرت تهیه شده‌اند) پرهیز کنید. این نوع مکمل‌ها علاوه‌بر اینکه برای دندان‌های کودک مضر هستند، پیام اشتباهی به کودک منتقل می‌کنند؛ اینکه ویتامین‌ها همانند آب‌نبات هستند.
- بهتر است از مولتی‌ویتامین‌هایی استفاده کنید که از غذاهای کامل و طبیعی تهیه شده‌اند، نه مواد مصنوعی.
نتیجه‌گیری
در نهایت، انتخاب بین قطره AD یا مولتی ویتامین باید بر اساس نیازهای خاص نوزاد، شرایط تغذیه‌ای مادر و توصیه پزشک متخصص انجام شود. اگرچه هر دو مکمل می‌توانند در تأمین ویتامین‌های مورد نیاز نوزاد نقش داشته باشند، اما شناخت تفاوت‌های ترکیبی و کاربردی آن‌ها به والدین کمک می‌کند تا تصمیمی هوشمندانه و متناسب با وضعیت کودک خود بگیرند. توجه به سلامت نوزاد، نیازمند بررسی دقیق و مشورت تخصصی است.