رابطه زناشویی موفق، رازهای سلامت زنان و مردان

وقتی صحبت از تهدید جنبه‌ای از سلامت پیش می‌آید، طبیعی است که اغلب ما به عوامل واگیر و غیرواگیر مثل باکتری‌ها، ویروس‌ها، رژیم غذایی، سر و صدا، تابش اشعه، مشکلات ژنتیک و... فکر می‌کنیم و بررسی اثر این عوامل نیز معمولاً ما را به یک بیماری می‌رساند؛ اما سلامت و از جمله «سلامت جنسی» فقط از سوی بیماری‌ها مورد تهدید واقع نمی‌شود.

برای داشتن تصویری واضح‌تر از موضوع، در اینجا تهدیدکننده‌های سلامت جنسی را در سه گروه مورد بررسی قرار می‌دهیم. این تقسیم بندی کاملاً نظری است و می‌تواند موافقان و مخالفان خود را داشته باشد، ولی اجزای مطرح شده در آن، امروزه کاملاً ملموس و مستندند:

الف) نگرانی‌ها، دغدغه‌ها و حتی بلاتکلیفی‌ها
ناآگاهی و اطلاعات محدود یا غلط، نگرش‌های خاص، شکل نگرفتن نظام فکری، اعتقادی و ارزشی فرد و بالاخره فقدان برخی مهارت‌ها می‌تواند سلامت جنسی را تحت تاثیر قرار دهد. در این خصوص می‌توان به مثال‌های زیر اشاره کرد:

-نگرش و نحوه برخورد با تکانه‌های جنسی و بویژه برخورد با جنس مخالف

- رابطه تکانه‌ها و تمایلات جنسی با موضوع عشق و صمیمیت

- موضوع اختلافات بین دو جنس (فیزیکی، روانی، اجتماعی، سنی و...) و روابط بین آن‌ها

-مهارت‌های تصمیم گیری و مسئولیت پذیری در رفتارهای جنسی

-تصور فرد از خود و همچنین تصویر بدنی خود (صرف نظر از اختلالات روانپزشکی مرتبط با این موضوع که جایگاه خاص خود را دارد.)

ب) مشکلات فردی و اجتماعی تهدید کننده سلامت جنسی
برخی از این مشکلات با بیماری‌ها و یا کم توانی‌های خاصی مرتبط است و برخی نیز متاثر از عوامل محیطی و اجتماعی (حتی در سطح معضلات جهانی) هستند. از جمله:

-جنبه‌های غیر پزشکی نارضایتی‌های جنسی (مثلاً مشکل در صمیمیت زوجین، احترام متقابل، توجه به نیازهای شریک جنسی، یکنواختی و خستگی، اختلاف نظر در نحوه به کارگیری روش‌های رابطه زناشویی و...)

-بی تعهدی در زندگی جنسی و در درجات خفیف‌تر عدم مسئولیت پذیری در زندگی مشترک

-اعتیاد، مصرف الکل و رفتار‌ها و عملکرد

-کم توانی‌ها (بینایی، شنوایی، حرکتی و...)، معلولیت‌ها و عملکرد جنسی

-یائسگی و سلامت جنسی (زنان امروز به طور میانگین یک سوم از عمر خود و حدود یک دوم از سنین زندگی فعال از نظر جنسی را در این محدوده طی می‌کنند)

-سالمندی و سلامت جنسی (توجه داشته باشید که هرم جمعیتی کشور به سمت سالمند شدن پیش می‌رود و سالمندی علاوه بر آنکه ملاحظات سلامت جنسی و باروری خاص خود را دارد (مثلاً سرطان‌های اندام‌های مرتبط با باروری) به هیچ وجه به معنی پایان یافتن یک زندگی خوب و رضایت بخش جنسی نیست.)

-خشونت‌های وابسته به جنسیت

-پدیده قاچاق انسان و استثمار جنسی که متاسفانه گسترش آن در دهه‌های اخیر باعث شرمساری بشر در قرن بیست و یکم است.

پ) بیماری‌های تهدید کننده سلامت جنسی
- بیماری‌های عفونی و در راس آن‌ها ایدز

-اختلالات عملکرد جنسی و بیماری‌هایی که به طور ثانویه منجر به اختلال عملکرد جنسی می‌شود.

- ناباروری یا اختلالاتی که فرایند طبیعی باروری، بارداری و زایمان را با مشکل مواجه می‌کند.

-عوارض ناشی از بارداری‌های ناخواسته و سقط‌های پرخطر

- اختلالات هویت جنسی

- انحرافات جنسی و...

نگاه به تهدید کننده‌های سلامت جنسی به این شکل می‌تواند چند خاصیت داشته باشد:
نخست آنکه سیاستگذاران نظام سلامت برای بررسی، برنامه ریزی و مداخلات موثر در حوزه سلامت جنسی لازم است تا به شکلی کلی به موضوع بپردازند و از پیچیدگی‌های موضوع و لزوم کار بسادگی نگذرند.

دوم آنکه مراکز ارائه خدمات و مراقبت‌های سلامت جنسی و باروری نیز باید توجه داشته باشد که با چه طیفی از موضوعات و به دنبال آن نیاز به چه خدماتی مواجه هستند.

سوم، بالاخره به «فرض» فراهم آوردن خدمات و مراقبت‌های مورد نیاز، مردم باید توجیه شده باشند که هر نیاز را به محکمه کدام طبیب جسم یا جان عرضه دارند.