آزمایش ژنتیک قبل بارداری، چقدر اهمیت دارد؟

بی‌تردید داشتن فرزند سالم آرزوی هر انسانی است و هیچ فردی با انتخاب خود صاحب فرزند معلول نمی‌شود، اما گاهی به‌دلیل ناآگاهی و البته در برخی موارد گران بودن آزمایش‌های ژنتیک خانواده‌ها از انجام این کار سرباز می‌زنند و زمانی پشیمان می‌شوند که هیچ سودی ندارد.

با انجام آزمایش‌های تشخیص ژنتیک در دوران قبل از ازدواج، بعد از ازدواج و یا حتی بارداری می‌توان از بروز معلولیت‌ها جلوگیری کرد که برخی افراد به دلایل مختلف آن را پشت گوش می‌اندازند.

باید بار ناشی از شیوع معلولیت‌ها را در جامعه کاهش دهیم
معاون توسعه و پیشگیری اداره‌کل بهزیستی مازندران در این‌باره، اظهار کرد: یکی از سیاست‌های راهبردی سازمان بهزیستی در سال جاری توسعه برنامه‌های پیشگیرانه به‌ویژه پیشگیری از معلولیت‌ها است.

رمضان‌علی گلچوبی با بیان اینکه در واقع در برنامه‌های پیشگیرانه براساس پیش‌بینی انتخاب کم‌عارضه‌ترین راهبردها مداخلات لازم صورت می‌گیرد، اضافه کرد: هدف این است بار ناشی از شیوع معلولیت‌ها را در جامعه کاهش دهیم.

وی با اشاره به اینکه شناسایی علل بروز معلولیت‌ها، کاهش شدت و بروز و کنترل آن یکی از برنامه‌های محوری سازمان بهزیستی است، افزود: سازمان بهزیستی در زمینه پیشگیری از معلولیت‌ها برنامه‌های متعددی در حال انجام دارد که از جمله آن، برنامه پیشگیری از معلولیت‌های ناشی از اختلالات ژنتیک است.

معاون توسعه و پیشگیری اداره‌کل بهزیستی مازندران یادآور شد: در برنامه پیشگیری از اختلالات ژنتیکی و مادرزادی جنبه‌های مختلفی را دربر می‌گیرد که مشاوره ژنتیک هسته اصلی و بخش مهم این خدمات است.

گلچوبی با عنوان اینکه مشاوره ژنتیک یک مسیر در تشخیص و برآورد خطر تکرار بیماری تا راهنمایی افراد برای انتخاب بهتر راه درمان و یا مراجعه به مراکز را شامل می‌شود، گفت: مشاوره ژنتیک با بالا بردن سطح اطلاعات و آگاهی مردم نقش مؤثری در پیشگیری از معلولیت‌های ژنتیک و مادرزادی به همراه دارد.

بهترین زمان برای انجام مشاوره ژنتیک قبل از ازدواج است
وی با تأکید بر اینکه امروزه با پیشرفت‌های تکنولوژی و پزشکی بخش عمده‌ای مشکلات ژنتیکی قابل شناسایی، کنترل و مدیریت است، خاطرنشان کرد: مشاوره ژنتیکی به همه افراد جامعه توصیه می‌شود و برای یک‌سری از افراد جامعه از جمله ازدواج‌های فامیلی، سابقه معلولیت در یکی از بستگان زوجین، نازایی، سقط‌های مکرر، مرده‌زایی و حاملگی در سنین بیش از ۳۵ سالگی ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.

معاون توسعه و پیشگیری اداره‌کل بهزیستی مازندران بیان کرد: بهترین زمان برای انجام مشاوره ژنتیک قبل از ازدواج است و البته قبل از بارداری، دوران بارداری و همچنین پس از تولد نخستین فرزند ناهنجار نیز باید پیگیری شود.

گلچوبی اضافه کرد: یکی از اقدامات راهبردی اجرای تفاهم‌نامه میان سازمان ثبت استاد و اداره‌کل بهزیستی مازندران در سال گذشته است تا تمام زوجینی که در مرحله ازدواج و عقد هستند، برای گرفتن مشاوره ژنتیکی به مراکز مشاوره ژنتیک بهزیستی مراجعه کنند و در صورت آزمایش‌های غربال‌گری و تکمیلی همکاری لازم صورت گیرد.

وی به وجود ۱۲ مرکز مشاوره ژنتیک در سطح مازندران اشاره کرد و افزود: برای اینکه این مرکز را در تمامی شهرهای مازندران توسعه دهیم در سه ماهه نخست سال ۹۵ دوره آموزشی تخصصی را برای پزشکان برگزار کردیم که دوره عملی برای تابستان انجام می‌شود و تلاش ما بر این است در ۶ ماهه دوم امسال در بیشتر شهرستا‌ن‌های بزرگ استان مراکز ژنتیک راه‌اندازی شود تا مردم بتوانند از خدمات این مراکز بهره‌مند شوند.

معاون توسعه و پیشگیری اداره‌کل بهزیستی مازندران خاطرنشان کرد: توصیه ما به افراد این است که برای اطمینان بیشتر و گرفتن راهنمایی از مشاوران فن ژنتیک حتماً قبل از ازدواج و بارداری به مراکز بهزیستی مراجعه کنند.

مراجعه به مشاوران ژنتیک؛ اطمینان خاطری برای خانواده‌ها
گلچوبی با عنوان اینکه مراجعه به مشاوران ژنتیک اطمینان خاطری برای خانواده‌ها است که چه اقداماتی انجام دهند، گفت: کارهای تخصصی توسط مشاوران ژنتیک صورت گرفته و براساس نوع بیماری راهنمایی لازم در گرفتن تصمیم با همکاری خانواده‌ها و مشاوران ژنتیک انجام می‌شود.

وی با بیان اینکه یکی از برنامه‌ها در پیشگیری از معلولیت‌ها، برنامه غربال‌گری شنوایی شیرخواران و نوزادان است، اضافه کرد: در این برنامه کودکانی که متولد می‌شوند تا یک ماه نخست مورد غربال‌گری قرار می‌گیرند و کودکان مشکوک برای ادامه درمان به مراکز درمان ارجاع می‌شوند.

معاون توسعه و پیشگیری اداره‌کل بهزیستی مازندران یادآور شد: سنین نوزادی بهترین فرصت است اگر اختلال شنوایی پیدا شود تا مداخلات لازم صورت گرفته و قبل از مراحل زبان‌آموزی کودک این اتفاق بیفتد.

گلچوبی با اشاره به اینکه 35 هزار نفر از نوزادان در سال گذشته مورد غربال‌گری شنوایی قرار گرفتند که از این تعداد درصدی به‌عنوان مشکوکان به مراحل تخصصی ارجاع شدند، افزود: 84 نوزاد نیز دچار اختلال شنوایی بودند با استفاده از سیستم‌های درمانی از جمله بحث استفاده از سمعک، وسایل توان شنیداری و کاشت حلزون اقدامات درمانی لازم صورت گرفته است.

وی در مورد طرح پیشگیری از تنبلی چشم، اظهار کرد: این طرح در کودکان 3 تا 6 سال اجرا می‌شود هدف از این طرح این است کودکانی که دچار اختلالات بینایی هستند شناسایی شوند.

معاون توسعه و پیشگیری اداره‌کل بهزیستی مازندران تصریح کرد: کودکانی که دچار تنبلی چشم هستند در ظاهر چشم سال باشد اما به مرور از میزان بینایی فرد کاسته شده اگر در سنین 3 تا 6 سال تشخیص و به‌موقع درمان نشود احتمال اینکه فرد در سنین بالاتر نوجوانی از یک چشم نابینا شود وجود دارد که این موضوع به همراه اختلالات تحصیلی و گاهی مشکلات اجتماعی را برای فرد به همراه دارد.

گلچوبی با بیان اینکه در سال گذشته 94 هزار نفر از کودکان 3 تا 6 سال مازندران مورد غربال‌گری بینایی قرار گرفتند، اضافه کرد: از این تعداد حدود 5 هزار نفر مشکوک شناسایی شده و به مراحل بینایی‌سنج و چشم پزشکی ارجاع شدند که از تعداد نیز 2هزار و 316 نفر درگیر اختلالات بینایی بودند.

وی یادآور شد: همچنین 616 نفر دچار تنبلی چشم بودند که اگر به‌موقع تشخیص داده نمی‌شد و اقدامات درمانی شامل جراحی و تجویز عینک صورت نمی‌گرفت احتمال اینکه این تعداد دچار افت بینایی و حتی در مواردی نابینایی از یک چشم وجود داشت.

معاون توسعه و پیشگیری اداره‌کل بهزیستی مازندران با تأکید بر اهمیت و ضرورت اطلاع‌رسانی با پیشگیری از معلولیت‌ها برای خانواده‌ها به‌ویژه مادران، خاطرنشان کرد: اینکه چگونه بتوان از بروز معلولیت‌ها پیشگیری کرد بسیار حائز اهمیت ست که باید به‌صورت شفاف اطلاع‌رسانی شود.

برای همه بسیار واضح و روشن کرد که هر چه بتوانیم برای پیشگیری از معلولیت‌ها هزینه کنیم به مراتب بسیار کمتر از هزینه خود معلولیت است که لازم است بیشتر مورد توجه خانواده‌ها به‌ویژه زوجین جوان قرار گیرد.