چگونه ضریب هوشی کودکان را بالا ببریم؟

نتایج تحقیق چهارساله‌ای که در ۱۳ استان ایران بر روی ۱۱۵۱ کودک شش تا هفت ساله انجام شده نشان می‌دهد وضعیت اقتصادی اجتماعی بیشتر از سایر عوامل در ضریب هوشی (IQ) کودکان نقش دارد با این‌حال تاثیر منفی اضافه وزن یا چاقی را بر ضریب هوشی کودکان نمی‌توان نادیده گرفت. گروهی از محققان ایرانی از دانشگاه‌های کارولینای شمالی، جانز هاپکینز، سوپله پاریس و شهید بهشتی تهران به سرپرستی دکتر امیر علیشاهی این تحقیق را انجام داده و آن را در نشریه تغذیه و دیابت نیچر منتشر کرده‌اند.

هدف اصلی پژوهشگران این بود که با در نظر گرفتن وضعیت اقتصادی-اجتماعی، درک بهتری از ارتباط سلامت جسمانی با توانایی‌های شناختی کودکان پیدا کنند. توانایی‌های شناختی طیفی از فرایندهای ذهنی مثل ادراک، حافظه، زبان، استدلال و تصمیم‌گیری هستند که نشانه سلامت عملکرد مغز هستند. از این رو، محققان ضریب هوشی (IQ) را بعنوان معیار توانایی شناختی و ضریب توده بدنی (BMI) را بعنوان شاخص سلامت جسمانی در نظر گرفتند.

ضریب توده بدنی بر اساس وزن و قد تعیین می‌شود و طبق آن افراد در چهار گروه زیر وزن، با وزن طبیعی، دارای اضافه وزن و چاق قرار می‌گیرند. به این ترتیب محققان بین سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۳، با در نظر گرفتن سیزده عامل اقتصادی، اجتماعی و جمعیتی، رابطه بین ضریب توده بدنی کودکان پیش‌دبستانی ایرانی را با ضریب هوشی آنها در ۷۴ مدرسه در سراسر کشور بررسی کردند. نتایج این تحقیق نشان داد که بین ضریب هوشی پایین با ضریب توده بدنی ناسالم، بویژه ضریب توده بدنی بالا (اضافه‌وزن، چاقی) ارتباط معناداری وجود دارد اما این ارتباط با در نظر گرفتن وضعیت اقتصادی-اجتماعی کودکان به میزان زیادی تعدیل می‌شود.

یکی از مهمترین یافته‌های این تحقیق که با تحقیقات پیشین نیز همخوانی دارد رابطه قابل ملاحظه تحصیلات پدر و مادر با هوش کودکان بود. به عقیده محققان این موضوع می‌تواند به تاثیر ژنتیک بر ضریب هوشی دلالت داشته باشد یا می‌تواند حاکی از تغذیه بهتر مادر در دوران حاملگی، اهمیت تحصیلات در خانواده‎های تحصیل‌کرده و آموزش بیشتر کودکان در سال‌های پیش از مدرسه در این خانواده‌ها باشد. یکی از نتایج این تحقیق که تا حدی با تحقیقات دیگر متفاوت بود بالاتر بودن ضریب هوشی کودکانی بود با سزارین متولد شده بودند، در مقایسه با آنهایی که با زایمان طبیعی به دنیا آمده بودند.

محققان احتمال می‌دهند نوع زایمان عامل تعیین کننده نباشد و دلیل این باشد که زنان تحصیل‌کرده در شهرهای بزرگ بیشتر سزارین می‌کنند. کودکانی هم با شیر مادر بزرگ شده بودند ضریب هوشی بیشتری نشان دادند، که به نظر محققان این می‌تواند هم نشانه تاثیر مثبت شیر مادر بر رشد و تکامل مغز باشد و هم بر این دلالت کند که شیردهی در طبقات اقتصادی-اجتماعی بالاتر رواج بیشتری دارد. در مجموع محققان به این نتیجه رسیدند که در خانواده‌های کم‌‌جمعیت و ثروتمند که در شهرهای بزرگتر زندگی می‌کنند، کودکان ضریب هوشی بالاتری دارند.

محققان استدلال می‌کنند، پیچیدگی‌های زندگی شهری، تحصیلات پدر و مادر و کمتر قرار گرفتن در معرض اتفاقات و رخدادهای ناگوار و تنش‌زای زندگی (که باعث پایین ماندن میزان هورمون کورتیزول در خون می‌شود) از علل زمینه‌ساز چنین ارتباطی هستند.

از طرف دیگر محققان به این نتیجه رسیدند که قومیت و سن پدر و مادر تاثیری بر ضریب هوشی کودکان ندارد. همانطور که تحقیقات اخیر و نیز هشدارهای وزارت بهداشت نشان می‌دهند، چاقی در بین کودکان ایرانی با سرعت زیادی در حال افزایش است و این تحقیق نشان می‌دهد، ۵.۷ درصد کودکان ایران چاق هستند و ۱۶.۲ درصد اضافه وزن دارند.

۱۴.۷ درصد کودکان هم زیر وزن هستند. نتایج تحقیق چهارساله‌ای که در ۱۳ استان ایران بر روی ۱۱۵۱ کودک شش تا هفت ساله انجام شده نشان می‌دهد وضعیت اقتصادی اجتماعی بیشتر از سایر عوامل در ضریب هوشی (IQ) کودکان نقش دارد با این‌حال تاثیر منفی اضافه وزن یا چاقی را بر ضریب هوشی کودکان نمی‌توان نادیده گرفت. گروهی از محققان ایرانی از دانشگاه‌های کارولینای شمالی، جانز هاپکینز، سوپله پاریس و شهید بهشتی تهران به سرپرستی دکتر امیر علیشاهی این تحقیق را انجام داده و آن را در نشریه تغذیه و دیابت نیچر منتشر کرده‌اند.