مضرات مواد شوینده در بارداری، مواظب باشید!

زنان باردار اکثراً می‌دانند که تماس با مواد شیمیایی و سمی در این دوران می‌تواند سلامت آنها و جنین را به خطر بیندازد ولی به دلیل استفاده هر روزه از مواد شوینده، پاک‌کننده‌ها و جرم‌گیرها معمولاً مواد شیمیایی خطرناک موجود در این محصولات را نادیده می‌گیرند.بنابر تحقیقات انجام شده میان تماس مستقیم با مواد شوینده در دوران بارداری و آسم در کودکان متولد شده از این مادران رابطه مستقیمی وجود دارد.بررسی‌ها حاکی از آن است که فرزندان زنانی که در دوران بارداری از شوینده‌ها به میزان زیاد و بدون رعایت موارد ایمنی استفاده کرده‌اند دوبرابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به آسم و خس‌خس سینه قرار دارند. استشمام اسپری‌های خوشبوکننده هوا، به کار بردن رنگ‌های لاتکس و مایعات پاک‌کننده‌ای که روی سطوح پخش می‌شوند در دوران بارداری مضر هستند.دکتر محمد نصیری متخصص اطفال در این باره می‌گوید: مصرف مواد شوینده‌ای حاوی کلروهگزیدین و هگزاکلروفن و کلروزانیلون در دوران بارداری ممنوع بوده و دسته‌ای از آنها باعث ایجاد عوارض عصبی در جنین می‌شود.وی می‌افزاید: استفاده از مواد شوینده مخصوصاً در سه ماه اول بارداری جنین را تحت تأثیر قرار می‌دهد، همچنین مواد تشکیل دهنده برخی شوینده‌ها که بو و رنگ دارند و معمولاً دارای زمینه هیدروکربنی هستند در دوران شیردهی تأثیر داشته و حالت شیر مادر را تغییر می‌دهد که منجر به ناراحتی و بی‌قراری نوزاد خواهد شد.دکتر محمدرضا آزادی متخصص داخلی به زنان باردار توصیه می‌کند مطلقاً از مواد شوینده قوی بخصوص موادی که دارای گاز و بخارات هستند مانند جرم‌گیرها و سفید‌کننده‌ها استفاده نکنند چرا که ایجاد تنگی نفس و عوارض ریوی برای مادر باعث کمبود اکسیژن در خون مادر و در نتیجه اکسیژن‌رسانی ناقص به جنین و بالا رفتن دی‌اکسید کربن خون خواهد شد و احتمال کم‌خونی را در جنین بیشتر می‌کند.

تأثیرات مواد شوینده و خوشبوکننده‌ها بر کودکان
کودکان بیشتر در معرض خطر مواد سمی تشکیل‌دهنده پاک‌کننده‌ها و شوینده‌ها هستند زیرا بدن آنان سریع‌تر به جذب مواد شیمیایی می‌پردازد. از طرفی کودکان اکثراً اشیا و مواد را در دهان خود قرار می‌دهند، هنگامی که اسپری‌های خوشبوکننده یا سایر پاک‌کننده‌ها در محیط خانه استفاده می‌شود در هوا پخش شده و روی اشیای خانه می‌نشیند و کودک با به دهان بردن این وسایل آن را وارد بدن خود می‌کند.دکتر محمد نصیری در این باره می‌گوید: استفاده از خوشبوکننده‌ها و اسپری‌ها همانطور که گاهی در بزرگسالان باعث ایجاد عوارض آلرژیک مانند آبریزش از بینی، چشم و گرفتگی بینی می‌شود در کودکان و نوزادان نیز باعث اختلالات فیزیولوژیکی و آلرژی شده در نتیجه به نوزاد استرس وارد می‌کند که باعث بی‌قراری، بی‌اشتهایی و اختلالات خواب در نوزادان می‌شود.

راهکارهای استفاده ایمن از مواد شوینده‌

دکتر محمدرضا آزادی درباره حفظ ایمنی هنگام استفاده از مواد شوینده توصیه می‌کند زنان خانه‌دار از مواد شوینده‌‌ای استفاده کنند که مورد تأیید معاونت بهداشت و داروی وزارت بهداشت است و هنگام استفاده از موادی که دارای بخارات سمی هستند حتماً با ماسک جلو دهان و بینی خود را بپوشانند بخصوص زنان مستعد بیماری‌های زمینه‌ای و باردار باید این مورد را مدنظر داشته باشند. هنگام شست‌وشو سر خود را پائین و نزدیک به محل شست‌وشو قرار ندهند. باید تا نیم ساعت از ورود اشخاص به محیطی که با مواد شوینده قوی شسته شده جلوگیری شود.متخصصان توصیه می‌کنند به دلیل وجود مواد شیمایی درون دستکش‌های پلاستیکی حتماً قبل از پوشیدن آنها از دستکش نخی برای محافظت پوست دست استفاده شود. دکتر رضا آقاجانی توصیه می‌کند در صورت تماس مواد شیمیایی پاک‌کننده و جرم‌گیرها با پوست بدن محل تماس را با آب فراوان ملایم و سرد شست‌وشو دهید زیرا استفاده از آب گرم التهابات اولیه را تشدید خواهد کرد. همچنین استفاده خودسرانه از پمادهای مخصوص پوست و چشم یا درمان‌های سنتی در این گونه موارد حساسیت را تشدید می‌کند.دکتر محمد نصیری در این باره می‌گوید:‌ چنانچه کودکی مواد شوینده را نوشیده است به سرعت باید دهان او را شست‌وشو داده و مواد را خارج کرد ولی نباید اجازه داد کودک آب بنوشد. نوشیدن آب در این مواقع باعث می‌شود مواد بیشتری درون آب حل شده و جذب بدن شود. علاوه بر این، تا جای ممکن از استفراغ و برگرداندن مواد از معده باید جلوگیری شود زیرا مواد اسیدی یا قلیایی بر مری کودک نسبت به معده تأثیر بیشتری دارند. خوراندن شیر مخاط‌های گوارشی او را می‌پوشاند و از جذب مواد شیمیایی جلوگیری می‌کند.پژوهشگران در جدیدترین مطالعات خود اعلام کردند تماس با مواد شیمیایی موجود در محصولات خانگی، برای جنین مضر است.دانش پژوهان کالج سلطنتی انگلیس می‌گویند هنوز مشخص نیست که مواد شیمیایی موجود در لوازم آرایشی و بسته بندی مواد غذایی تا چه حد می‌توانند بر رشد سالم جنین تاثیر منفی بگذارند.این محققان توصیه می‌کنند زنان باردار از مصرف مواد غذایی کنسرو شده در قوطی، غذاهای آماده مصرف و ژل‌های بدن شو خودداری کنند.این در حالی است که گروهی دیگر از مردم و محققان به این توصیه‌ها انتقاد کرده و آنها را افراطی می‌دانند اما گزارش کالج سلطنتی متخصصان بیماری‌های زنان و زایمان انگلیس حاکی از آن است که دولت تا کنون در این زمینه هیچ توصیه رسمی به زنان باردار نکرده و توصیه‌های این کالج برای رفع این کوتاهی بوده است.در این گزارش تاکید شده است که تاثیر منفی دقیق بسیاری از مواد شیمیایی بر رشد جنین هنوز مشخص نیست و از این رو این گزارش باید صرفا به عنوان یک توصیه به زنان باردار تلقی شود و این زنان باید خود تصمیم نهایی را بگیرند.با این حال دکتر میشل بلینگام و پروفسور ریچارد شارپ، نویسندگان گزارش کالج سلطنتی متخصصان بیماری‌های زنان و زایمان می‌گویند: آنچه قطعی است این است که مواد شیمیایی از جمله بیسفنول آ و فتالات‌ها که در انواع ظروف نگهداری مواد غذایی استفاده می‌شوند می‌توانند مضر باشند.

کالج در مورد مواد شیمیایی زیر نیز هشدار داده است:
- استشمام مواد شیمیایی موجود در رنگ‌های رنگرزی و نقاشی ساختمان
- مواد آرایشی
- ژل‌های بدن شو
- مواد شوینده و خوشبوکننده‌های هوا
- استفاده از ماهی‌تابه‌های نچسب
پروفسور شارپ می‌گوید: چون در مورد میزان ضرر بسیاری از مواد شیمیایی بر رشد جنین یا نوزاد اطلاع دقیقی وجود ندارد، زنان باردار که نگران سلامت حمل خود هستند می‌توانند با احتیاط بیشتر، خطرهای بالقوه را به حداقل برسانند.دکتر بلینگام نیز گفته است که هدف اصلی گزارش کالج سلطنتی متخصصان بیماری‌های زنان و زایمان اطلاع رسانی به پیراپزشکانی است که به زنان باردار در طول دوران بارداری مشاوره می‌دهند.او گفت "هدف ما دادن اطلاعات برای کمک به تصمیم گیری زنان باردار است، نه ترساندن آنها."با این حال، گزارش کالج سلطنتی متخصصان بیماری‌های زنان و زایمان مورد انتقاد قرار گرفته است از جمله از سوی دکتر جان هریسون، رییس یک مرکز دولتی مخاطرات پرتوزایی، شیمیایی و زیست‌محیطی.دکتر هریسون گفته است موافق خودداری زنان باردار از استفاده از مواد شیمیایی مضر مانند انواع سموم ضد حشرات یا سموم ضد گیاهان است اما به گفته او هنوز شواهد علمی کافی وجود ندارد که استفاده از لوازم بهداشتی را به دلیل ترکیبات شیمیایی آنها برای زنان باردار محدود کرد. بسیاری از مادران باردار در این دوران نگرانی هایی درباره استفاده از مواد شوینده در این دوران دارند . ترس آنها از تاثیر مواد سفید کننده و ضدعفونی کننده بر روی جنین است . محققین حوزه زنان و ناهنجاریهای دوران جنین میگویند هنوز معلوم نیست مواد شیمیایی موجود در لوازم آرایشی و بسته بندیهای مواد غذایی تا چه میزان میتوانند برروی رشد سالم جنین تاثیر منفی بگذارند.آنان در گزارشی تاکید میکنند که تاثیر منفی بسیاری از مواد شیمیایی بر رشد جنین هنوز مشخص نیست و لذا گزارش باید صرفا به عنوان یک توصیه به زنان باردار تلقی شود و این زنان باید خود تصمیم گیرنده نهایی باشند.به توصیه محققان، استشمام بوی مواد شیمیایی موجود در رنگهای صنعتی و شیمیایی که در رنگرزی و نقاشی دیوارهای منازل مورد استفاده قرار داده میشود ،لوازم آرایشی،ژلهای و لوسیونهای شستشوی بدن ، مواد شوینده و ضدعفونی کننده و خوشبوکننده های هوا و حتی ماهی‌تابه های نچسب میتوانند ضررهایی داشته باشند .چون در میزان زیان و آسیب رسانی بسیاری از مواد شیمیایی روی رشد جنین یا نوزاد اطلاعات دقیقی وجود ندارد، خانمهای بارداری که درباره سلامتی جنین خود نگران هستند می‌توانند با احتیاط بیشتر، خطرهای استفاده از این مواد را به حداقل خود کاهش دهند .

توصیه پزشکان درباره استفاده از مواد شوینده وشیمیایی در دوران بارداری :
- تا جایی که میتوانید استفاده از آفت کشها ، رنگهای شیمیایی و شوینده های قوی را محدود کنید .
- زنان بهنگام استفاده از مواد شوینده قوی حتما بایستی از دستکش استفاده کنند .
- تهویه مناسب در مکان استفاده از شوینده ها الزامیست .
- از ترکیب مواد شوینده قوی مانند وایتکس و جوهرنمک بشدت خودداری کنید .
- استفاده از حشره کش ، مواد شوینده و ضدعفونی کننده را مخصوصا در سه ماهه اول بارداری محدود کنید زیرا سیستم عصبی و ارگانهای اصلی حیاطی در حال شکل گیری میباشد .