بی حسی موضعی در زایمان، اسپاینال یا اپیدورال؟

دکتر محمد ضابطی، متخصص بیهوشی - یکی از نگرانی‌های خانم‌های باردار، ترس از زایمان است. بسیاری از خانم‌ها خیال می‌کنند درد زایمان، دردی غیرقابل تحمل است و با نزدیک شدن به روزهای آخر بارداری، طبیعتا این ترس تشدید می‌شود. البته این روزها روش‌های زیادی برای زایمان‌های کم‌درد در جامعه رواج پیدا کرده که هر کدام معایب و محاسن خاص خودشان را دارند اما یکی از پرطرفدارترین آنها زایمان‌هایی است که با بیهوشی موضعی انجام می‌شود.

چند نوع بیهوشی داریم؟
به طور کلی دو نوع بیهوشی داریم، عمومی و موضعی که پزشک برحسب شرایط بیمار و فاکتورهای موجود تصمیم می‌گیرد که از کدام روش استفاده کند اما همیشه نمی‌توان از یک روش استفاده کرد. در عین حال، آمار زایمان‌های سزارین در کشور ما بالاتر از استاندارد جهانی است و به دلیل تفکرات نادرست نیز بسیاری از خانم‌های باردار تمایل به انجام سزارین دارند زیرا فکر می‌کنند درد زایمان طبیعی بیشتر از سزارین است اما به‌طور کلی می‌توان از هر دو روش بیهوشی چه در زایمان طبیعی و چه در سزارین بهره برد و این روزها بی‌حسی نخاعی (اسپاینال) و یا اپیدورال بین خانم‌های باردار بسیار پرطرفدار شده است.

اسپاینال یا اپیدورال؟ مساله این است!
در این روش‌ها با استفاده از یک سوزن استاندارد، داروی بیهوشی به فواصل مهره‌های ستون فقرات تزریق می‌شود. اگر سوزن به فضای نخاعی برسد و دارو در آن منطقه تزریق شود، این روش نخاعی یا اسپاینال نامیده می‌شود اما اگر سوزن به این فضا نرسد و داروی تزریق شده وارد مایع مغزی نخاعی نشود، از روش اپیدورال استفاده شده است.

مزایای روش‌های بی‌حسی موضعی
استفاده از روش‌های بی‌حسی موضعی هم برای مادر و هم برای نوزاد مزایای زیادی دارد. معمولا بارداری موجب ایجاد ورم عمومی در دست و پای خانم باردار می‌شود و همین تورم در حلق، نای، ستون فقرات و در واقع همه اندام‌های داخلی فرد قابل مشاهده است و هنگامی که در بیهوشی عمومی از لوله تنفسی برای خانم باردار استفاده می‌شود، ناحیه تنفسی به دلیل تورم کوچک‌تر و به دنبال آن تبادل اکسیژن با ریه‌ها کمتر می‌شود که این موضوع می‌تواند جان فرد را به خطر بیندازد. همچنین در بیهوشی عمومی خطراتی هم جان جنین را تهدید می‌کند. مثلا خون مادر از طریق جفت با خون جنین در تماس مستقیم قرار دارد و داروهای بیهوشی که در این روش استفاده می‌شود وارد خون مادر می‌شود و به دلیل این تماس، می‌تواند به بدن جنین راه پیدا کند.