تنگی نفس در بارداری، تاثیر بر جنین

تنگی نفس در دوران بارداری بسیار شایع است. حدود سه چهارم از زنان بارداری که هرگز پیش از این احساس تنگی نفس نکرده اند در برخی از مواقع احساس تنگی نفس می کنند. شما ممکن است شروع به احساس تنگی نفس در سه ماهه اول بارداری یا سه ماهه دوم کنید. این موضوع در ابتدا ترسناک به نظر می رسد. اگر شما وزن زیادی در دوران بارداری به دست آورده اید و یا دوقلو یا چند قلو باردارید، ممکن است احساس تنگی نفس بیشتری داشته باشید.

چرا بارداری باعث تنگی نفس می شود؟

تنگی نفس در دوران بارداری به دلیل تغییرات طبیعی است که در بدن شما رخ می دهد. بدن تلاش می کند تا خود را با وضعیت جدید یعنی حمل نوزاد وفق دهد. در اوایل حاملگی، اطراف قفسه سینه شما پهن تر می شود و ممکن است لباس های قدیمی که اندازه شما بودند سخت تر تن شما شوند. دلیل این است که قفسه سینه شما به سمت بالا و به سمت بیرون حرکت می کند تا ظرفیت ریه بیشتری در اختیار شما قرار دهد. هورمون پروژسترون حاملگی هم چنین باعث می شود بدن، خود را وفق دهد تا اکسیژن در جریان خون را از طریق ریه ها جذب کند. در نتیجه، بدن شما نسبت به سطح دی اکسید کربن که نفس می کشید بسیار حساس تر می شود. این تغییرات به این معنی است که بدن شما کار بهتری در پردازش اکسیژن و دی اکسید کربن انجام می دهد. شما در همان سطحی نفس می کشید که پیش از بارداری نیز نفس می کشیدید، اما هر بار بسیار عمیق تر نفس می کشید و ممکن است به همین دلیل شما احساس تنگی نفس می کنید. برخی افراد باردار از این تغییرات آگاه تر هستند و نسبت به دیگران احساس نفس تنگی بیشتری می کنند. در اواخر سه ماهه سوم، اندازه جنین در حال رشد نیز می تواند باعث تنگی نفس شما گردد. در این مرحله، رحم به سمت بالا به صفحه ماهیچه نهفته در زیر قفسه سینه فشار وارد می کند(دیافراگم). که پس از آن در ریه های شما فشار ایجاد می شود. اگر تا این مرحله تنگی نفس نداسته اید، احتمالا در این مرحله، مقداری احساس تنگی نفس خواهید کرد. اگر چه ممکن است در هنگام بالا رفتن از چند پله از نفس نفس زدن لذت نبرید، نگران نباشید. این نوع از تنگی نفس در دوران بارداری نرمال و کاملا بی ضرر است.

تنگی نفس در دوران بارداری چه مدت طول خواهد کشید؟

اگر برای اولین بار باردار شده اید، کودک شما به احتمال زیاد حدود هفته ۳۶ بارداری در لگن جا به جا می شود. این زمانی است که تنگی نفس شما ممکن است تسکین یابد. اگر شما یک کودک پیش از این به دنیا آورده اید، کودک ممکن است تا پایان بارداری وارد لگن نشود. اگر هنوز مدت زمانی مانده تا جنین به لگن سرازیر شود، برخی از ورزش های سبک را امتحان کنید. عدم تناسب باعث می شود شما احساس تنگی نفس کنید. بنابراین یک تمرین ملایم می تواند به شما کمک کند، در بلند مدت کمتر احساس تنگی نفس کنید. ورزش ملایم به این معنی است که در حین انجام تمرینات قادر به صحبت کردن باشید بدون این که نفس کم آورید. به علت تغییرات زیادی که در حین بارداری در بدن شما رخ داده است کودک شما مقدار زیادی از اکسیژن را، در حالی که شما ورزش می کنید می گیرد. پس از تولد نوزاد، سطح هورمون پروژسترون کاهش پیدا می کند، که بلافاصله فشار بر روی دیافراگم و رحم را از بین می برد. با این حال، ممکن است چند ماه طول بکشد که تغییرات در قفسه سینه و سیستم تنفسی شما به حالت قبل از بارداری بازگردد.

چه زمانی باید در مورد تنگی نفس در دوران بارداری نگران باشم؟

برخی از تنگی نفس ها در دوران بارداری شایع است. اما اگر شما متوجه علایم دیگر، مانند علایم زیر شدید باید بلافاصله با پزشک یا مامای خود تماس بگیرید:

- احساسی که ضربان قلب شما، نامنظم می زند. (تپش قلب)

- تنگی نفس شدید، یا احساس ضعف بعد از فعالیت زیاد دارید.

- درد قفسه سینه، به خصوص اگر زمانی که بدن را قوس می دهید، شروع می شود.

- اشکال در تنفس را در شب یا زمانی که دراز کشیده اید دارید.

تنگی نفس و خستگی همچنین می تواند نشانه کمبود سطح آهن ( کم خونی ) باشد. اگر به کم خونی مبتلا هستید، بدن شما برای تامین اکسیژن به اندازه کافی برای شما و کودک، باید سخت تر کار کند. اگر اخیرا آزمایش خون نداده اید از مامای خود بخواهید یک آزمایش خون برای شما تجویز کند. اگر شما مبتلا به آسم هستید، در مورد بیماری خود با دکتر یا مامای صحبت کنید. خطرات ناشی از عدم کنترل آسم برای شما و کودک، بسیار بیشتر از خطرات ناشی از مصرف دارو آسم در دوران بارداری می باشد.

آیا تنگی نفس من به نوزادم صدمه خواهد زد؟

تا زمانی که شما علائم نگران کننده دیگری ندارید، احساس تنگی نفس در دوران بارداری کاملا طبیعی است، و به کودک شما صدمه نمی زند. حتی اگر این چنین هم نباشد، شما در واقع تنفس عمیق و کارآمد دارید، به طوری که کودک شما می تواند خون دارای اکسیژن مورد نیازش را دریافت کند.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
مانند سوزش سر دل ، سوء هاضمه و یبوست، تنگی نفس یکی دیگر از نشانه‌های لذت بخش است که اکثر زنان در مرحله حاملگی خود تجربه می‌کنند. این یک علامت رایج و بی‌ضرر است که در آن زمان ناشی از تغییرات طبیعی بدن است. اگر چه در بعضی از زنان ممکن است در سه ماهه اول خیلی زود رخ دهد، احساس نفس تنگی به عنوان نشانه اولیه بارداری در نظر گرفته نمی‌شود زیرا ممکن است در هر زمان در طول بارداری رخ دهد. اگر چه شما ممکن است پس از بالا رفتن از پله‌ها و یا رفتن از ماشین به سمت در نفس نفس بزنید، اطمینان حاصل کنید که این کار به هیچ وجه باعث ایجاد ناراحتی برای نوزاد شما نمی‌شود، زیرا جفت برای خودش به اندازه کافی اکسیژن تامین می‌کند.
تنگی نفس می‌تواند یک نشانه بسیار ناخوشایند در بارداری باشد، اما سعی کنید بیش از حد نگران نباشید. اغلب اوقات، کمی تنگی نفس در دوران بارداری چیزی برای نگرانی نیست. با در نظر داشتن برخی از استراتژی‌های مقابله‌ای و اقدامات پیشگیرانه در این زمینه، به زودی از تنگی نفس دوران بارداری خلاص می‌شوید. پس از آن می‌توانید یک نفس راحت بکشید. با این حال، اگر علائم دیگری همچون احساس خستگی، سرفه یا تورم در پاها نیز دارید یا اگر نفس نفس زدن بسیار شدید باشد، بلافاصله با متخصص زنان و زایمان مشورت کنید.

چه چیزی باعث تنگی نفس در حاملگی می‌شود؟
ممکن است عوامل مختلفی مسئول به سختی نفس کشیدن در سه ماهه سوم بارداری باشند.
دلایل اوایل و نیمه بارداری
سطوح در حال افزایش هورمون ، به ویژه پروژسترون، مغز را در سه ماهه اول یا اوایل سه ماهه دوم تحریک می‌کند، به طوری که زن می‌تواند تنفس عمیق‌تر مکرر انجام دهد تا بتواند اکسیژن کافی برای مادر و نوزاد در حال رشد دریافت کند. بنابراین با هر نفس میزان هوای نسبتا زیادی می‌گیرد، و باعث می‌شود زن همیشه احساس از نفس افتادن کند. علاوه بر این، هورمون‌های بارداری از آنجایی که باعث تورم مویرگ‌های دستگاه تنفسی در هنگام آرام کردن عضلات ریه و نای می‌شوند، باعث به سختی نفس کشیدن می‌شوند.
در طول اواخر بخش سه ماهه دوم، رحم در حال رشد شروع به وارد کردن فشار به دیافراگم می‌کند و منجر به مشکلات تنفس می‌شود، که اغلب با درد سینه و سوزش سر دل همراه است. این عارضه در بارداری‌های دوقلو و زنانی که جنین را بالا حمل می‌کنند، بیشتر رایج است.
دلایل اواخر بارداری
در اواخر سه ماهه سوم، رحم در حال رشد شروع به فشردن تمام اندام‌های دیگر (از جمله ریه‌ها) می‌کند، تا برای خود فضا ایجاد کند. دیافراگم تقریبا ۴ سانتیمتر از موقعیت طبیعی خود حرکت می‌کند، و فضای کمتری برای منبسط شدن ریه‌ها در طول استنشاق ایجاد می‌کند، که منجر به درد دنده و مشکلات تنفسی می‌شود.

تنگی نفس در طول بارداری چقدر دوام دارد؟
پس از هفته‌ی ۳۵، ۳۶ جنین شروع به افتادن به لگن (engage) برای رسیدن به موقعیت تولد می‌کند. بنابراین، تنگی نفس مادر ممکن است کمی کاهش یابد، زیرا فشار روی ریه‌ها و قفسه‌ی سینه کمتر است. با این حال، نوزاد تا پایان دوره در صورت بارداری دوم یا بعد از آن جا نمی‌افتد.
پس از زایمان، با کاهش یافتن هورمون پروژسترون به سطح طبیعی خودش، تنگی نفس خودش از بین می‌رود.

چگونه باید در طول بارداری از مشکل تنفس خلاص شد؟
به پهلوی چپ بخوابید
هنگامی که زن باردار به پهلوی چپ می‌خوابد، جریان خون از رحم به قلب افزایش می‌یابد و مقداری از بار را از قلب او بر می‌دارد و کاهش می‌دهد. به ویژه اگر او در ماه‌های آخر در حال تلاش برای خوابیدن باشد، خوابیدن به طور طاق باز ناراحت کننده است، بنابراین باید سعی کند که به خوابیدن در یک موقعیت راحت در سمت چپ عادت کند. استفاده از چند بالشت یا کوسن هنگامی که زن باردار دراز کشیده یا خوابیده است برای کاهش فشار روی ریه‌ها مهم است.
لباس‌های گشاد بپوشید
در صورتی که زن باردار در حال حاضر احساس می‌کند که هوا را به اندازه کافی دریافت نمی‌کند، پس او نمی‌خواهد هیچگونه فشار اضافی را در قسمت میانی بدن خود قرار دهد. حتی اگر او در مرحله حاملگی نیست که نیاز به پوشیدن لباس حاملگی داشته باشد، ممکن است با پوشید لباس‌های گشاد که دیافراگم و قفسه‌ی سینه‌ی او را تنگ و منقبض نمی‌کنند، بیشتر احساس راحتی کند.
به آرامی نفس بکشید
تنگی تنفس هنگامی که در مکان شلوغ مانند سر کار یا مکان‌های حمل و نقل عمومی به سراغ زن آید، می‌تواند کاملا ناتوان کننده باشد. هنگامی که این اتفاق رخ می‌دهد، یک محل برای نشستن یا دراز کشیدن پیدا کنید و برای نفس گرفتن یک استراحت سریع کنید. سعی کنید آرام باشید و به آرامی نفس بکشید، بزودی احساس بهتری خواهید داشت.
نکات دیگر عبارتند از:
هر زمان که احساس تنگی نفس می‌کنید از طریق دهان نفس‌های عمیق آرام بکشید.
هنگام دم به آرامی دست‌هایتان را بالا ببرید و سپس هنگام بازدم دوباره دست‌ها را پایین بیاورید، این باعث می‌شود که ریه‌ها فضای بیشتری را در هنگام گرفتن هوا با بالا بردن قفسه‌ی سینه داشته باشند.
دنبال کردن یک ورزش سبک روزمره می‌تواند به تندرست باقی ماندن زن باردار، و کاهش احساس از نفس افتادن و تنگی نفس در همه مواقع کمک کند.

جلوگیری از تنگی نفس در دوران بارداری
از آنجایی که تنگی نفس در دوران بارداری معمولا با تغییرات جسمی طبیعی بدن زن به وجود می‌آید، نمی‌توان به طور کامل از آن جلوگیری کرد. با این حال زن می‌تواند چندین مرحله را برای دوباره به کنترل در آوردن نفس، انجام دهد.
حالت ایستادن و نشستن مناسب را تمرین کنید
دولا دولا راه رفتن یا خم شدن در دوران بارداری وسوسه انگیز است، به ویزه هنگامی که شکم رشد می‌کند. با این وجود زن می‌تواند با حالت درست نشستن به از بین بردن این عارضه‌ی تنگی نفس کمک کند، شانه‌ها عقب، سینه بالا، و وزن بطور یک نواخت پخش شود. این به راحت‌تر نفس کشیدن زن باردار کمک می‌کند.
رژیم غذایی متعادل بخورید
کم خونی در بارداری رایج است، و می‌تواند احساس نفس تنگی را تشدید کند. به همین دلیل مهم است اطمینان حاصل کنید که زن به اندازه کافی از رژیم غذایی خود آهن، که از کم خونی جلوگیری می‌کند،، دریافت می‌کند. غذاهایی مانند گوشت قرمز، اسفناج، سبزی و جگر منابع غنی آهن هستند، بنابراین سعی کنید رژیم غذایی‌تان شامل این مواد باشد. (فقط اطمینان حاصل کنید که در خوردن جگر زیاده روی نکنید، زیرا این مقدار زیادی ویتامین A را شامل می‌شود و مقدار زیاد آن برای سلامتی خطرناک است). داشتن این منبع ویتامین C، مانند یک لیوان آب پرتقال، به بدن کمک می‌کند تا بیشتر آهن در این غذاها را جذب کند. مصرف غذاهای کوچکتر برای کاهش شانس تجربه‌ی تنگی نفس پس از خوردن نیز اهمیت دارد.

استرس را کنترل کنید
هنگامی که زن احساس تنش و اضطراب می‌کند، بدن او به حالت "مبارزه یا پرواز" می‌رود، و باعث می‌شود او بیشتر نفس بکشد. با این حال، این بیش از حد تنفس می‌تواند باعث تنگی نفس و گیجی زن باردار شود. در صورتی که هنگام مضطرب شدن زن باردار دچار چنین اتفاقی می‌شود، باید چند لحظه از خود بی خود شود و آرام تمرین کند و نفس عمیق بکشد. او ممکن است دوست داشته باشد که تکنیک ۴-۷-۸ را امتحان کند: تا ۴ شماره تنفس را در ذهن بشمارد، تا ۷، نگه دارد و تا ۸ که شمرد نفس را خارج کند. پیوستن به کلاس یوگا پیش از زایمان که در آن زن می‌تواند روش‌های مختلف آرامش و نفس کشیدن را بیاموزد می‌تواند مفید باشد.

چه زمانی باید هنگام داشتن مشکلات تنفسی با پزشک تماس گرفت؟
تنگی نفس همراه با تپش قلب، اضطراب، آشفتگی، سرگیجه، تهوع، استفراغ ، تاری دید، درد در قسمت پایین کمر، سر درد مداوم ، و اضافه وزن ناگهانی، به خصوص در اواخر بارداری (ممکن است نشان دهنده فشار خون بالا یا پره اکلامپسی ).
مشکلات تنفسی همراه با خستگی قابل توجه، ضربان قلب سریع، سبک سری و لب‌ها و نوک انگشتان رنگ پریده یا مایل به آبی (ممکن است نشان دهنده سطح پایین آهن یا کم خونی را نشان باشد).
تنگی نفس و درد قفسه سینه هنگام نفس عمیق کشیدن همراه با تپش غیر طبیعی سریع (ممکن است نشان دهنده آمبولی ریه یا لخته شدن خون در ریه‌ها باشد).
تنگی نفس بیش از حد با سرفه شدید (که در اول صبح یا در شب بدتر می‌شود)، تنگی قفسه سینه و خس خس سینه، به ویژه در بیماران مبتلا به آسم (ممکن است نشان دهنده تشدید عارضه باشد).