علائم بیماری لایم در بدن، نگران کودکم باشم؟

بیماری لایم، به نام شهر کانکتیکات نامگذاری شده است، زیرا این بیماری برای اولین بار در سال ۱۹۷۵ در آنجا مورد شناسایی قرار گرفته است. این بیماری نوعی عفونت است که در صورت گزیده شدن نوزادتان توسط کنه­ ی حامل باکتری خاصی (باکتری بورلیا) ایجاد می­ شود. حتی اگر شما در منطقه ­ای زندگی می ­کنید که بیماری لایم در آنجا شایع است، باز هم شانس کودک شما برای ابتلا به بیماری لایم بسیار اندک می­باشد. در واقع، در اکثر نواحی یک کشور، تنها ۱ تا ۲ درصد از کنه­ ها آلوده به باکتری بورلیا هستند و حتی اگر کنه آلوده کودکتان را نیش بزند، او به این بیماری مبتلا نمی­شود، مگر اینکه کنه برای مدت زمان قابل توجهی در پوست وی باقی بماند (۱۲ الی ۴۸ ساعت).

البته این بدان معنا نیست که شما نباید اقدامات احتیاطی را رعایت کنید. میزان بروز بیماری لایم از سال۱۹۹۱ تا ۲۰۰۲ دو برابر شده است. بیشترین موارد ابتلا در میان کودکان سنین ۵ تا ۹ سال و بزرگسالان ۵۰ تا ۵۹ سال گزارش شده است.

بیماری لایم بیماری واگیرداری نیست. در صورت عدم درمان، این بیماری می ­تواند به بیماری جدی­ تبدیل شود، اما با این حال اقداماتی برای پیشگیری از آن وجود دارند. همچنین بیماری لایم به محض شناسایی پاسخ خوبی به درمان می ­دهد.

علائم این بیماری چیست؟

پزشکان به دلیل شباهت بیماری لایم با سایر بیماری ­ها، این بیماری را "مقلّد بزرگ " لقب داده ­اند. که همین امر تشخیص بیماری لایم از سایر بیماری ­ها را دشوار می­ سازد.

علائم اولیه بیماری گاهی اوقات شامل بثورات پوستی بارز می ­باشند. این بثورات پوستی ممکن است به شکل خال های قرمز رنگ بوده و یا به شکل نقاط قرمز رنگ بیضی شکل یا گردی باشند که توسط پوست روشنی احاطه شده و پس از آن نیز حلقه­ ای از لکه های سرخ در اطراف آنها وجود داشته باشد ( این بثورات ممکن است بر روی پوست تیره مشابه نوعی کوفتگی و کبودی به نظر برسند ). این التهابات ممکن است درابتدا درکسری از یک وجب ( اینچ ) شروع شده و تدریجاً به قطر ۶ یا حتی ۱۲ وجب افزایش یابند.

این بثورات پوستی دردناک یا خارش دار نیستند، ولی ممکن است موقع لمس، گرم به نظر رسیده و به مدت سه تا پنج هفته نیز دوام یابند. معمولاً بثورات پوستی سه روز تا یک ماه پس از نیش کنه ظاهر می­ شوند.

سایر علائم اولیه: در صورت بروز، به احتمال زیاد در عرض دو هفته تا سه ماه پس از گزیدگی ظاهر خواهند شد، این علائم شامل بثورات پوستی مضاعف ( در جاهای دیگری از بدن به غیر از محل گزیدگی )، سردرد، خستگی، تورم غدد لنفاوی، سفتی، حساسیت به نور، فلج صورت، سوزن سوزن شدن و بی حسی در دست ها و پاها، تب، و مننژیت می­ باشند. ( البته، شناسایی و تشخیص برخی از این علائم در نوزادان دشوار است ). این علائم، از جمله بثورات جلدی، معمولاً بدون درمان نیز از بین می­ روند، اما این بدان معنا نیست که بیماری معالجه و درمان شده است.

در صورت عدم درمان، علائم دیگری مانند آرتریت ( به خصوص در زانوها )، ضربان قلب نامنظم، و انحطاط شناختی ممکن است هفته­ ها، ماه ­ها، و یا حتی سالها بعد ظاهر شوند.

چه زمانی باید با پزشک تماس بگیرم؟

اگر نوزادتان علائمی از بیماری لایم و یا بثورات پوستی مشکوکی دارد، بلافاصله با پزشک فرزندتان تماس بگیرید. همچنین در صورتی که شما متوجه وجود کنه­ ای شدید که به پوست نوزادتان چسبیده و در حال مکیدن خون وی می ­باشد، موضوع را حتماً با پزشک فرزندتان در میان بگذارید زیرا این امر بدان معنا است که این کنه برای مدتی بر روی بدن نوزادتان بوده است. البته اگر شما کنه­ ای را در حال خزیدن بر روی بدن نوزادتان یافتید، جایی برای نگران وجود ندارد، اما اگر کنه­­ ای را متصل و چسبیده به پوست نوزادتان یافتید، باید در اسرع وقت نسبت به حذف و برداشتن آن اقدام نمایید.

بیماری لایم چگونه تشخیص داده می شود؟

اگر کودک شما دارای بثورات پوستی بارزی باشد، احتمالاً پزشک صرفاً از روی همین التهابات پوستی قادر به تشخیص خواهد بود. اما اگر نوزاد شما بدون داشتن بثورات پوستی، دچار سایر علائم اولیه بیماری لایم باشد و پزشک نیز نسبت به احتمال وجود بیماری لایم مشکوک باشد، وی ممکن است انجام یک آزمایش خون را ترتیب دهد. در ابتدا آزمایشی مقدماتی به نام ELISA (سنجش ایمنی متصل به آنزیم)، خون نوزاد را از لحاظ سطوح بالای پادتن ­های بدن در واکنش به باکتری لایم مورد ارزیابی قرار می ­دهد. در صورتی که نتیجه این آزمایش مثبت باشد، پزشک ممکن است آزمایش خون دیگری به نام "وسترن بلات" را برای تایید نتیجه آزمایش قبلی ترتیب دهد.

بیماری لایم چگونه درمان می شود؟

به محض تشخیص، بیماری لایم با استفاده از آنتی­ بیوتیک ­های خوراکی یا وریدی ظرف مدت سه تا چهار هفته درمان می­ شود. همچنین در صورت وجود دردهای مفصلی، پزشک می­ تواند نوعی داروی ضد التهابی، مانند ایبوپروفن را برای فرزندتان تحویز نماید.

آیا واکسنی برای بیماری لایم وجود دارد؟

قبلاً واکسنی، به نام LYMErix برای این بیماری وجود داشت، با این حال هرگز استفاده از آن برای کودکان به تایید نرسید. لذا کارخانه سازنده آن بدلیل وجود اختلاف نظرهایی در مورد ایمنی این واکسن، آن را از بازار بیرون کشید.

آیا راه­ های دیگری برای پیشگیری از بروز این بیماری وجود دارد؟

بله. با فهم راه ­های احتمالی موجود برای ابتلای نوزادتان به این بیماری، شما می­ توانید گام ­هایی را جهت پیشگیری از آن بردارید. فصل اصلی برای ابتلا به این بیماری از اردیبهشت ماه تا آبان ماه، با نقاط اوج خرداد، تیر و مرداد می­ باشد، یعنی زمان­ هایی که انواع ساس و کنه فعال بوده و هنوز بالغ نشده ­اند (بنابراین کوچکتر بوده و لذا مشاهده­ ی آنان دشوارتر است).

سعی کنید برای مراقبت از نوزادتان از مناطق پوشیده از درخت، مزارع، و یا سواحل دریا اجتناب نمایید، زیرا چنین مکان هایی زیستگاه کنه­ ها هستند. اگر شما او را به همراه خودتان به کوه نوردی و یا اردو می­ برید، به جای قدم زدن و راه رفتن در مسیر جنگل در طی مسیر جاده با او حرکت کنید. او را با شلوارهای بلند و پیراهن آستین بلند بپوشانید، و شلوارش را در زیر جوراب های او قرار دهید. نفوذ به لباس ­های ساخته شده از مواد نرم و فاقد منفذ (مانند کاپشن) در قیاس با لباس ­های کشباف برای کنه­ ها دشوارتر می­ باشد. لباس ­هایی با رنگ روشن برای فرزندتان انتخاب کنید، زیرا مشاهده و تشخیص کنه بر روی آنها آسان تر می ­باشد.

مواد دافع کنه­ ها که معمولاً حاوی پرمترین هستند، باید بر روی لباس اسپری شوند و از اسپری کردن آنها بر روی پوست باید اجتناب کرد. برچسب روی چنین محصولاتی را به دقت مطالعه نمایید تا اطمینان حاصل کنید که فراورده انتخابی شما برای نوزادتان بی خطر و امن است. در این صورت، شما می توانید قبل از پوشاندن لباس­ های فرزندتان، آن را بر روی لباس­های او قرار دهید (از جمله کفش­های او). فرآورده ­های حاوی DEET جهت استفاده برای نوزادان حداقل ۲ ماهه در دسترس می ­باشند، اما با این حال برچسب روی آنها را نیز مطالعه نمایید تا مطمئن شوید که فراورده انتخابی ­تان برای نوزاد شما بی خطر و امن است.

در صورت پیدا کردن فراورده­ای مناسب، آن را فقط در نواحی کمی از پوست در معرض خطر قرار دهید، از قرار دادن چنین موادی بر روی صورت و دست ­های نوزادتان و همچنین بر روی هر گونه بریدگی یا خراشیدگی اجتناب کنید. پس از استفاده از این مواد، دست­ های خودتان را به خوبی بشویید. پس از بازگشت به منزل، مواد دافع حشرات و کنه را از پوست نوزادتان پاکسازی نمایید. بهتر است که او را به همراه خودتان به حمام ببرید زیرا در این صورت هریک از انواع ساس و کنه متصل به بدن فرزندتان نیز در طی روند شستشو از بین خواهد رفت.

کنه ­ها هنگام نیش گرفتن سوزش یا خارش ایجاد نمی ­کنند، بنابراین ممکن است فرزندتان دچار گزیدگی شده ولی آن را احساس نکند. در حین کوهنوردی با اعضای خانواده، بدن همدیگر را از نظر وجود انواع ساس و کنه به کرات مورد بررسی قرار دهید. در پایان روز، مجدداً پوست تمامی اعضای خانواده را به دقت مورد بررسی قرار دهید. در واقع، پس از بازگرداندن فرزندتان از بازی به منزل، بدن او را برای وجود انواع ساس و کنه با دقت بررسی کنید- تمامی زوایا و خفایای بدنش را مورد بررسی قرار دهید مثلاً زیربغل ­ها، پشت زانو، بین انگشتان دست و پاهایش، ناف، گردن، سر و پشت گوشها.

حیوانات خانگی نیز می ­توانند انواع ساس و کنه را به اعضای خانواده انتقال دهند، بنابراین در صورت نگهداری از حیوانات، بدن آنها را از نظر وجود انواع ساس و کنه به ویژه در اطراف سر و گردنشان مورد بررسی قرار دهید. همچنین در طی فصول بهار و تابستان، می ­توانید از صابون های ضد کنه برای حیوان خانگی خود استفاده کنید.

از آنجاییکه گزیدگی با کنه اغلب در حیاط ­های منازل رخ می دهد، شما می ­توانید محوطه­ ای عاری از هر گونه کنه در اطراف خانه­ تان ایجاد کنید. کنه­ ها نمی­ توانند بپرند یا پرواز کنند، بنابراین وجود درختان مشکلی ایجاد نمی ­کند ، مگر اینکه شاخه های آنها بسیار کوتاه باشند. ولی چمن­ های حیاط ­منزلتان را حتماً کوتاه نگه دارید، و تمامی علف­ های هرز را از بین ببرید. از تجمع چوب و هیزم نیز در حیاط منزلتان اجتناب نمایید، زیرا چوب و وسایل چوبی موش ­ها را به خود جذب می­ کنند، که ممکن است همین موش ­ها حامل انواع ساس و کنه باشند (در واقع، کنه ­ها باکتری این بیماری را از بدن موش ­ها دریافت می­ کنند).