تکرر ادرار در بارداری، علت چیست؟

تکرر ادرار یکی از شایع‌ترین علائم اولیه بارداری است، و افزایش دفعات ادرار کردن در این مرحله اولیه تنها مقدمه‌ای از آنچه که قرار است اتفاق بیفتد می‌باشد. با ادامه یافتن بارداری احتمالاً روزانه شاهد افزایش دفعات مراجعه به دستشویی خواهید بود که هفته‌ی ششم بارداری آغاز می‌شود.

حتی زمانی که مثانه خالی یا تقریبا خالی است ممکن است همچنان حس کنید که نیاز به ادرار کردن دارید. متاسفانه در ادامه دوران بارداری موارد ساده‌ای مانند سرفه، عطسه، خندیدن، یا ورزش می‌تواند باعث بی اختیاری ادرار در بارداری شود، که گاهی اوقات می‌تواند خجالت‌آور باشد.

برای مراجعه به پزشک در مورد مشکل تکرر ادرار خود خجالت‌ نکشید. شما تنها کسی نیستید که در دوران بارداری دچار چنین مشکلی می‌شوید. به پزشک مورد برنامه‌های معمول روزمره‌ی خود توضیح دهید تا بهتر بتواند علت را تشخیص دهد. اگر دچار درد هستید، احساس سوزش دارید و یا خون در ادرارتان وجود دارد به پزشک اطلاع دهید.

پزشک معمولاً بسته به تعداد دفعات ادرار و میزان اضطرار آن و نیز علائمتان، مشکل شما را تشخیص می‌دهد. آزمایشات تشخیصی ممکن است شامل موارد زیر باشند:

سونوگرافی: شناسایی هر گونه اختلال در کلیه‌ها، مثانه و مجرای ادرار

آزمایش ادرار: کنترل ادرار برای باکتری‌های عفونت زا

تست استرس مثانه: اندازه گیری ادراری که ممکن است هنگام سرفه یا عطسه کردن نشت کند.

سیستوسکوپی: معاینه مثانه و مجرای ادرار برای بررسی اختلالات

دلایل

تعداد دفعات ادرار با ادامه یافتن بارداری تغییر می‌کند. گاهی اوقات در حد معمول و مانند همیشه ادرار می‌کنید، و سایر مواقع تعداد دفعات ادرار به میزان قابل توجهی افزایش می‌یابد.

هورمون بارداری

در مراحل اولیه بارداری، بدن شما هورمون hCG (هورمون بارداری که تحت عنوان گنادوتروپین جفتی انسان نیز شناخته می‌شود) تولید می‌کند، که نیاز شما به ادرار کردن را افزایش می‌دهد. با ادامه‎ی بارداری بدن به طور طبیعی مایع بیشتری نگه می‌دارد. این وضعیت یکی از اثرات هورمون بارداری پروژسترون است.

رشد رحم

با وارد شدن به سه ماه دوم بارداری رحم در حال رشد و بزرگ شدن است، که تعداد دفعات ادرار را کاهش می‌دهد. بسیاری از زنان در این دوره از این مشکل رهایی پیدا می‌کنند. هرچند با نزدیک شدن به سه ماهه سوم و حرکت کودک در پایین شکم افزایش فشار قابل توجهی در مثانه ایجاد می‌شود که باعث افزایش مجدد دفعات ادرار می‌شود. از آنجایی که مثانه از بالا توسط کودک فشار داده می‌شود قادر به نگه داشتن مقدار زیادی ادرار نیست. این امر می‌تواند منجر به افزایش دفعات مراجعه به دستشویی در طول شب شود که گاهی اوقات شامل 4 یا 5 بار در شب می‌رسد.

عفونت مثانه

یکی دیگر از دلایل تکرر ادرار در دوران بارداری عفونت مثانه یا عفونت ادراری است که در صورت عدم درمان می‌تواند حتی به یک مشکل جدی‌تر تبدیل شود. معمولاً علائم دیگری نیز وجود دارند، که شامل سوزش ادرار، اضطرار شدید به ادرار کردن، درد یا ناراحتی در پایان ادرار کردن، یا مشاهده مقدار کمی خون در ادرار می‌باشند.

از آنجا که تکرر ادرار در دوران بارداری بسیار شایع است زنان با برخی از علائم فوق ممکن است وسوسه شوند که فرض کنند این موضوع برای بارداری عادی است، اما می‌تواند یک اشتباه بزرگ باشد. با توجه به تغییرات در آناتومی کلیه‌ها و حالب (لوله‌های عضلانی که کلیه را به مثانه متصل می‌کنند) یک عفونت ادراری ساده در دوران بارداری، در صورت عدم درمان می‌تواند به سرعت تبدیل به یک عفونت کلیوی تهدید کننده زندگی شود (که پیلونفریت نامیده می‌شود) که می‌تواند باعث تب، کمر درد شدید و استفراغ شود و ممکن است به بستری و درمان با آنتی بیوتیک‌های داخل وریدی نیاز باشد. خطرات ناشی از عفونت کلیه شامل سقط جنین و زایمان زودرس می‌باشند که تنها به دلیل یک عفونت ادراری ساده درمان نشده رخ می‌دهند.

درمان تکرر ادرار در دوران بارداری

در دوران بارداری برای کمک به کاهش تعداد دفعات ادرار و مراحعه به دستشویی می‌توانید چند اقدام را انجام دهید. پرهیز از نوشیدنی‌های کافئین‌دار می‌تواند بسیار موثر باشد. نوشابه، قهوه، چای، و سایر نوشیدنی‌های کافئین‌دار تنها باعث افزایش نیاز شما به ادرار می‌شوند، پس از آنها اجتناب کنید (که در هر صورت باید از آنها پرهیز شود).

هنگام ادرار کردن برای کمک به خالی شدن کامل مثانه به جلو خم شوید.

برای کمتر کردن تعداد دفعات ادرار نباید به خود تشنگی بدهید. برای سلامتی خود و کودکتان نوشیدن آب کافی مهم است.

به اندازه‌ای آب بنوشید که ادرارتان زرد روشن یا شفاف باشد، ادرار نباید زرد تیره یا کدر باشد.

انجام ورزش‌های کگل نیز می‌تواند دفعات رفتن به دستشویی را کاهش دهد. ورزش‌های کگل برای تقویت عضلاتی که مجرای ادرار را بسته نگه می‌دارند، شناخته می‌شوند. علاوه بر این چنین تمریناتی برای آماده سازی بدن جهت زایمان عالی هستند. از آنجا که سفت شدن عضلات اطراف کانال زایمان می‌تواند بیرون آمدن کودک را دشوار کند، برخی از پزشکان به زنان توصیه می‌کنند که پس از زایمان انجام ورزش کگل را شروع کنند.

کاهش مصرف نوشیدنی‌ها قبل از خواب می‌تواند به خوابیدن در طول شب کمک کند. مصرف کردن مقدار زیادی مایعات در صبح و عصر حائز اهمیت است اما در طول شب دلیلی برای پر کردن معده از آب یا آبمیوه نیست.

همچنین، قبل از خواب یا قبل از خروج از خانه دستشویی بروید. اگر باید در یک مراسم خاصی حضور داشته باشید از محل دستشویی در آنجا مطمئن شوید و قبل از شروع مراسم ادرار کنید. همیشه مثانه‌ی خود را بطور کامل تخلیه کنید. این کار را می‌توانید با خم شدن به جلو و صبور بودن انجام دهید.

اگر می‌ترسید که اتفاقی دچار بی اختیاری ادرار شوید، از پد یا نوار بهداشتی استفاده کنید، این کار می‌تواند باعث جلوگیری از بروز لحظه‌ای خجالت آور شود به خصوص در صورتی که در مقابل دیگران دچار سرفه، خنده یا عطسه شوید. در واقع بسیاری از زنان باردار از پدهای بی اختیاری ادرار استفاده می‌کنند، اما این موضوع را با سایرین در میان نمی‌گذارند.

تکرر ادرار چه زمانی نشان‌دهنده‌ی یک مشکل بالقوه است؟

اگر هنگام ادرار احساس درد یا سوزش دارید، ادرارتان خونی است یا با وجود اینکه احساس اضطرار در دفع ادرار دارید اما تنها در حد چند قطره ادرار می‌کنید، با پزشک خود مشورت کنید. این موارد می‌توانند علائم عفونت ادراری باشند.

عفونت ادراری شایع‌ترین نوع عفونت باکتریایی در زنان باردار است و اگر درمان نشود می‌تواند به عفونت کلیه یا زایمان زودرس یا هر دو منجر شود. (در صورتی که علائمی نداشته باشید، پزشک در قرار ملاقات‌های قبل از زایمان ادرار شما را برای بررسی نشانه‌های عفونت ادراری کنترل می‌کند.

چه زمانی این نیاز مستمر به ادرار کردن برطرف می‌شود؟

پس از زایمان می‌توانید انتظار برطرف شدن تکرر ادرار را داشته باشید. برای چند روز اول پس از زایمان مقدار ادرار بیشتر است و حتی تعداد دفعات آن نیز افزایش می‌یابد زیرا بدن مایعات اضافی اندوخته شده در دوران بارداری را دفع می‌کند. اما بعد از حدود پنج روز نیاز به ادرار کردن مانند آنچه که قبل از بارداری بوده خواهد شد.

سوالات متداول

آیا نگه داشتن ادرار باعث بی‌اختیاری ادرار می‌شود؟

بیشتر زنان هنگام سرفه کردن، عطسه کردن، بلند کردن اجسام سنگین یا انجام برخی تمرینات دچار بی اختیاری ادرار می‌شوند. این وضعیت که بی‌اختیاری استرسی نامیده می‌شود، معمولاً در سه ماهه سوم یا دوره پس از زایمان رخ می‌دهد. بهترین راه برای جلوگیری از این مشکل این است که اجازه ندهید مثانه بیش از حد پر شود. بنابراین هرگاه که احساس نیاز کردید، ادرار کنید.

تکرر ادرار چه تاثیری بر کودک می‌گذارد؟

مگر در مواردی که مشکلات دیگری وجود داشته باشد، تکرر ادرار بر فرزند تاثیری نمی‌گذارد. اما به خاطر داشته باشید که هرگز نباید عفونت مجاری ادراری را نادیده بگیرید.

تفاوت بین تکرر ادرار و عفونت ادراری وجود درد و رنگ ادرار است. اگر دچار عفونت ادراری باشید احساس اضطرار برای ادرار همراه با سوزش در ناحیه تناسلی خواهید داشت. هر چه عفونت ادراری برای مدت طولانی‌تری بدون درمان بماند، درد بیشتر می‌شود.

چگونه از تکرر ادرار در دوران بارداری در طول شب جلوگیری کنیم؟

ممکن است در طول شب بیشتر برای ادرار کردن نیاز به بیدار شدن داشته باشد. دلیل آن این است که هنگامی که دراز می‌کشید مایعی که در طول روز در پاهایتان ذخیره شده راه خود به جریان خون پیدا می‌کند. شما می‌توانید قبل از خواب مصرف مایعات را کاهش دهید و در طول روز مقدار زیادی مایعات مصرف کنید. در این صورت ممکن است نیاز شما برای دفع ادرار در طول شب کاهش یابد.