بی اختیاری ادرار در مردان، چه عواملی باعث می شود؟

بدون تردید و بی شک یکی از علائم آزاردهنده رشته ارولوژی بی اختیاری ادرار است، ولی متاسفانه ۵/۰ درصد جمعیت دنیا به این بیماری مبتلا هستند. در هر گروه سنی از بچه­ تا مرد و زن در سنین بالا دیده می­شود. هر چه سن رو به افزایش است بی اختیاری ادرار نیز افزایش می­ یابد، ولی خوشبختانه درمان بی­ اختیاری امیدوار کننده است.

معمولاً علیرغم اهمیت این موضوع کمتر به آن پرداخته شده است، لذا بطور خلاصه ضمن تقسیم بندی انواع بی اختیاری اشاره کوتاهی به درمان آن خواهد شد. بی اختیاری ادار عبارتست از خروج بی ارادی و تصادفی ادرار از مجرا بخارج که باعث خیس شدن فرد از ادرار می­گردد.

در دوران بچ­گی دخترها زودتر از پسر بچه­ ها کنترل ادرار خود را بدست می­ آورند. شب ادرای در دختر بچه ­ها کمتر از پسر بچه­ ها دیده می­ شود. کنترل ادرار در بچه ها معمولا در ۵/۲ سالگی بوجود می­ آید. در حالیکه بی اختیاری ادرار در خانم­های جوان در مقایسه با مردان جوان بعلت اختلاف آناتومی در ناحیه لگن و تغییراتی که در ضن حاملگی در این ناحیه ایجاد می­ گردد، بیشتر در معرض بی اختیاری ادرار قرار می ­گیرند. باید توجه کنید که بی­ اختیاری ادرار علامت است و بیماری نمی­باشد، بدان معنی که بدنبال یک بیماری، بی­ اختیاری ادرار ایجاد می­شود، مثلا سکته مغزی، ام.اس، یا هیپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH).

اگرچه مردان بیشماری از بی­ اختیاری ادرار رنج می­برند ؛ شیوع آن با افزایش سن افزایش می­یابد. درمان بی­­ اختیاری اکنون یک مشکل شده است. لذا برقراری یک رابطه دوستانه با بیمار، گرفتن شرح حال دقیق و کامل و با یک معاینه بالینی از بیمار می­توان علت را مشخص نمود، و برحسب نوع علت، درمان را برای بیمار توضیح داد.

انواع بی ­اختیاری­ ادرار

بی اختیاری استرس (Stress Incontinence)

که خروج بی ­ارادی ادرار بدنبال فعالیت: مثل خندیدن، عطسه کردن، بلند شدن می ­باشد. در حالت های فوق فشار زیادی به شکم بر روی مثانه بوجود می­آید، که باعث آن می­ گردد.

بی اختیاری شدید یا بی اختیاری URGE

عبارتست از خروج ادرار بدون اراده فرد بعد از تمایل بسیار شدید برای ادرار کردن که فرد قادر نیست از رفتن به توالت خودداری نماید و بی­اختیاری بوجود می ­آید.

بی اختیاری لبریز مثانه یا بی اختیاری OVERFLOW

در این حالت از فرد بطور دائم قطرات ادرار خارج می ­شود و معمولا همراه با تکرر ادرار است، در حالی که هربار به توالت می­رود مقدار کمی ادرار خارج می­ شود.

عوامل ایجاد بی اختیاری ادرار

برای اینکه سیستم ادراری بطور طبیعی عمل خود را انجام دهد، باید سیستم دستگاه مرکزی (CNS) عضله مثانه و مجرا، بخصوص اسفنکتر خارجی مجرا که نقش مهمی در ادرار کردن طبیعی دارد، این سه سیستم همزمان با یکدیگر عمل خود را انجام دهند، تخلیه ادرار بطور طبیعی صورت می­ گیرد. اختلال در هریک از این سه سیستم منجر به بی ­اختیاری ادرار می­ گردد. برای مثال، مغز (CNS) و مرکز ادرار در مغز (PONS) چنانچه دچار ضایعه شود بی اختیاری ایجاد می شود و یا بهرحال بی­ اختیاری ادرار بطور خفیفی پردردسر و کاملا برای فرد ناتوان کننده است، بطوریکه خجالت زدگی آنها را از لذت بردن از بسیاری فعالیت­ها محروم می­ کند و باعث استرس و اضطراب آنها می­ گردد.

زمانی که مثانه پر از ادرار شده و فرد احساس ادرار می­کند، مغز از طریق اعصاب به مثانه پیام عصبی می­دهد و پس از نقباض مثانه، گردن مثانه و اسفکتر خارجی مجرا باز شده و وادرار کاملا تخلیه می ­شود.

-هر بیماری یا وضیعتی که باعث آسیب اعصاب مغز و یا مثـــانه شود، باعث اخــلال در ادرار کردن می­ گردد، ضایعه عصبی ممکن است در هر سنی اتفاق بی افتد.

-فردی که سال ها مبتلا به دیابت است ممکن است ضایعه عصبی یا نروپاتی بوجود آید و باعث عدم کنترل مثانه گردیده و بی­ اختیاری حاصل گردد.

-بیماری سکته مغزی - پارکینسون، و بیماری S باعث گرفتاری مغز و سیستم عصبی شده که نتیجتاً اختلال عملکرد مثانه و بی­ اختیاری ادرار بوجود می ­آید.

-Overactive Bladder

در این حالت مثانه بدون دستور و کنترل مغز دچار انقباض گردیده و فرد بطور مکرر به توالت می­رود و گاهی باعث بی اختیاری ادرار نیز می­ گردد.

این حالت ممکن است بعلت ضایعه عصبی باشد یا علت آن ناشناخته باشد، علائم این بیماری شامل تکرر ادرار روزانه ۸ یا بیشتر و ۲ یا چندبار در شب می باشد.

تکرر ادرار شدید (Urinary URGENCY) و بالاخره Urge Incontinence که در این حالت ضمن سریع رفتن فرد به توالت دچار بی اختیاری می­ گردد.

-ضایعه­ نخاع شوکی، که باعث اختلال در انقباض مثانه و عدم تخلیه مثانه و بی اختیاری ادرار می شود، انتقال عصبی از نخاع به مثانه دچار ضایعه می­شود.

غده پروستات در خلف مجزا زیر مثانه قرار گرفته و مجرای خلفی را احاطه می کند.

-BPH (پرستات خوش خیم)

پروستات بطور شایع با افزایش سن بزرگ می­ شود. این حالت بزرگی خوش خیم پروستات نامیده می­ شود. وقتی پروستات بزرگ می­ شود ضمن فشار آوردن به مجرا خلفی مجرای خروجی ادرار تنگ می ­شود و دراین حالت مانعی در مقابل مثانه برای تخلیه ادرار می ­شود. هیپر پلازی خوش­خیم پروستات و علائم مربوط به آن شامل تکرر ادرار، کاهش فشار ادرار، بی اختیاری ادرار (LUTS) که قبل از ۴۰ سالگی بندرت اتفاق می­افتد؛ ولی بیش از نیمی از مردان در سن ۶۰ سالگی و ۹۰ درصد در سن ۷۰ - ۸۰ سالگی درجاتی از علائم ادراری ناشی از بزرگی پروستات دارا خواهند بود، این بیماران از قطع و وصل ادرار، ادرار قطره قطره و بی­ اختیاری ادرار قبل از رسیدن به توالت، (URGE INCONTINENECE) نیز رنج می برند زنانی که مبتلا به بی اختیاری ادرار هستند، معمولا علائم کاهش فشار ادرار، ادرار قطره قطره ندارند.

-عمل رادیکال پروستاتکتومی برای درمان سرطان پروستات

بعضی ازاین بیماران بعد از عمل دچاراختلال جنسی و بی­ اختیاری می­ شوند.

-رادیوتراپی

نوع دیگری از درمان سرطان می­ باشد، پاره ای از این بیمارن دچار اختلالات ادراری می­ شوند.