استعدادیابی ورزشی کودکان، رویایتان رویای اونم هست؟
بیشتر والدین دوست دارنـد شـاهد مـوفقیت و پیشرفت کودکانشان در ورزش باشند.
بیشتر والدین دوست دارنـد شـاهد مـوفقیت و پیشرفت کودکانشان در ورزش باشند و برخی دیگر از والدین علاقه‌مندند تا کودکشان به درجه‌های بالاتری از موفقیت دست یـابند و وجهۀ (شهرت) ملی و بین‌المللی به دست آوردند. گذر از نخستین تجربه‌های ورزشی و رسیدن بـه سطح‌های بالاتر موضوع کـاملا پیـچیده‌ای است. این امر مستلزم شناسایی و انتخاب افراد مستعدی است که از قابلیت‌های ویژه‌ای برخوردارند.این فرایند ممکن است مستلزم شناسایی و انتخاب افراد مستعدتری باشد که احتمالا ویژگی‌های مهارتی،جسمانی و رفتاری خاص بـرای موفقیت در یک ورزش خاص را دارند.
برنامه‌های ورزشی جوانان جمعیت محور
برنامه‌های ورزشی جوانان در ایالات متحده به‌طور سنتی جمعیت محور است و اساس کار مبتنی بر تشویق هرچه بیشتر افراد در ورزش‌ها در محیطی سالم، لذتـ‌بخش و ایـمن است. تنها معیارهای لازم برای حضور یافتن در ورزش سن؛ میل و رغبت؛ تصمیم والدین و کودک با هم است. اغلب اوقات، انتخاب یک برنامۀ ورزشی جوان براساس سهولت، آسایش، رفاه و وقت مناسب است.
در قـالب بـرنامه‌های ویژه، دست‌اندرکاران و مربیان محلّی با هم کودکان و نوجوانان را با توجه به سن و سطح مهارت (و اندازۀ بدن در برخی ورزش‌ها) دسته‌بندی می‌کنند تا بدین ترتیب اطمینان حاصل شود که توزیع عـادلانه‌ای از افـراد مستعد در میان تیم‌های حاضر در لیگ شده است و از این رو، شرایط مسابقه را تا حد امکان یکسان می‌کنند و خطر آسیب‌دیدگی را کاهش می‌دهند. به همان اندازه که برخی برنامه‌ها رقابتی‌تر و پیچیده‌تر می‌شود، شـناسایی و انـتخاب نـوجوانان مستعد به صورت غیررسمی (بـرای مـثال، مـشاهده آن ها در موقعیت‌های بازی و تحت‌نظر گرفتن آن هایی که ماهرترند و دعوت کردن از آن‌ها برای تیم منتخب) و رسمی (برای مثال، آزمایش‌های منظم) یا هـر دو اجـرا مـی‌شود.
مـشکل‌های تـوأم با برنامه‌های انتخاب
شناسایی و انـتخاب ورزشـکاران جوان با استعداد، نخستین گام در یک فرایند نسبتا طولانی است که منجر به کامل شدن استعداد می‌شود. نوجوانان باید بامطالبه‌های جسمانی، اجتماعی و احساسی مـربیان بـرنامه‌های تمرینی و مسابقه ها سازگار شـوند. چـنین فرایندی مستلزم برنامه‌هایی مثل ساعت‌های تمرین زیاد؛ تغییر در برنامه‌های مدارس؛ درمان خاص؛ دسترسی داشتن به منابع مالی؛ جدا کردن یک کودک یا نوجوان از خانواده و هم قطارانش و در آخر سفرهای فشرده است. بـرنامه‌های انـتخاب مشکل‌هایی در خصوص تصمیم‌گیری دارد.در فرایند انتخاب، آیا کودک قدرت گزینش دارد؟ آیا والدین درگیر کار می‌شوند؟
گزارش‌های موجود در رسانه‌های الکترونیکی و چاپی اغلب والدینی را برجسته می‌سازد که ظاهرا علاقۀ آن‌ها به موفقیت زود هنگام کودکشان بـیش‌تر از سـرنوشت آن‌هاست. آیـا تصمیم‌ها باید مستقل از مربیان یا دیگر دست‌اندرکاران ورزشی گرفته شود؟زمانی که کودک انتخاب می‌شود، چه نوع راهنمایی بـرای او یا والدینش وجود دارد؟ امیدها و آرزوهای فرد مستعد و والدینش چگونه برآورده می‌شود؟
برنامه‌های انـتخاب، حـذف (طـرد) کننده است. آن‌ها در ابتدا بسیاری از افراد را از پرداختن به ورزش محروم می‌سازند و در مرحله بعد زمانی کهه مسابقه خیلی سـخت‌تر مـی‌شود، گروهی دیگر نیز از دور خارج می‌شوند. معمولا، مزیت برنامه‌های انتخاب این است که گـروهی از افـراد در شـمار ورزشکاران موفق درمی‌آورد (اغلب، به مدال طلا دست پیدا می‌کنند).
برخی برنامه‌های انتخاب مستلزم هـزینه‌های زیادی است.این موضوع مخصوصا در مورد ورزشهایی مثل ژیمناستیک، شنا، تنیس، اسکیت نـمایشی، فوتبال باشگاهی و هاکی روی یـخ صـادق است. در این قبیل ورزش‌ها و شاید برخی دیگر، والدین توانایی پرداخت حق ثبت نام در باشگاه برای آموزش‌های ویژه و برای مربیگری ندارند. بدین ترتیب، امکان دارد ورزشکاران جوان توانمندی محروم شوند. به عبارت دیـگر؛ برخی برنامه‌های انتخاب، بورس‌هایی را به نوجوانان مستعد اعطا می‌کند که والدینشان از عهده تأمین هزینه‌های آن برنمی‌آیند.
همچنین در بسیاری از ورزش‌ها الگوهای انتخاب موضوع بلوغ را در نظر ندارد و همین مسأله موجب یک سلسله تبعیض‌هایی مـی‌شود. پسـرانی با موقعیت‌های بلوغی مناسب‌تر، عملکرد بهتری دارند تا افرادی که دیررس‌ترند. برعکس، تفاوت‌های موجود در عملکرد دخترانی با موقعیت‌های بلوغی متفاوت، چندان مشهود نیست، حتی در برخی فعالیت‌های ورزشی دخترانی که دیـرس‌ترند، عـملکرد بهتری از خود به نمایش می‌گذارند. اغلب دو گروه مستثنا می‌شوند. ازاین‌رو، در میان کسانی که به تجربه‌های موفقی در ورزش می‌رسند، جایی ندارند. این دو گروه عبارتند از:
۱) پسرانی که معمولا دیر رسند و از نظر انـدازه و قـدرت بدنی برای حضور در بیشتر ورزش‌ها به اندازۀ کافی توانمند نیستند. چنین ورزشهایی برای پسرانی است که از نظر اندازۀ بدنی بزرگ‌تر، نیرومندتر و بلوغ زودرسی دارند.
۲)دخترانی که بلوغ زودرس (زود هنگام) دارنـد و هـمین فـیزیک و ترکیب بدنی ممکن است یـک عـامل مـحدودکننده در راه موفقیت آن‌ها در اجرای ورزشی باشد. قرار گرفتن نوجوانان در هر کرانه (دو انتهای) پیوستار بلوغ بیولوژیک طبیعی باعث می‌شود تا وی آمادگی ورود بـه یـک ورزش خـاص و حتی در سیستم ورزش را نداشته باشد.در این صورت باید فـرصت‌هایی را در اخـتیار کودک یا نوجوان قرار داد تا در پیوستار بلوغ طبیعی قرار گیرد.
شناسایی زودهنگام و موفقیت در آینده
شناسایی زود هنگام فرد مستعد الزامـا بـه مـعنای موفقیت قطعی او در ورزش در دوران کودکی، نوجوانی، جوانی و بزرگسالی نیست. باید تـوجه داشت متغیرهای مداخله‌گر بسیار زیادی همزمان با رشد، بلوغ و تکامل طبیعی و نیز توأم با سیستم ورزش‌هاست. در برخی مـوارد، ویـژگی‌های فـردی و سیستم ورزش‌ها با یکدیگر تعامل دارد. برای مثال، در گروه‌های سنی رشتۀ شـنا، زمـانی که یک کودک یا نوجوان در یک گروه سنی موفق و به گروه سنی بعدی منتقل می‌شود، در رتـبه‌بندی گـروه جـدید تنها یک مرتبه تنزل مقام می‌یابد. همچنین تغییرهایی توأم با بلوغ در دخـتران جـوان اغـلب منجر به تغییرهایی در خود مفهومی می‌شود که ممکن است بر عملکرد ورزشی مؤثر بـاشد. در چـنین شـرایطی است که بسیاری از کودکان یا نوجوانان پی‌می‌برند که به جز ورزش، چیزهای دیگری نیز در زنـدگی وجـود دارد. چنین شرایطی مورد توجه دست‌اندرکاران ورزشی است و به همین دلیل پیشنهاد شده اسـت کـه بـرخی مربیان ژیمناستیک حتی بیشتر از زنان ژیمناست جوان نگران بلوغ هستند.
والدینی که کودکانشان مـستعد اسـت، ممکن است دچار احساس غلطی در خصوص توان بالقوۀ موفقیت کودکشان در ورزش، نوعی بورس دانـشگاهی یـا یـک شغل حرفه‌ای شوند. برخی والدین پول زیادی صرف تمرین‌های ورزشی زود هنگام کودکشان می‌کنند. با وجود ایـن، بـاید تأکید کرد هرچه سرمایه‌گذاری و صرف پول بیشتر شود، این احتمال وجود دارد که کـسب مـوفقیت کـاهش یابد.
والدین ورزشکاران
از نـظر ارثـی استعدادیابی و انتخاب ورزشی موضوع غـلطی نـیست. مـوضوعی که عموما بـه آن مـتمرکز شده‌اند چگونگی برنامۀ انـتخاب و چـگونگی رفتار کردن سیستم ورزش با ورزشکار جوانی است که مستعد است. آرزوهای غیرواقعی، تصمیم‌گیری، پیـشرفت مـتناسب با سن موضوع‌های وابسته دیگر اسـت. والدیـن ورزشکاران جـوان مـستعد بـاید نسبت به این مـسایل و شاید مسایل دیگر آگاه باشند.
چندین پیشنهاد به والدین ورزشکاران نخبۀ نوجوان به شرح زیـر ارائه می‌شود:
1- به کودکانشان اجازه دهند در فـرایند تـصمیم‌گیری شـرکت کـنند و در ورزش حـضور یابد همچنین بـه کـودک خود اجازه انصراف از ادامه شرکت و در برنامۀ انتخاب را بدهند و ممانعتی به عمل نیاورند.
2- مربیی را انتخاب کنید کـه عـلاوه بـر گسترش دادن توانایی‌های فرزند شما بتواند محیط ورزش را شـاد و مـفرح کـند.
3- بـرخی پسـربچه‌ها بـه محض آن‌که وارد برنامۀ نخبگان می‌شوند ممکن است پیشرفت خارق‌العاده‌ای داشته باشند؛ به‌طوری که کودک، والدین یا مربی علاقه‌مند می‌شوند تا فعالیت‌های ورزش مربوط را شتاب بخشند. والدین و مربیان بـاید دربارۀ دشواری‌های توأم با افزایش خیلی سریع فعالیت‌های یک ورزش آگاه باشند.
4- محیط و فضای برنامه‌های تمرینی نخبگان را کنترل کنید. رفتارهای مربی را تحت‌نظر بگیرید و گاهی به بازخوردهایی گوش فرا دهید که ورزشـکاران نـوجوان یا جوان دربارۀ مربی مطرح می‌کنند، بدین ترتیب که: آیا محیط آموزشی سخت طاقت‌فرسا یا تهدیدآمیز است؟ آیا فشارهایی دربارۀ استفاده از رژیم غذایی، تنظیم وزن، تمرین‌های با وزنه، و رژیم‌های بدنسازی زیانبار بـرای کـودک وجود دارد؟ آیا ورزشکاران جوان بحث و گفتگویی دربارۀ زمان تمرین‌ها، مقدار تمرین و مسابقه دارند؟ شرکت در ورزش باید مفرّح و لذّت‌بخش باشد و نباید به صورت یک شغل درآید.
5- مراقب بـاشید تـا کودکتان در آغاز راه بیش از حد گـرفتار تـمرین‌های ورزشی و آرزوهایش نشود. آیا دستیابی به موفقیت رؤیای شما یا رؤیای کودک شماست؟
6- پیامدهای بالقوه در روش زندگی ورزشکار جوان،خانواده و هر دو را مدنظر قرار دهید.
7- به خـاطر داشـته باشید ورزش باید شادی‌بخش و مـفرّح بـاشد.به فرزندتان گوش فرادهید.
منبع:
فرزند پرتال
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼