شیر مادر برای نوزاد، باورهای نادرست

متأسفانه وجود پاره‌ای باورهای نادرست در میان مردم می‌تواند سبب اختلال در شیردهی شود. در زیر به تعدادی از این باورها اشاره می‌شود:
باور نادرست: آغوز به دلیل ایجاد زردی برای تغذیه نوزاد مناسب نیست و باید دور ریخته شود!
واقعیت: آغوز نه تنها موجب زردی نمی‌شود که حتی شاید بهترین راه کاهش زردی نوزادان، تغذیه مکرر با آغوز باشد. آغوز بسیار مغذی و حاوی موادی است که نوزاد را در برابر بیماری‌ها محافظت می‌کند و به منزله اولین ایمن‌سازی او محسوب می‌شود. خوراندن آغوز به نوزاد بسیار ضروری و حیاتی است.
باور نادرست: شیردهی باعث تغییر شکل پستان‌ها و اندام مادر می‌شود!؟
واقعیت: تغییر پستان‌ها در دوران بارداری رخ می‌دهد، به‌طوری که پستان‌ها و نوک آن‌ها بزرگ‌تر می‌شوند. بنابراین چنان‌چه شیردهی هم صورت نگیرد، این تغییرات قبلاً رخ داده است. به علاوه مادر در دوران شیردهی، چربی اضافی و ذخیره شده در دوران بارداری را سریع‌تر از دست می‌دهد و به فرم و وزن قبلی خود باز می‌گردد. تغذیه با شیر مادر هیچ تأثیر نامطلوبی بر شکل و ظاهر پستان مادر ندارد ولی توصیه می‌شود به دلیل سنگینی پستان‌ها در دوران شیردهی، مادر از سینه‌بند مناسبی که پستان را بالا نگه دارد، استفاده کند.
باور نادرست: شیر اگر در پستان بماند، فاسد می‌شود!
واقعیت: ماندن شیر در پستان مادر باعث فساد شیر نمی‌شود. اما چون عدم تخلیه پستان موجب کاهش تولید شیر مادر و از طرفی احتقان (گرفتگی) می‌گردد، چنان‌چه به هر دلیلی کودک قادر به شیر خوردن نباشد، بهتر است مادر شیرش را بدوشد تا تولید شیر هم بیشتر شود.
باور نادرست: تا چند روز بعد از زایمان و اصولاً هر زمانی که شیر مادر کم است بهتر است مادر شیر ندهد تا شیر بیشتری جمع شود!
واقعیت: تأخیر در شروع تغذیه با شیر مادر و دیر به دیر شیر دادن به نوزاد موجب می‌شود که شیر دیرتر جریان یافته و گرفتگی پستان به‌وجود آید، لذا باید ظرف نیم ساعت بعد از تولد، نوزاد را به پستان مادر گذاشت و پس از آن نیز به‌طور مکرر و بر حسب میل و تقاضای طفل، او را شیر داد، مکیدن‌های مکرر شیرخوار چه بلافاصله پس از تولد و یا هر زمان دیگر موجب افزایش تولید شیر مادر می‌شود در حالی که دیر به دیر شیر دادن سبب کاهش حجم شیر مادر می‌گردد.
باور نادرست: پستان‌های کوچک نمی‌توانند شیر کافی تولید کنند!
واقعیت: شیردهی ارتباطی به اندازه پستان ندارد بلکه ترشح هورمون پرولاکتین در اثر مکیدن بیشتر پستان توسط شیرخوار، تولید شیر را بیشتر می‌کنند.
باور نادرست: شیرخواران هنگام ابتلا به بیماری نباید با شیر مادر تغذیه شوند!
واقعیت: در هنگام بیماری به خصوص تب و اسهال، نیاز کودک به مایعات، مواد مغذی و تغذیه مناسب بیشتر است و این نیاز توسط تغذیه با شیر مادر بهتر تأمین می‌شود. با این که برخی کودکان در زمان ابتلا به بیماری‌های تب‌دار و یا اسهال کم اشتها می‌شوند، ولی علاقه بیشتری به تغذیه با شیر مادر نشان می‌دهند. در این گونه موارد، تغذیه مکرر با شیر مادر توصیه می‌شود.
باور نادرست: شیرخواران سالم کوچک‌تر از ۶ ماه که با شیر مادر تغذیه می‌شوند در هوای گرم نیاز به آب اضافی دارند!
واقعیت: مطالعات متعددی که در این زمینه انجام شده، نشان داده است که شیرخواران سالم در ۶ ماه اول زندگی به جز شیر مادر و قطره مولتی ویتامین یا قطره A و D به چیز دیگری نیاز ندارند و اگر شیر مادر به‌طور مکرر و دل‌خواه به آنان داده شود، احتیاجات آنان تأمین می‌شود. اما بعد از ۶ ماهگی و هم‌زمان با شروع تغذیه تکمیلی استفاده از آب سالم و قطره آهن برای شیرخواران لازم است.
از چه زمانی میتوان به نوزاد آب داد را بخوانید.
باور نادرست: بیدار شدن شیرخوار در شب و یا زود به زود شیر خوردن و گریه و بی‌قراری کودک دلیل ناکافی بودن شیر مادر است!
واقعیت: هیچ یک از عوامل دلیل ناکافی بودن شیر مادر نیست. زود به زود شیر خوردن، به دلیل سهل الهضم بودن شیر مادر است. توزین (وزن کردن) مرتب کودک و رسم منحنی رشد او بهتر از هر چیز دیگری می‌تواند وضع تغذیه و کافی بودن شیر مادر را نشان دهد
باور نادرست: شیر بعضی از مادران رقیق و آبکی است!
واقعیت: در شروع هر وعده شیردهی، شیر مادر آبکی‌تر به نظر می‌رسد. میزان چربی آن کمتر است اما در انتهای هر وعده به مرور که شیرخوار به مکیدن آن ادامه می‌دهد، میزان چربی و در نتیجه غلظت شیر بیشتر شده و به سیر شدن کودک کمک می‌نماید.
بنابراین در هر وعده باید شیرخوار هر دو بخش شیر را دریافت نماید تا مجموع نیازهای بدن او تأمین شود. اصولاً اختلاف رنگ موجود در شیر مادر و شیرهای مصنوعی یا شیر گاو، ذهنیت آبکی بودن شیر مادر را تداعی می‌نماید.
دلیل اصلی این اختلاف منطبق بودن کیفیت شیر مادر بر نیازهای تغذیه‌ای در شروع و پایان تغذیه شیرخوار بوده و انرژی و مواد مغذی شیر مادر از ارزش بالاتری نسبت به بقیه شیرها برخوردار است.
باور نادرست: مدت تغذیه از پستان باید محدود باشد!
واقعیت: شیرخوار چه از نظر فاصله وعده‌های تغذیه‌ای با شیر مادر و چه از لحاظ مدت تغذیه در هر وعده باید بر حسب میل و تقاضای خود تغذیه شود و نباید برای او محدودیتی قائل شد. در هر وعده باید آن‌قدر به مکیدن پستان ادامه دهد تا پس از رضایت کامل پستان را رها نماید. به این ترتیب هم شیر چرب انتهایی را دریافت می‌کند و هم پستان مادر را تخلیه می‌نماید
باور نادرست: قبل از هر بار شیر دادن باید پستان‌ها را با صابون شست!
واقعیت: شست‌وشوی پستان یک بار در روز با آب سالم و یا استحمام روزانه مادر کافی است و به هیچ وجه نباید برای شست‌وشوی پستان (جز در مواقع استحمام) از صابون استفاده نمود، چون موجب تحریک نوک پستان، از بین رفتن چربی‌های پوست و ترک‌خوردگی آن می‌شود.
باور نادرست: کار خارج از منزل، مانع شیردهی مادر است و باید تغذیه با شیر مصنوعی (خشک) را شروع کرد!
واقعیت: در ماه‌های اول تولد باید سعی شود که شیرخوار در کنار مادر باشد و مادر، کار خارج از منزل را دیرتر شروع کند. در عین حال از یکی دو ماه قبل از شروع کار، با دوشیدن شیر خود ذخیره مناسبی در فریزر برای فرزندش فراهم می‌نماید.
پس از بازگشت به کار در محل کار نیز هر ۳ یا ۴ ساعت یک بار شیر خود را بدوشد و در یخچال نگهداری کند و در پایان ساعات کار، شیر دوشیده شده را بر روی یخ به منزل بیاورد تا در روز بعد توسط اطرافیان به کودک خورانده شود. اگر این مقدار برای تغذیه کودک کافی نبود می‌توان از ذخایر قبلی در فریزر هم استفاده کرد. شیر را باید با قاشق یا فنجان و بدون استفاده از بطری به کودک داد. بهتر است مادر پس از بازگشت به منزل و نیز در طول شب فرزند خود را مکرر از پستان خود تغذیه نماید زیرا مکیدن‌های مکرر طفل موجب افزایش ترشح شیر می‌گردد.
در صورتی که به هر دلیلی نگهداری شیر دوشیده شده در محل کار ممکن نباشد، باز هم بهتر است مادر پستان‌ها را بدوشد و حتی شیر را دور بریزد زیرا عدم تخلیه پستان‌ها ممکن است موجب کاهش تولید شیر شود
باور نادرست: شیرخوار را نباید زیاد در آغوش گرفت چون بغلی می‌شود!
واقعیت: تمام شیرخواران به تماس، گرمای بدن مادر و به‌خصوص به مهر و محبت او احتیاج دارند. آنان با صدای قلب مادر آرامش پیدا کرده و در آغوش او احساس امنیت می‌کنند. این محبت را نباید از کودکان دریغ نمود. برخی از شیرخواران نیز که بیش از بقیه بی‌قرارند و گریه می‌کنند با در آغوش گرفتن، راه بردن، صحبت و نوازش کردن توسط پدر و لالایی مادر آرام‌تر می‌شوند.