تاثیر آلودگی هوا بر جنین، اختلال رشد تا سقط

اگر تلاش‌هایی برای رفع این مشکل بزرگ انجام شده بی تاثیر بوده و هر روز تعداد افرادی که از این آلودگی‌ها دچار مشکل می‌شوند بیشتر می‌شود. زنان باردار یکی از گروه‌های حساس جامعه هستند که آلودگی هوا زودتر و بیشتر روی آنها اثر می‌گذارد و غیر از خودشان جنین شان هم آسیب می‌بیند. کودکی که قرار است پا به این دنیا بگذارد و در زندگی اش با مشکلاتی روبه رو می‌شود که از روزگار آلودگی هوا برایش به یادگار مانده است!

از اختلال رشد تا سقط در گرد و غبار

شدت گرفتن بیماری‌های قلبی، مشکلات تنفسی، خشکی چشم و حتی مشکلات روحی مانند افسردگی سوغاتی آلودگی هوا برای ماست اما زنان باردار شرایط خاص تری دارند. آنها هم خودشان به دلیل شرایط دوران بارداری آسیب پذیرترند و هم جنینی دارند که بسیار ضعیف است و سیستم ایمنی پایینی دارد و این یعنی اثرات منفی دو چندان.

اثرات آلودگی هوا و گرد و غبار روی زنان باردار و جنین تقریباً شبیه هم است. کاهش رشد جنین از اثرات احتمالی گرد و غبار بر جنین است.

از تولد زودرس هم به عنوان دیگر اثر منفی گرد و غبار و آلودگی بر جنین نام می‌برند. قرار گرفتن در معرض آلاینده‌های زیست محیطی می‌تواند باعث تولد نوزادان زودرس (قبل از هفته ۳۷ حاملگی) یا با وزن کم (کمتر از ۲۵۰۰ گرم شود. بسیاری از این نوزادان اغلب شان در مراحل ابتدایی می‌میرند و افرادی که زنده مانده‌اند ریسک بالایی از مشکلات مغزی، تنفسی و گوارشی در اوایل زندگیشان دارند. آلودگی هوا در هشت هفته اول بارداری احتمال بروز نارسایی قلبی و ناهنجاری اندامی را درجنین افزایش می‌دهد.در حالی که غرب و جنوب کشور بیشتر روزهای زمستان امسال را در گرد و غبار زندگی کرده‌اند گفته می‌شود زنان باردار به دلیل تغییرات هورمونی در این دوران مستعد آسیب در برابر عوامل خطر مانند آلودگی هوا هستند و سرطان و سکته مغزی آنها را تهدید می‌کند.

دکتر نسرین جلیلیان عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان می‌گوید: «روند اکسیژن رسانی به جنین مادران بارداری که زمینه بیماری‌های تنفسی نظیر آسم و حساسیت دارند با قرارگرفتن آنها در معرض گرد و غبار، مختل می‌شود و این امر می‌تواند به کم وزنی جنین، زایمان زود رس و حتی مرگ جنین منجر شود.مادر بارداری که در معرض آلودگی گرد و غبار قرار دارد تفاوتی با مادران سیگاری یا آنهایی که مدام در معرض دود سیگار قرار دارند ندارد و تمامی تهدیداتی که مادران سیگاری را تهدید می‌کند این دسته از مادران را نیز در مخاطره خواهد انداخت.البته این مورد تنها مادران باردار با زمینه ابتلا به بیماری‌های تنفسی را شامل نمی‌شود بلکه در خصوص مادران سالم اما به میزان کمتر مصداق دارد.»

آلودگی هوا و احتمال ابتلا به اوتیسم

آلودگی شهرهای صنعتی هم که چند روز در سال به تعطیلی مدارس یا حتی اداره‌ها منجر می‌شود اثرات منفی زیادی روی زنان باردار و جنین شان دارد. به گفته پزشکان خطر تولد زودرس و وزن کم هنگام تولد، در مناطقی که آلودگی هوا بیشتر است، بسیار بیشتر و حدود سه برابر مناطقی است که آلودگی کمتری دارند و خطر مرگ و میر نوزادان نیز در مناطق آلوده چهار برابر می‌شود.بر اساس مطالعات صورت گرفته عوارضی مانند وزن کم هنگام تولد، مرگ داخل رحمی، تاخیر رشد داخل رحمی و ناهنجاری‌های جنینی مانند لب و کام شکری، ناهنجاری‌های قلبی عروقی و زایمان زودرس به دلیل قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا ایجاد می‌شود.حتی پزشکان معتقدند آلودگی هوا جنین را مستعد ابتلا به اوتیسم می‌کند و در نوزاد تازه متولد شده به ویژه نوزادانی که زودتر از موعد به دنیا آمده‌اند، خطر ابتلا به اوتیسم را افزایش می‌دهد.باز هم گفته می‌شود ۱۲هفته اول حاملگی بیشتر حساس است اما مشخص نیست که مادران با رعایت توصیه‌هایی که معمولا می‌شود چقدر می‌توانند جلوی ابتلای فرزندشان را به انواع بیماری بگیرند. به گفته پزشکان در هفته‌های هشت تا ۱۲ بارداری مغز جنین شروع به رشد و شکل گیری می‌کند و اختلال رشد در این زمان که بر اثر آلودگی هوا به وجود می‌آید می‌تواند بر ضریب هوشی و توانایی‌های مغزی جنین تأثیر مخربی بگذارد.از هفته ۱۶ به بعد بارداری، میزان حساسیت مادر و جنین کمتر می‌شود چون اندام‌های جنین، قلب و مغز او شکل گرفته‌اند و به همین دلیل میزان حساسیت کاهش پیدا می‌کند. سقط جنین یکی از رایج ترین پیامدهای آلودگی هواست و این مساله به شدت مسمومیت به آلودگی هوا، شرایط سلامتی کبد، قلب و مقاومت بدنی مادر بستگی دارد.مونواکسید کربن موجود در هوا در سه ماهه اول بارداری به راحتی از جفت عبور کرده و در صورت شدت مسمومیت، منجر به سقط جنین می‌شود.گازی که در نتیجه سوخت ناقص مواد آلی ایجاد می‌شود و مهمترین منابع تولیدکننده‌ این گاز اگزوز اتومبیل‌ها، بخاری‌های گازی و نفتی است.

نمونه‌های زیادی از افزایش میزان سندرم مرگ ناگهانی نوزادان و بیماریهای زنان نظیر اندوستریوز در اثر آلودگی هوا دیده شده است.بررسی‌ها نشان می‌دهد اثرات آلاینده‌ها منواکسید کربن، دی‌اکسید گوگرد و ذرات معلق بیشترین تأثیر را در این میان دارند.همچنین مطالعات انجام شده در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی نشان می‌دهد کودکان متولد شده از مادرانی که در دوران بارداری در معرض سطوح بالای ازن قرار داشتند بیشتر احتمال دارد دچار کم‌وزنی شوند.از طرف دیگر پژوهشهایی که در نروژ، روسیه و مکزیک انجام شده نشان داده است که بین میزان زیاد سرب در بافتهای نوزاد که از خون بندناف به نوزاد رسیده است با کاهش وزن هنگام تولد یا کاهش قد ارتباط معناداری دارد.ممکن است به‌ دلیل تنفس هوای آلوده توسط مادران، در سیستم تنفسی جنین اختلال ایجاد شود و در نهایت منجر به اختلالات تنفسی مانند آسم در نوزادان شود.از سوی دیگر آلودگی هوا ممکن است باعث ابتلای مادر باردار به تنگی نفس و سوءتغذیه شود چون در هوای آلوده آنها به راحتی به سمت غذا نمی‌روند و هنگامی‌که تمایل مادر باردار به غذا کاهش پیدا کند، ممکن است دچار سوء‌تغذیه شود. در نتیجه این سوء تغذیه وزن مادر باردار و جنین او کاهش یافته و هر دو به سوء تغذیه مبتلا می‌شوند.

این تاثیرات به دوران جنینی یا نوزادی محدود نمی شود چون رشد جنین و وزن آن در زمان تولد به شدت با ابتلاء به بیماری و مرگ و میر در کودکی و بزرگسالی ارتباط دارد.

این نکات را رعایت کنید

شاید کار چندانی نتوانیم برای بهبود این وضعیت انجام دهیم اما معمولا توصیه‌هایی به زنان باردار می‌شود تا این آلودگی‌های موذی کمتر خودشان و جنین شان را اذیت کند. پزشکان توصیه می‌کنند زنان بارداری که ۳ ماهه دوم بارداری‌شان را می‌گذرانند، تا جایی که امکان دارد در معرض هوای آلوده قرار نگیرند پس اگر امکان زندگی در محیطی غیر از شهرهای آلوده را دارید در روزهای آلوده به آنجا پناه ببرید. اگر این شرایط را ندارید در روزهای آلوده در و پنجره‌های خانه را ببندید و از ترددهای غیرضروری در سطح شهر خودداری کنید.

هنگام خروج از منزل استفاده از ماسک‌های فیلتردار را فراموش نکنی و هر دو ساعت یک بار این ماسک را تعویض کنید. ماسک را طوری بزنید که دهان و بینی شما را کاملا بپوشاند.در خانه و مخصوصا اتاق خواب از دستگاه‌های تصفیه هوا استفاده کنید.گیاهان به‌طور طبیعی می‌توانند کیفیت هوای خانه تان را بهتر کنند. برخی گیاهان ترکیبات آلی فرّار از هوا را حذف می‌کنند و دی‌اکسیدکربن را با اکسیژن تازه جایگزین می‌کنند. در دوران بارداری پرورش و رسیدگی به این گیاهان علاوه بر بهبود کیفیت هوای منزل، تأثیر خوبی بر روحیه‌ شما دارد.

تغذیه شما در این روزها اهمیت ویژه ای پیدا می‌کند. باید مقدار بیشتری میوه و سبزی تازه بخورید تا سمومی که به‌طور احتمالی وارد بدن‌تان شده، به سبب آنتی‌اکسیدان موجود در میوه‌ها و سبزی‌ها دفع بشود یا تاثیر آن کمتر شود. شیر تاثیر بسیار خوبی دارد و به دلیل داشتن مقادیر زیادی کلسیم، فسفر و منیزیم، خنثی کننده سموم است.

پس مصرف شیر را فراموش نکنید. البته نوشیدن مایعات به مقدار زیاد توصیه می‌شود چون مایعات به کلیه‌ها کمک می‌کنند تا املاح اضافی از بدن خارج شود. میوه و سبزیجاتی که کنار خیابان‌ها فروخته می‌شود نخرید و نخورید.خوردن میوه و سبزیجات به خصوص سیب، پرتقال، لیمو شیرین و گریپ فروت بسیار توصیه می‌شود.این میوه‌ها به دلیل داشتن «پکیتن» سرب موجود در هوا را جذب کرده و مانع از رسیدن آسیب به سلول‌های بدن شما و جنین تان می‌شود.