مادر شاغل و کودک، تاثیرات مثبت و منفی بر تربیتشان

تحقیقاتی که در گذشته در مورد تاثیر شاغل بودن مادران بر تربیت فرزندان انجام شده بود، معمولاً حکایت از تاثیرات منفی آن داشت، اما امروزه تحقیقات نشان می دهند که کار کردن مادر می تواند بر روی رشد روانی کودک تاثیر مثبت داشته باشد. این تفاوت نتایج، به میزان زیادی ناشی از تغییر نقش های سنتی زنانه و مردانه، از جمله رایج شدن کار کردن زنان و همکاری مردان در امور خانه و فرزندان است. میزان حمایت شوهر از زن، سازگاری زوجین، نوع شغل زن و و شوهر و اجباری نبودن کار کردن زوجین از جمله عواملی هستند که بر چگونگی تاثیر شاغل بودن هر دوی والدین بر تربیت کودک اثر می گذارند. به طور کلی کار کردن هر دوی والدین دارای مزایا و مضراتی است که در زیر به مهمترین آنها اشاره می شود.

تاثیرات مثبت شاغل بودن مادر بر کودک

1- افزایش میزان استقلال و مسئولیت پذیری

داشتن یک مادر شاغل می تواند به کودکان یادآوری کند که آنها می توانند روی پای خودشان بایستند. کودکانی که مادران شاغل دارند، حداقل بخشی از روز را با بزرگسالانی به غیر از والدینشان می گذرانند. این جدایی- که موجب احساس گناه بسیاری از مادران شاغل می شود- در واقع می تواند احساس خود اتکایی را در کودک پرورش دهد که سبب افزایش میزان اعتماد به نفس کودک می شود. کودکانی که هم پدر و هم مادرشان شاغل هستند به اینکه خودشان تکالیفشان را انجام دهند عادت می کنند،از آنها انتظار می رود که از خواهر یا برادر کوچکترشان مراقبت کنند، در تهیه شام کمک کنند و ... . نتیجه نهایی این فرایند مسئولیت پذیری زیاد این کودکان است.

2- داشتن الگوی مناسب

زندگی در خانواده های دو نان آور، بر روی نگرش و برداشت کودکان از زنان، مردان و خانواده تاثیر می گذارد. نتایج تحقیق پژوهشگران نشان داده است،

هم پسران و هم دخترانی که هر دوی والدینشان شاغل هستند به تساوی زن و مرد در زندگی زناشویی و شغلی اعتقاد بیشتری دارند.

این مطلب بدان معناست، که این پسران احتمالاً پس از ازدواج در کارهای منزل و نگهداری از بچه ها بیشتر به همسر خود کمک می کنند. همچنین دخترانی که مادران شاغل دارند، از آنجایی که از دوران طفولیت الگویی از یک زن موفق را پیش رو دارند که هم به وظایف همسری، هم به وظایف مادری و هم به وظایف شغلی خود می رسد، به احتمال بیشتری ادامه تحصیل می دهند و مشاغل رده بالا به دست می آورند. این نتایج در خانواده هایی که پدر از کار کردن مادر حمایت کرده و مادر نیز از کار خود راضی است، قوی تر است. همچنین اگر فرزندان شغل مادر خود را ارزشمند بدانند، نسبت به آن احساس غرور کرده و اعتماد به نفس انها از این طریق نیز افزایش می یابد.

3-گذراندن زمان بیشتری با کودکان دیگر

بیشتر والدین شاغل ترجیح می دهند زمانی که کودکشان توانایی حرف زدن پیدا کرد، به جای داشتن پرستار روزانه در خانه، به مهد کودک برود. این تصمیم چند مزیت دارد:

1. هزینه نگهداری در مهد کودک پایین تر از گرفتن پرستار روزانه است.

2. در مهد کودک از فرزند شما به همراه تعدادی از کودکان همسن و سالش نگهداری می شود، که این کار موجب یادگیری مهارت های اجتماعی و تقویت آنها در کودک می گردد. این امر به ویژه برای تک فرزندان بسیار سودبخش است.

3. امروزه بسیاری از مهدکودک ها علاوه بر نگهداری از کودکان، کلاس های آموزشی را با توجه به سن آنها برگزار می کنند، که از بین انها می توان به کلاس های نقاشی، زبان، سفال گری، ورزش و... اشاره کرد. این آموزش ها می توانند کودکان را برای ورود به پیش دبستانی و مدرسه آماده کنند.

تاثیرات منفی شاغل بودن مادر بر کودک

۱- احساس گناه مادر

بسیاری از مادران شاغل از اینکه مجبورند بخشی از زمان خود را به کار کردن اختصاص دهند و از فرزندشان دور باشند احساس گناه می کنند. آنها تصور می کنند که کار کردنشان موجب می شود تا نتوانند وظایف مادری خود را به طور کامل انجام دهند. این احساس گناه موجب پایین آمدن اعتماد به نفس مادران شده و ممکن است سبب شود تا مادران نتوانند وظایف مادری شان را آنطور که بایسته است انجام دهند. از طرف دیگر این احساس موجب می شود تا مادران نسبت به کار خود نگرش مثبتی نداشته و با علاقه آن را انجام ندهند و در نتیجه میزان کارایی آنها کاهش پیدا کند.

۲- تعدد وظایف

مادران شاغل علاوه بر مسئولیت ها خانه و فرزندان، وظایف کاری را نیز به عهده دارند. برای بسیاری از زنان به ویژه آن دسته ای که همسرانشان در امور خانه و فرزندان به آنها کمک نمی کنند، رسیدن به همه این امور و ظوایف به واقع مشکل است و ممکن است موجب ایجاد فشار روانی در انها شود. زمانی که افراد دچار فشار روانی مستمر می گردند، میزان انرژی و همچنین صبر و تحمل آنها کاهش می یابد. در این گونه زمانی که مادران خسته از محل کار به منزل باز می گردند ، تحمل کوچکترین خطای فرزندشان را نداشته و با او به شدت برخورد می کنند. این کار به رابطه سالم بین مادر و کودک لطمه می زند.

۳- هزینه های مالی

شاید این مورد در ابتدا خنده دار به نظر برسد، زیرا اکثر والدین به منظور کسب درآمد کار می کنند، اما واقعیت این است که هزینه ها در خانواده های دو نان آور بیش از خانواده هایی است که در انها فقط یکی از والدین کار می کند. والدین شاغل مجبورند جانشینی برای مراقبت از فرزندشان برای ساعاتی که در منزل نیستند پیدا کنند. از طرف دیگر آنها برای پر کردن اوقات فراغت بچه ها بیشتر از کلاس های آموزشی و تفریحی استفاده می کنند. مادران شاغل نیز به دلیل مشغله کاری ممکن است فرصت رسیدگی به همه اموری که زنان خانه دار خود آنها را انجام می دهند از قبیل نظافت منزل، اتو کردن لباس ها و ... نداشته باشند و این کارها را به موسسات بسپارند. همه این کارها هزینه بر هستند.

۴- اوقات فراغت کمتر

مادران خانه دار می توانند زمانی که فرزندشان در مهدکودک یا مدرسه هستند استراحت کرده ، از تنهایی خود لذت ببرند و با انرژی مضاعف از فرزندانشان پذیرایی کنند. اما مادران شاغل ترجیح می دهند زمانی که فرزندشان در مدرسه یا مهد کودک هستند کار کنند و عملاً زمانی برای تنها بودن و پرداختن به خود ندارند. این امر می تواند موجب خستگی مضاعف به ویژه در افراد دروانگرا که به تنهایی نیاز دارند، شود.

۵- تخصیص وقت کمتری به فرزندان

مادران شاغل نسبت به زنان خانه دار زمان کمتری در خانه هستند و بنابراین بخش کمتری از وقت خود را به بچه ها اختصاص می دهند. اما نکته مهم این است که آنها از همین زمان کم به نحو مطلوب استفاده کرده و کاهش کمیت را با افزایش کیفیت جبران می کنند. همچنین همانطور که اشاره شد ، پدران در این خانواده مشارکت بیشتری در امور مربوط به فرزندان داشته و کمبودهای مادر را جبران می کنند.

خوب است مادران برای تصمیم گیری در مورد کار کردن یا کار نکردن پس از بچه دار شدن همیشه این موضوع را مد نظر قرار دهند:

اگر کار کردن موجب افزایش رضایت شما از زندگی و شادکامی تان می گردد، در این صورت جای نگرانی وجود ندارد و شما و فرزندتان می توانید از مزایای کار کردن مادر بهره مند شوید. اما اگر از شغلتان راضی نیستید و یا می دانید که به دلیل مسائل خانوادگی از قبیل موافق نبودن همسرتان ممکن است مشکلاتی برایتان پیش بیاید و یا از جمله آدم هایی هستید که فقط می توانید یک وظیفه را انجام دهید، بهتر است در مورد کار کردن بیشتر تامل کنید.