آیا بوتاکس در بارداری ضرر دارد؟

بهار که می‌آید، همه‌چیز دوباره نو می‌شود و شاید این حس و حالی که نو شدن روزگار به ما می‌دهد، باعث می‌شود دل‌مان بخواهد همه زندگی‌مان و حتی ظاهر خودمان را نو کنیم!
از تغییر مدل و رنگ مو گرفته تا پاکسازی صورت، لایه‌برداری، رفع چین و چروک، برجسته‌سازی قسمت‌های مختلف و ... همگی از روش‌هایی هستند که هر خانم متناسب با نیازهای بدن و تمایلش به تغییر و جوانسازی انجام می‌دهد و در این روزهای پایانی سال، بازارشان حسابی داغ است.
اما آیا این اعمال زیبایی و آرایشی که در آرایشگاه های زنانه انجام می‌شود، برای خانم‌های باردار و جنینی که در شکم دارند، مجاز است؟
در ادامه دکتر سید مسعود داودی، متخصص پوست و مو درباره خطرات انواع اقدامات زیبایی آرایشگاهی توضیح خواهد داد.

رنگ کردن مو برای خانم‌های باردار ممنوع!
اولین نکته‌ای که خانم‌های باردار باید به آن توجه کنند این است که در دوره بارداری تغییرات هورمونی شدیدی در بدن رخ می‌دهد که همین تغییرات می‌تواند باعث واکنش نامناسب بدن به برخی اقدامات زیبایی و آرایشی شود.
ضمن اینکه برخی از اقدامات زیبایی، از جمله رنگ کردن موها در دوره بارداری ممنوع است چون می‌تواند بر جنین در حال رشد، که اندام و اعضای داخلی‌اش در حال شکل‌گیری است، تاثیر منفی مستقیم داشته باشد. چراکه رنگ مو تا حدی جذب بدن می‌شود و مواد سمی موجود در رنگ‌های مو که بر بدن تاثیر منفی دارند، به این ترتیب وارد گردش خون مادر شده و بدن بسیار حساس جنین را تحت تاثیر قرار داده و ممکن است منجر به بروز ناهنجاری‌ها و اختلال‌های مختلفی شود.
به همین خاطر توصیه می‌شود خانم‌های باردار به خصوص در ۳ ماهه اول و ۳ ماهه دوم از رنگ کردن مو بپرهیزند و شاید بتوان گفت این دسته از خانم‌ها صرفا در یکی دو هفته آخر مانده به زایمان، آن هم با مشورت پزشک، می‌توانند با رنگ‌های گیاهی موهایشان را رنگ کنند چون عوارض کمتری دارند.
البته رنگ‌های گیاهی مو- چه حنا و بابونه و سدر باشد چه برندهای کارخانه‌ای- هم باید از فروشگاه‌های معتبر تهیه شوند تا از صحت و سلامت آنها مطمئن باشید. ضمن اینکه باید به بسته‌بندی استاندارد، برچسب مجوز وزارت بهداشت و ... روی محصول توجه شود تا از بی‌خطربودن آن برای جنین اطمینان حاصل کرد.

تزریق بوتاکس و ژل در بارداری
البته این روزها اقدامات زیبایی دیگری از جمله تزریق بوتاکس، تزریق ژل، همچنین لیزر IPL و ... هم در آرایشگاه‌ها انجام می‌شود که در وهله اول باید گفت آرایشگاه‌ها به هیچ‌وجه مجاز به انجام این کارها نیستند. ضمن اینکه تزریق بوتاکس، ژل و لیزر در دوره بارداری اصلا توصیه نمی‌شود چراکه ممکن است پاسخ درمانی خوبی به دست نیاید و نتیجه برای مادر رضایتبخش نباشد، ضمن اینکه به خاطر شوک و استرسی که به بدن و بالطبع آن به جنین وارد می‌شود، ممکن است در رشد و تکامل بچه اثر منفی داشته باشد. نکته مهم‌تر این مقوله، ناشناخته بودن عوارض واقعی کارهایی مثل تزریق بوتاکس و ژل در بارداری (حتی ژل‌های هیالورونیک اسید که در حالت عادی با بدن بیمار سازگاری بیشتری دارند) است و هیچ‌کس عملا نمی‌داند در صورت تزریق این مواد، چه مشکلاتی در انتظار مادر و جنین خواهد بود؛ بنابراین هیچ فردی نمی‌تواند از لحاظ علمی مجوز چنین اعمالی را صادر کند.
با فرض اینکه خانم بارداری علی‌رغم مخالفت‌های علمی، اصرار به تزریق ژل و بوتاکس داشته باشد، باید بداند همیشه وقوع عوارضی وجود دارد- که تا به حال هم برای افراد زیادی پیش آمده است- که کنترل‌شان در زمان بارداری مشکل است. چراکه این موارد گاهی نیاز به درمان با تزریق کورتون‌ها، تزریق آنتی‌بیوتیک‌ها دارد و در بعضی مواقع هم اقدامات درمانی مثل تخلیه ژل یا تزریق حلال‌های ژل لازم است و از آنجا که تاثیر این اعمال بر جنین و مادر باردار نامشخص است، مسلما باز هم پیشگیری بهتر از درمان خواهد بود.

لیزر در بارداری عوارض دارد؟
در دوره بارداری پوست و موها تا حدودی تیره‌تر شده، خال‌ها و لکه‌های صورت هم پررنگ‌تر می‌شوند، رنگدانه‌سازی در پوست در زمان بارداری افزایش پیدا می‌کند و همین مساله می‌تواند به صورت ثانویه منجر به افزایش اقداماتی مثل لیزر، IPL یا اقدامات زیبایی دیگر شود و احتمال سوختگی پوست و ایجاد لک بیشتر شود.
ضمن اینکه لیزر به خاطر استرس و شوکی که به جنین- به خاطر درد مادر- وارد می‌شود، ممکن است ریسک سوختگی و لک شدن پوست هم افزایش می‌یابد.
یکی از اشکالات لیزر یا اقدامات دیگری که می‌توان به آنها اشاره کرد، این است که وقتی مادر باردار دچار عوارض ناشی از اقدامات زیبایی می‌شود و نیاز به درمان دارد، با گروهی دیگر از مشکلات روبرو خواهد شد.
مثلا تاتو و خالکوبی، پیرسینگ (سوراخ کردن) گوش و نقاط دیگر بدن، همینطور لایه‌برداری و پاکسازی پوست و ...- که اصولا نباید در آرایشگاه انجام شود اما انجام می‌شود- می‌تواند باعث عفونت و التهاب پوستی شود که نیاز به درمان دارویی پیدا کند که در مورد خانم‌های باردار مشکلی به نام «عوارض دارویی» بسیار پررنگ و مهم است و محدودیت‌هایی را برای پزشکان ایجاد می‌کند؛ چراکه پزشک با توجه به عوارض داروها بر جنین، نمی‌تواند هر دارویی را برای زنان باردار تجویز کنند و به خاطر همین محدودیت‌ها روند درمان کُند و سخت می‌شود.

محو کردن تاتو در بارداری
از جمله کارهای دیگری که می‌تواند برای خانم باردار عارضه ایجاد کند، محو کردن تاتو در آرایشگاه است. پاک کردن تاتو در آرایشگاه‌ها به دو شیوه انجام می‌شود: روش اول سوزاندن پوست با مالیدن داروهایی که ماهیت اسیدی دارند، یا با ترکیبات نمک‌دار است که بعد از بهبودی پوست، تاتو تا حدی محو و کم‌رنگ می‌شود. روش دیگر خالکوبی با مواد همرنگ پوست است تا با خالکوبی جدید، تاتوی قبلی پوشانده شود.
روش سومی هم وجود دارد که کمتر در آرایشگاه انجام می‌شود اما هر ۳ این روش‌ها، در بارداری ممکن است پاسخ درمانی مناسبی را نداشته باشد؛ ضمن اینکه به خاطر حساسیت پوست در دوره بارداری، این کارها می‌تواند عواقبی چون زخم شدن و عفونت پوستی را در پی داشته باشد که با توجه به شرایط خاص خانم باردار، درمان مناسب سخت و حتی ناممکن است و به همین خاطر احتمال به جا ماندن اسکار و جای زخم افزایش می‌یابد. بنابراین دوره بارداری زمانی مناسبی برای انجام خالکوبی یا محو کردن آن نیست.

وقتی فر کردن بی‌فایده است
حتی اگر تاثیر این کارها بر جنین را در نظر نگیریم، انجام بسیاری از اقدامات زیبایی از جمله پاکسازی پوست و لایه‌برداری، فر کردن موها یا صاف کردن‌شان و حتی کراتینه کردن موها در دوران بارداری می‌تواند بی‌فایده باشد! چراکه به خاطر تغییرات هورمونی، بدن مادر پاسخ درستی به این‌گونه اقدامات نمی‌دهد و ممکن است فرد مجبور به تکرار دوباره این کارها شود.
بنابراین دوره بارداری زمان مناسبی برای انجام اقدامات آرایشی نیست و پوست و مو آسیب‌پذیرتر از همیشه هستند؛ ضمن اینکه برخی از این کارها تاثیر منفی بر جنین دارند.

کاشت ناخن و کاشت مژه در بارداری هم خطرناک است
کاشت ناخن شاید به نظر کار بی‌ضرری باشد اما فراموش نکنید چسب و رزینی که برای ناخن‌های مصنوعی کشویی استفاده می‌شود، قابلیت جذب دارند و از آنجا در زمان بارداری، ترمیم پوست هم تا حدودی با مشکل مواجه است، احتمال عفونت در این مورد بسیار بالاتر است.
در مورد کاشت مژه هم، که در واقع همان اکستنشن و چسباندن مژه مصنوعی است، باز مسئله عفونت مطرح می‌شود؛ چراکه این مژه‌ها و چسبی که برای این کار استفاده می‌شود، بسیار به چشم‌ها نزدیک است و ریسک واکنش، التهاب و عفونت چشم بالا می‌رود.
حالا فرض کنید خانم بارداری دچار عفونت ناخن یا التهاب چشم شده؛ مسلما نیاز به درمان با آنتی‌بیوتیک دارد که مسلما برای جلوگیری از عوارض دارو برای جنین، محدودیت‌هایی در انتخاب داروی مناسب ایجاد خواهد شد.

کراتینه کردن مو در بارداری مجاز است؟
کراتینه کردن مو شاید به خودی خود برای فردی که در شرایط عادی قرار دارد، مشکلی ایجاد نکند که البته باز در برخی آرایشگاه‌ها، همزمان با کراتینه کردن، با روش‌های مختلف به موها حرارت می‌دهند که بتوانند حالت دلخواه را ایجاد کنند اما عوارض این حرارت شدید چند روز یا چند هفته بعد از اینکه کراتینه کردن موها برطرف شد، خودش را نشان خواهد داد.
بنابراین کراتینه کردن موها همراه با حرارت‌دهی حتی در شرایط غیربارداری هم مناسب نیست.
کراتینه بدون حرارت، برای افراد غیرباردار شاید قابل قبول باشد اما در شرایط بارداری، که موها رنگ و مواد خارجی را خوب به خود نمی‌گیرند، شاید عمل بی‌فایده‌ای به نظر برسد.

خطرات نقش حنا در بارداری
حنا به خودی خود و به شکل خالص نه‌تنها مشکلی ایجاد نمی‌کند و حساسیت به حنا در کل دنیا، بسیار به ندرت گزارش شده، بلکه خاصیت ضدقارچی و ضدمیکروبی‌اش هم ثابت شده است. اما در آرایشگاه‌ها برای آنکه از حنا نتیجه بیشتر و ماندگاری طولانی‌تر بگیرند، از رنگ‌های شیمیایی مخلوط با حنا استفاده می‌شود و از آن به عنوان «حنای رنگی» یا «حنای هندی» یاد می‌کنند. همانطور که می‌دانید، طیف رنگ حنا در تمام دنیا از قرمز تند و پررنگ تا قهوه‌ای نارنجی را در بر می‌گیرد و ماندگاری چندروزه تا نهایتا یک‌هفته‌ای دارد. اما اگر حنای مورد استفاده، از این طیف رنگی خارج شود و به سمت رنگ‌های تیره‌تر تا مشکی برود و همچنین برای مدتی بیش از یک هفته روی پوست باقی بماند، قاعدتا ناخالصی دارد؛ مهم‌ترین نگرانی ما، استفاده از فلزات سنگینی مثل سرب و کادمیوم است که این مواد اگر روی پوست قرار بگیرند، عوارض زیادی ی برای فرد در پی دارند.
فلزات سنگین موادی هستند که در زندگی روزمره جایگاهی ندارند و بدن‌مان برای عملکرد صحیح، نیازی به آنها ندارد. اما اگر به هر طریقی- چه از آلودگی هوا و چه در ترکیب با حنا- جذب بدن شود، عوارض سخت و قابل توجهی برای بدن خواهد داشت که مسمومیت با سرب، جیوه و کادمیوم از انواع خطرناک این مسمومیت‌ها به حساب می‌آید.
ضمن اینکه اگر این نوع خالکوبی در سطح وسیع انجام و فرد دچار آلرژی، حساسیت و گوشت اضافه شود، غیر از اینکه ظاهر بسیار زشتی دارد، واقعا درمانش سخت و طولانی‌مدت خواهد بود. البته درمان اسکارهای کلوییدی گاهی ممکن است با یک پماد از بین برود اما در بسیاری از موارد نیازمند تزریق و حتی لیزدرمانی است! بروز چنین مشکلاتی برای یک خانم باردار، مسلما عوارضی جدی‌تر و درمانی بسیار سخت‌تر در پی خواهد داشت.
نکته دیگر در مورد نقش حنا این است که ترکیبات و ناخالصی موادی که در آرایشگاه‌ها استفاده می‌شود، به طور دقیق شناخته شده نیستند و ممکن است جذب بدن شوند که به این ترتیب، مشابه رنگ کردن موها، عوارض مضاعفی برای مادر یا جنین ایجاد کنند و به همین خاطر انجام این کار هم در بارداری، قابل توصیه نیست.

اپیلاسیون و پارافین تراپی در بارداری خطرناک است؟
در بارداری موها نسبت به حالت عادی ضخیم‌تر و سیاه‌ترند و خانم‌ها از بابت بروز این وضعیت در موهای زاید خود معذب می‌شوند و ممکن است بیش از پیش ترغیب به انجام اپیلاسیون شوند. البته اپیلاسیون به خودی خود نباید مشکل‌ساز باشد اما از آنجا که احتمال بروز حساسیت و جوش‌های چرکی، به خصوص برای پوست حساس خانم‌های باردار وجود دارد، هر نوع آلودگی در مواد مورد استفاده در اپیلاسیون و همینطور محیط اپیلاسیون، می‌تواند خطر بروز خارش، التهاب، عفونت و حساسیت‌های شدید پوستی را در پی داشته باشد و همانطور که قبلا گفته شد، در صورت نیاز به دارودرمانی، وجود محدودیت‌های درمانی برای خانم‌های باردار، روند درمان را سخت و کند خواهد کرد.
پارافین تراپی را هم می‌توان به نوعی شبیه اپیلاسیون دانست، چراکه به صورت مایع روی پوست ریخته می‌شود و صبر می‌کنند تا جامد شود و بعد لایه پارافین را با کمک پارچه و ... از روی پوست جدا می‌کنند. بنابراین می‌تواند عوارضی مشابه اپیلاسیون در پی داشته باشد.
بنابراین خوب است در این دوران حساس به جای استفاده از دستگاه‌های موکن و اپیلاسیون، از روش‌های ایمن‌تر و بی‌خطری مثل ژیلت و ماشین‌های ریش‌تراش کمک بگیرند.