معاینه خانم باردار، استفاده از پزشکی هسته ای خطرناکه؟
خطرات و عوارضی که سونوگرافی در پی دارد بسیار کمتر از روش‌های تشخیصی دیگر است.
همه ما اصطلاح پزشکی هسته‌ای را بارها در رسانه‌ها و رادیو و تلویزیون شنیده‌ایم اما ممکن است آشنایی چندانی با این شاخه از پزشکی نداشته باشیم. به همین خاطر و در روز جهانی فناوری هسته ای سراغ دکتر داود بیگی متخصص پزشکی هسته‌ای رفته و با ایشان درباره پزشکی هسته‌ای، موارد استفاده آن و بایدها و نبایدهای استفاده از این شاخه پزشکی برای مادران باردار سوال کرده‌ایم.
کاربردهای پزشکی هسته‌ای
دکتر بیگی درباره کاربردهای پزشکی هسته‌ای می‌گوید:« پزشکی هسته‌ای در سه حیطه فعالیت می‌کند. اول درمان بیماری‌ها با مواد رادیواکتیو، دوم استفاده از مواد رادیواکتیو در اندازه‌گیری هورمون‌ها و آنزیم‌ها و... و سوم تصویربرداری پزشکی هسته‌ای که به وسیله آن می‌توان تمامی ارگان‌های بدن را تصویربرداری کرد. برای هر ارگان از بدن رادیو داروی مخصوص وجود دارد که با استفاده از دوربین گاما می‌توان از آنها تصویربرداری کرد و به تشخیص یا روند درمانی بیماری مختلف پرداخت.»
استفاده از پزشکی هسته‌ای در دوران بارداری
دکتر بیگی درباره استفاده از پزشکی هسته‌ای در دوران بارداری می‌گوید:«بستگی به این دارد که بخواهیم از چه پرتو دارویی استفاده کنیم و نیاز به چه نوع تصویربرداری برای بیمار لازم باشد. در مورد استفاده درمانی از پزشکی هسته‌ای قضیه فرق می‌کند و عمدتا رادیو داروها باید کاملا تحت نظارت پزشک انجام شود. معمولا در درمان‌های بیماری سرطان چون دُز مواد رادیواکتیو بالاست در خانم‌های باردار منع مصرف وجود دارد و حتی وقتی بیماری برای درمان با رادیواکتیو به ما مراجعه کند حتما از ایشان تست حاملگی انجام می‌شود که مطمئن باشیم باردار نیست. همچنین وقتی دوره درمانی سپری شود به این بیماران بسته به نوع رادیو دارو توصیه می‌کنیم تا مدت زمان شش ماه تا یک سال باردار نشوند. پس مادران باردار در مورد درمان با پزشکی هسته‌ای منع مصرف دارند اما در مورد تشخیص بیماری‌ها و تصویربرداری‌هایی که پیش‌تر در مورد آن گفته شد، منعی وجود ندارد و می‌توان تحت نظر پزشک معالج انجام داد. در بخش تصویربرداری و تشخیص بیماری هم نوع رادیو دارو فرق می‌کند و هم دُز به میزان قابل توجهی پایین می‌آید و می‌توان برای مادران باردار در موارد خاص انجام داد.»
دکتر بیگی در جواب به این سوال که آیا مادران باردار که منع استفاده از رادیولوژی دارند، می‌توانند در موارد ضروری از پزشکی هسته‌ای به عنوان روش تشخیصی جایگزین کمک بگیرند به نی نی سایت می‌گوید:« بستگی به نوع بیماری دارد. برای مثال در سی‌تی‌اسکن لگن و شکم میزان پرتویی که به جنین وارد می‌شود به‌مراتب بیشتر از روش‌های پزشکی هسته‌ای است به همین دلیل در بسیاری از موارد ممکن است پزشکی هسته‌ای جایگزین رادیولوژی شود چراکه در روش‌های تشخیصی میزان تابش اشعه به جنین بسیار کمتر از برخی از تصویربرداری‌ها در رادیولوژی‌هاست.»
سونوگرافی بی‌خطرترین روش تشخیصی برای مادران باردار
دکتر بیگی در مورد جایگزین کردن روش‌های پزشکی هسته‌ای با سونوگرافی در مادران باردار می‌گوید:« خطرات و عوارضی که سونوگرافی در پی دارد بسیار کمتر از روش‌های تشخیصی دیگر است و بهتر است مادران باردار از همین روش برای پیگیری روند بارداری‌شان استفاده کنند. به طور کلی سونوگرافی بسیار ایمن‌تر از رادیولوژی، سی‌تی‌اسکن و روش‌های تشخیصی پزشکی هسته‌ای است ولی نمی‌تواند جایگزین تمام روش‌های تشخیصی شود.»
دکتر بیگی در جواب این پرسش که اگر مادران باردار ملزم به استفاده از روش‌های تشخیصی پزشکی هسته‌ای شوند باید چه نکاتی را رعایت کنند می‌گوید:« وقتی تصمیم پزشک معالج بر این بود که باید یک مادر باردار از روش‌های تشخیصی پزشکی هسته‌ای استفاده کند موارد احتیاط نیز بر عهده تیم معالج است. وقتی این‌گونه تشخیص داده شود که سودی که مادر باردار از این روش تشخیصی می‌برد به مراتب بیش از زیان آن است (که در دُزهای تشخیصی ضرر آنچنانی وجود ندارد) بهتر است از این روش استفاده شود. ضمن اینکه پروتکل‌های پزشکی هسته‌ای که شامل راهنمایی‌ها و آموزش‌های لازم است و در اختیار سایر بیماران قرار می‌گیرد در اختیار مادران باردار نیز قرار خواهد گرفت.»
پزشکی هسته‌ای نمی تواند جایگزین شود!
دکتر بیگی درباره اینکه چرا روش‌های تشخیصی پزشکی هسته‌ای جایگزین روش‌های پرخطری مانند سی‌تی‌اسکن نمی‌شوند، می‌گوید:« هرکدام از روش‌های تشخیصی پزشکی جایگاه و کاربردهای خاص خود را دارند. سی‌تی‌اسکن آناتومی ارگان‌های بدن و بافت‌های بدن را نشان می‌دهد ولی در روش‌های پزشکی هسته‌ای به سمت فیزیولوژی و فعالیت متابولیسم سلولی می‌رویم. به همین دلیل ممکن است یک توده سرطانی پیش از آنکه آن‌قدر رشد کند که با سی‌تی‌اسکن آن را تشخیص دهند، با استفاده از پزشکی هسته‌ای تشخیص داده شود. چراکه در این مرحله بیماری در سطح متابولیسم سلول‌ها عمل می‌کند. بنابراین پیش از آنکه این توده‌ها رشد کنند می‌توان آنها را با استفاده از پزشکی هسته‌ای تشخیص داده و اقدام به درمان کرد. ضمن اینکه در برخی موارد ممکن است برای یک بیمار هم سی‌تی‌اسکن تجویز شود و هم روش تشخیصی پزشکی هسته‌ای چراکه هرکدام عملکردی متفاوت از هم دارند.»
پزشکی هسته‌ای برای تشخیص ناهنجاری‌های جنین مناسب نیست
دکتر بیگی با اشاره به اینکه مادران باردار باید برای تشخیص ناهنجاری‌های جنین از روش‌های دیگری به جز پزشکی هسته‌ای استفاده کنند، می‌گوید:« برای تشخیص ناهنجاری‌های جنین نباید از روش‌های تشخیصی پزشکی هسته‌ای استفاده کرد چراکه در این مورد کاربرد چندانی ندارد. مگر اینکه پزشک معالج بخواهد از هورمون‌های بیمار یا آنزیم‌های او آزمایش کند. برای مثال یک مادر باردار ممکن است مشکل تیروئید داشته باشد و پزشک بخواهد هورمون‌های تیروئید او را اندازه‌گیری کند که این مورد را می‌توان با استفاده از روش‌های تشخیصی پزشکی هسته‌ای انجام داد اما اینکه صرفا بخواهیم جنین را با این روش پزشکی رصد کنیم بدون کاربرد خواهد بود.»
منبع:
نی نی سایت
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼