حاملگی خارج از رحم چگونه است؟

حاملگی خارج از رحم نوعی بارداری است که در آن تخمک لقاح یافته در جایی خارج از رحم رشد می کند.

حاملگی خارج از رحم نوعی بارداری است که در آن تخمک لقاح یافته در جایی خارج از رحم رشد می کند. بارداری خارج از رحم ممکن است در لولۀ رحم (فالوپ) و یا نقاط دیگر چون تخمدان و یا درون حفرۀ شکمی رخ می دهد.

بزرگترین خطری که در یک بارداری خارج از رحم مادر را تهدید می کند این است که جنین رشد یافته رگ های خونی لولۀ رحمی را تخریب کرده موجب خونریزی داخلی شود.

در این مواقع مادر با خونریزی شدید دچار شوک می شود. حتی گاه خونریزی می تواند سبب مرگ مادر شود. البته خوشبختانه امروزه چنین امری کمتر اتفاق می افتد. از نشانه های خونریزی داخلی می توان به سرخوشی ظاهری، منگی، رنگ پریدگی و افت فشار خون اشاره کرد.

شایع ترین علامت بارداری خارج از رحم، درد شدید زیر شکم است. درد بر اثر بزرگ شدن جنین و فرسایش لوله فالوپ روی می دهد؛ مخصوصاً زمانی که دیواره های رحم مجروح شده باشند.

علاوه بر این خون موجود در حفرۀ شکمی، دیافراگم را دردناک می کند و وقتی مادر نفس می کشد شانه هایش درد می گیرند. اما چون پس از مدتی رشد جنین متوقف می گردد، دیوارۀ داخل رحم بیرون ریخته و شکل خونریزی واژینال مشاهده می شود.

بنابراین خونریزی واژینال شایع ترین علامت خارج از رحمی است. این خونریزی معمولاً با خونریزی پریود معمولی فرق دارد. طولانی تر و روشن تر است و حالت دانه دانه دارد. اما با این وجود اغلب مادران آن را با پریود اشتباه می گیرند.

معمولاً تشخیص این اختلال دشوار است و زمانی مادر متوجه بارداری خود می شود که پارگی رخ داده است. اگر زن متوجه عوارضی چون احساس تیر کشیدن، درد زیر دل، شوک، نرمی شکم و درد شدید با حرکت لگن، احساس سفتی در یک قسمت از رحم شد باید سریع به اتاق عمل منتقل شود.

تشخیص بارداری خارج از رحم در مراحل اولیه از اهمیت ویژه ای برخوردار است در صورتی که اغلب نشانه های این بارداری غیر عادی چون درد زیر شکم، خونریزی واژینال و درد در لگن چند هفته پس از شروع بارداری آغاز خواهد شد.

لازم است این اختلال خیلی زود و در مراحل اولیه تشخیص داده شود زیرا معمولاً تشخیص حاملگی خارج از رحم از آپاندیسیت و موقعیت های دیگر مشکل است.

برای اینکه بتوانیم معین کنیم زنی واقعاً باردار است یا خیر در اولین قدم باید ببینیم علایم موجود به بارداری خارج از رحم شباهت دارد یا خیر. سپس چند آزمایش معین که در تشخیص به پزشک یاری می کنند انجام خواهد شد.

آزمایش تشخیص بارداری با اندازه گیری گنادوتروپین HCG ، سه تا نُه روز بعد از لقاح، هم در بارداری و هم در حاملگی خارج رحمی مثبت خواهد بود. در صورت مثبت بودن آزمایش تشخیص HCG می توان مطمئن بود که علائم موجود به دلیل حاملگی خارج رحمی اند نه آپاندیسیت.

سطح HCG به طور معمول هر سه روز، دو برابر می شود. اگر افزایش HCG به اندازه کافی نباشد (نمودار شکل منحنی مسطح پیدا کند) یا کاهش ناگهانی داشته باشد (یک منحنی افتاده) نشان دهندۀ مشکلی در بارداری است.

این مشکل می تواند در حاملگی خارج رحمی باشد. بنابراین زمانی که زن بارداری احساس درد می کند اندازه گیری متناوب HCG می تواند آزمایش مناسبی برای تشخیص بارداری خارج رحمی باشد.

در هفته پنجم و ششم بارداری نیز با سونوگرافی می توان وجود کیسۀ جنین را در رحم مشخص کرد. اما چون نمی توان با این وسیله جنین کمتر از ۵ تا ۶ هفته را تشخیص داد ابزار مناسبی برای تشخیص حاملگی خارج از رحم به شمار نمی رود. اما می توانیم به وسیلۀ اولتراسوند به وجود مایع در پشت رحم پی ببریم، مایعی که در حقیقت خون ترشح شده از لوله فالوپ می باشد.

بهترین راه برای تشخیص بارداری خارج رحمی در مراحل ابتدایی، مشاهده مستقیم توسط دوربین مدار بسته مخصوص پزشکی است. این دوربین از طریق ناف داخل شکم می شود و می توان با کمک آن به راحتی فالوپ را مشاهده کرد. اگر لوله فالوپ ورم کرده و یا پاره شده باشد نشان دهندۀ بارداری خارج رحمی است.

معیار بعدی برای تشخیص این بیماری شناسایی خون درون حفره لگن است. این کار با فرو بردن سوزنی از دیواره واژن، درست در پشت لگن خاصره و کشف خون انجام می شود. خون مدرک بسیار خوبی برای تشخیص بارداری خارج رحمی در زن باردار است.

اما حتی با وجود این همه پیشرفت در تشخیص هنوز هم شناسایی حاملگی خارج رحمی دشوار است. خطرناک ترین نوع حاملگی خارج رحمی در انتهای فالوپ و چسبیده به دیوارۀ رحم صورت می گیرد.

این نوع بارداری خارج رحمی، حدود ۲.۵ درصد از کل این نوع بارداری ها را تشکیل می دهد. چون مقاومت دیواره در این قسمت از لوله بیش از سایر قسمت هاست بارداری با بزرگ شدن توده ای در رحم و بزرگ شدن آن ادامه می یابد و ظاهری طبیعی دارد.

اما در پایان چهارمین ماه، پارگی لوله ایجاد می شود و مادر معمولاً با خونریزی شدید راهی بیمارستان می گردد. در حین ترمیم با جراحی اصولاً برای حفظ لوله رحم حداکثر تلاش صورت می گیرد اما در بارداری خارج رحمی پیشرفته معمولاً برای جراح غیرممکن است که جنین را بدون صدمه زدن به لوله فالوپ حرکت بدهد.

حتی در صورت سالم ماندن لوله فالوپ به دلیل این که توانایی این لوله برای انتقال تخمک بارور شده کاهش یافته است، احتمال بروز حاملگی خارج رحمی باز هم وجود دارد.

در این موارد لقاح مصنوعی با اسپرم پدر در لوله آزمایش صورت می گیرد و سپس تخمک لقاح یافته به رحم مادر منتقل می گردد و بارداری به طور عادی پیشرفت خواهد کرد.

منبع: کودک آنلاین