مشکل نخوابیدن کودکان، چه راه حلی دارد؟

نخوابیدن کودکان در شب، از شایع‌ترین مشکلات پدر و مادر‌ها است. وقتی کودک، شب نمی‌خوابد؛ همه اعضای خانواده بیدار می‌شوند و این وضعیت شما را خسته و حساس می‌کند. راهکار‌های گام به گام و کم محلی، به شما در تنظیم خواب کودکان، کمک می‌کند.
خواب کودکان از همان ابتدای تولد همیشه برای والدین یک چالش بوده است. برای شناسایی علت نخوابیدن نوزاد، در ابتدا نیازهای جسمی او را بررسی کنید. گرسنگی، بیماری، خیس بودن پوشک، دمای اتاق، میزان نور اتاق، لباس مناسب، وجود سروصدا، همگی می‌تواند علت بدخوابی کودک باشد.

پایه گذاری عادت‌های خوب برای خواب کودکان
از بین بردن عادت‌های بد به کمک جایزه و گول زدن
اگر کودک شما تقریبا دو ساله است و شما نمی‌توانید جلو بیدار شدن بی موقع او را بگیرید، یا نمی‌توانید شب‌ها مانع بیرون آمدن او از رختخواب شوید، باید چاره‌ای بیابید. برای این منظور، معجونی از جایزه، تشویق و ترفند‌های خاص به کار ببرید.
-مهربان، اما قاطع باشید. بگذارید کودک معنی چیزی را که می‌گویید بفهمد. وقتی کودک به تختخواب شما می‌آید، به او جایزه ندهید، بلکه او را یکراست به تختخواب خودش بازگردانید. شوخی و مسخره بازی در نیاورید. در مورد قصه‌های وقت خواب، محدودیت در نظر بگیرید. وقتی کودک اصرار می‌کند "فقط یکی دیگر"، برایش قصه دیگری نخوانید.
-وقتی کودک درست عمل می‌کند، او را خیلی تشویق کنید.
-اگر کودک صبح زود از خواب بیدار می‌شود، همیشه چند اسباب بازی در تختش بگذارید تا با آن‌ها سرگرم شود. اگر کودکتان بزرگتر شده است و صبح‌های خیلی زود (مثلا ۳ یا ۴ صبح) از خواب بیدار می‌شود، باید کمی او را گول بزنید. یک ساعت زنگ دار یا چراغ خوابی که سر ساعت معینی خاموش می‌شود به کودک بدهید و به او بگویید که وقتی ساعت زنگ می‌زند یا چراغ خاموش می‌شود، می‌تواند به اتاق شما بیاید. در سه روز نخست، زنگ ساعت را روی زمانی تنظیم کنید که کودک معمولا از خواب بیدار می‌شود. بعد هر سه روز، پانزده دقیقه این زمان را جلو ببرید.
-اگر کودک سه سالگی را پشت سر گذاشته است، از جدول ستاره‌ها و جدول تشویقی استفاده کنید. هر شبی که کودک، رختخوابش را تا صبح ترک نکند، یک ستاره می‌گیرد. بنابر توافق قبلی خودتان، وقتی ستاره‌های کودک به تعداد مورد نظر رسید، باید یک جایزه به او بدهید. این شیوه برای از بین بردن عادت‌های بد خیلی موثر است. اما فقط برای دو یا سه هفته باید اجرا شود. جایزه‌ها نیز برای کودک باید باارزش باشند؛ یک پاکت کوچک شیرینی یا میوه خشک یا هدیه‌های دیگری که حس خوبی در کودک ایجاد کنند.

استفاده از روش کم محلی برای اصلاح خواب کودکان
اگر در مورد خواب شبانه کودکان، هیچ موفقیتی به دست نیاوردید، احتمالا روش کم محلی برایتان پاسخگو است. قاعده اصلی این روش، بی توجهی به کودکی است که بی موقع بیدار می‌شود یا به رختخوابش نمی‌رود.
خیلی از والدین نگران این مساله‌اند که اگر به گریه‌های کودک بی توجهی کنند، آسیبی همیشگی به کودک وارد می‌شود و معتقدند که اصولا کودکان زیر شش ماهه را نباید مدت طولانی به حال خود گذاشت تا گریه کنند. به همین دلیل از این روش فقط به عنوان راهی برای کمک به خواب کودک باید استفاده کرد. اما مطمئن باشید که بسیاری از روانشناسان کودک نیز برای از بین بردن عادت‌های نامطلوبی که سبب اختلال خواب کودکان می‌شود، از این روش استفاه می‌کنند.
از سلامت کودک مطمئن شوید و هم چنین از اینکه هیچ دلیل هیجانی سبب بی خوابی او نباشد. وقتی کودک نیمه شب از خواب بیدار می‌شود، نزدش نروید.
شب اول، اگر نمی‌توانید فریادهایش را تحمل کنید (ممکن است یک ساعت یا بیشتر ادامه داشته باشد) هر پنج دقیقه یکبار به او سر بزنید. پس از مدتی فاصله‌های سرکشی خود را ده دقیقه کنید. اگرچه ممکن است با این سر زدن‌ها، فریاد‌های کودک دوباره از سر گرفته شود.
اگر اصلا به سراغ کودک نروید، بعد از مدتی کمتر از یک هفته، مشکل خواب کودک حل می‌شود. روش سرکشی‌های مکرر طولانی‌تر است. اما هیچ ایرادی ندارد که وقتی همه چیز آرام است و جنجالی به پا نمی‌شود، به کودک سر بزنید تا مطمئن شوید که او مشکلی ندارد. این بهتر از آن است که سرجایتان بمانید و تا صبح نگران او باشید.
اگر همه این شیوه‌ها را به کار بردید و کودکتان همچنان مشکل خواب داشت، بهتر است از پزشک خود بخواهید که یک مرکز تخصصی اختلالات خواب کودکان را به شما معرفی کند. اگر چنین مرکزی در دسترس نبود، پزشک می‌تواند پیشنهاد‌هایی ارائه دهد و مشکل شما را حل کند.

چند نکته مهم در رابطه با خواب کودکان
-اگر کودک تقریبا دوساله است و مدام سعی می‌کند از نرده‌های تختش بالا برود، یک تخت معمولی برایش تهیه کنید. اگر نگرانید از تخت بیفتد، روش گام به گام را دوباره از سر بگیرید.
-آیا کودک اغلب ساعات روز را می‌خوابد؟ آیا شما خیلی زود او را به تختخواب می‌فرستید؟ دلیلی ندارد که وقتی می‌خواهید برنامه خواب منظمی برای کودک برقرار کنید و کودک تا 10 شب به خواب نمی‌رود، او را از ساعت 6 بعدازظهر به رختخوابش بفرستید.
-آیا کودک از تاریکی می‌ترسد؟ یک چراغ خواب در اتاقش بگذارید یا در اتاقش را نبندید و چراغ بیرون بیرون از اتاق را روشن بگذارید.
-جدول خواب یک هفته‌ای تهیه کنید. سپس برنامه‌های مقدماتی مربوط به خواب کودک را نیم ساعت قبل از وقتی که به خواب می‌رود شروع کنید. شب سوم این عملیات را پانزده دقیقه زودتر شروع کنید. هر سه شب نیز پانزده دقیقه زودتر و زودتر. به یاد داشته باشید که میزان خواب کودکان مانند بزرگسالان متفاوت است و ساعت خواب آن‌ها نیز در طول زمان تغییر می‌کند.
-آیا وقتی کودک را در تختخوابش می‌گذارید، احساس می‌کند که از سرگرمی‌های موجود در خانه دور مانده است؟ بنابراین تا وقتی که کودک به خواب نرفته است، آرام صحبت کنید.