نقش بازی در شخصیت کودکان، این یه تمرینه!
خیلی از ما متوجه شدیم که دختربچه‌ها اکثراً نقش مادر و پسربچه‌ها نقش شخصیتی پدر را بازی می‌کنند.
خیلی از ما متوجه شدیم که دختربچه‌ها اکثراً نقش مادر و پسربچه‌ها نقش شخصیتی پدر را بازی می‌کنند و این به این معنی است که بچه‌ها از وظایفی که در آینده به عهده خواهند گرفت، آشنا هستند.
در خیلی از مواقع دختربچه‌هایی را مشاهده کرده‌ایم که کفش پاشنه‌بلند مادرشان را می‌پوشند و یا پسربچه‌هایی را دیدیم که کیف پدرشان را می‌گیرند، این رفتار بچه‌ها درواقع نشان‌دهندۀ تلاششان برای درونی کردن ویژگی‌های شخصیتی پدر و مادرشان است.
والدین باید بدانند که این نوع بازی‌ها نه‌تنها نگران‌کننده نیست بلکه بچه‌ها را برای پذیرفتن نقش‌هایشان در زندگی آماده می‌کنند.
این یک تمرین است!
خیلی از کودکان به بازی‌های نمایشی و تقلیدی مانند خاله‌بازی، مامان بازی و ... گرایش دارند، این بازی‌ها نقش مهم و کاربردی در تکوین ساختار شخصیت کودکان دارند. دختربچه‌ای که دربازی‌هایش رفتار مادر را تقلید می‌کند در حقیقت به تمرین نقش جنسیتی خودش با استفاده از نمادهای مادرانه مشغول است و این دقیقاً همان اتفاقی است که در مورد پسربچه‌ای که دربازی‌هایش پدر را تکرار می‌کند، رخ می‌دهد.
بعد از ۲۰ ماهگی
تعیین محدوده سنی دقیق برای گرایش کودکان به بازی‌های تقلیدی و نمایشی، کاملاً نسبی و درگرو شرایط محیطی و ویژگی‌های رشدی آن‌هاست. اما بنا بر قواعد رشدی بچه‌ها از ۲۰ ماهگی به بعد برای تکرار و تمرین بازی‌هایی که کنش متقابل شرط اصلی آن‌هاست، آماده‌اند. اما اگر کودکی زود‌تر از این سن به بازی‌های تقلیدی گرایش پیدا کند در حقیقت این توانایی را دارد که زود‌تر از قواعد معمول محیطش را درونی کند. بنابراین نه تنها جای نگرانی برای والدین باقی نمی‌ماند بلکه آن‌ها باید این گرایش را در شمار توانایی و امتیازهای فرزندشان قرار بدهند.
شما الگوی اصلی هستید
والدین باید توجه کنند که تقلید نقش، کاملاً اجتناب‌ناپذیر و جزو روند رشدی کودک است. تقلید کردن یک رفتار توسط کودک، نشان‌دهندۀ آن است که کودک رفتار را باور کرده و برایش مهم و ارزشمند است. بنابراین اگر کودک یک رفتار تقلیدی اشتباهی را نشان داد، این پدر و مادر هستند که باید در رفتار خودشان تجدیدنظر کنند. مثلاً اگر پسر کوچولوی ۲ ساله شما دربازی‌هایش سیگار کشیدن را تقلید می‌کند به‌جای نگرانی از گرایش او به رفتار بزرگ‌تر از سنش باید به این فکر کنید که برای او پدر نماد قدرت است پس وقتی پدر سیگار می‌کشد او هم باید همین رفتار را تقلید کند!
وقتی بچه‌ها اصرار دارند
پدر و مادر زمانی باید احساس خطر کنند که کودکشان به انجام بازی‌های خطرناکی از قبیل سیگار کشیدن اصرار می‌کند. اگر بازی کردن کودک مثلاً با رژ لب مادر و یا ماندن در نقش پدر حتی نسبت به خوردن و خوابیدن هم در اولویت قرار می‌گیرد و کودک هیچ حدومرزی برای آن نمی‌شناسد، باید نسبت به آن حساس شد.
اما در حالت کلی بچه‌ای که کارتونش را می‌بیند، با اسباب‌بازی‌هایش بازی می‌کند و در کنار آن‌ها به این قبیل بازی‌ها هم گرایش دارد جای هیچ نگرانی برای والدین باقی نمی‌گذارد. چراکه این بازی در حقیقت زمینه‌ساز بخشی از روند طبیعی رشد کودک است.
شما بازیگرید نه کارگردان!
بعضی از والدین به دنبال این هستند که با استفاده از بازی فکری، لگو و ... ، کودکانشان را متفاوت بزرگ کنند و نحوۀ رشدی کودک را به آن‌ها آموزش بدهند، درصورتی‌که این کار اشتباه است زیرا بازی بخشی از روند رشد بچه است و نقش والدین در این روند هم صرفاً همراهی و هدایت آن‌هاست نه کارگردانی بازی. درواقع تا قبل از شش‌سالگی والدین باید آموزش‌های غیرمستقیم به کودکانشان بدهند و هنگام بازی، باید هم‌بازی بچه‌ها باشند. اما بعدازاین سن شرایط فرق می‌کند و مستقیماً حین بازی به بچه‌ها آموزش داده شود، بنابراین دخالت مؤثر و کارگردانی درست ماجرا، مهم است.
این شمایید که تقلید می‌شوید!
با انجام بازی‌های تقلیدی و نمایشی می‌توانیم نقاط ضعف کودک خود را بشناسیم و با بررسی علت‌های آن، با استفاده از روش‌های غیرمستقیم برای رفعشان اقدام کنیم.
مثلاً اگر بچه‌ای در نقش مادر یا پدر به عروسک یا حتی کودک مقابلش پرخاش می‌کند، رفتار خشنی دارد یا اصرار دارد حرفش را به کرسی بنشاند پدر و مادر را وا‌می‌دارد تا نسبت به این رفتار او کنجکاو شوند و از طریق آموزش‌های غیرمستقیم مثل خواندن قصه، رعایت طرز برخورد با یکدیگر و حتی نوع صحبت کردن در مکالمات تلفنی، برخورد درست را به کودک آموزش بدهند. یادمان باشد کودک در حقیقت در این بازی‌ها دارد نقش ما به‌عنوان پدر و مادر را تقلید می‌کند.
باید احساس خطر کنید
به‌طورکلی گرایش کودکان به تقلید رفتار پدر و مادر‌ها اصلاً غیرطبیعی نیست. اما زمانی این رفتار نگران‌کننده می‌شود که مثلاً پسربچه‌ای به استفاده از لوازم‌آرایش مادر گرایش پیدا کند یا دختربچه‌ای به ایفای نقش پدر و حتی لباس پوشیدن مثل او اصرار داشته باشد. در این شرایط است که باید نسبت به روند طبیعی همانندسازی در کودکان احساس خطر کرد.
می‌خواهم آمپول بزنم، فقط همین!
یکی از بازی‌های تقلیدی که کودکان به‌خصوص کودکان ۳ تا ۶ ساله به آن گرایش عجیبی دارند دکتر بازی است. آن‌ها می‌خواهند در جریان این بازی یکدیگر را معاینه کنند و به هم آمپول بزنند بنابراین دور از انتظار نیست که در گیرودار این بازی اعضای بدن یکدیگر را هم ببینند و دقیقاً همین بخش ماجراست که واکنش شدید پدر و مادر‌ها را برمی‌انگیزاند. اما والدین همیشه باید به یاد داشته باشند که این رفتار‌ها با قصد و غرض جنسی صورت نمی‌گیرد و اگر درست هدایت شود حتی قرار نیست به روابط جنسی منتهی شود. این بازی‌ها صرفاً از یک کنجکاوی کودکانه سرچشمه می‌گیرند. بنابراین راه مناسب مقابله با آن‌ها دعوا و سرزنش شدید نیست.
در عوض باید در فضایی خارج از بازی راجع به فضای خصوصی افراد با آن‌ها صحبت کنید، اینکه برخی از نواحی بدن جزو همین فضای خصوصی قرار می‌گیرند و باید از دید دیگران پوشیده بمانند. همچنین تذکر این موضوع که نباید لباس دوستش را برای آمپول زدن کنار بزند، همین‌طور که نباید اجازه این بازی را به او بدهد. در حقیقت شما با استفاده از این توضیحات و حتی تکرار آن‌ها در زمان‌های مناسب کودکتان را از انجام چنین کاری منع می‌کنید و محدوده بازی را برایش مشخص می‌کنید آن‌هم بدون اینکه کنجکاوی او را بیشتر از قبل تحریک کرده باشید.
البته بهتر است با مشاهده گرایش بچه‌ها به این بازی دورادور مراقب رفتارهای آن‌ها باشید تا زمانی که لازم بود به‌طور غیرمستقیم و به بهانه‌هایی مثل دعوت آن‌ها به تماشای تلویزیون یا حتی خوراکی‌هایی که دوست دارند، حواسشان را پرت کنید.
پ
منبع:
کودک آنلاین
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼