تفاوت شخصیتی کودکان، انواع آن

چه عاملی باعث می‌شود که کودکی به‌غایت اجتماعی، معاشرتی، برون‌گرا و کودک دیگری فوق‌العاده خجالتی شود؟

چه عاملی باعث می‌شود که کودکی به‌غایت اجتماعی، معاشرتی، برون‌گرا و کودک دیگری فوق‌العاده خجالتی شود؛ طوری که حتی برای سلام کردن به آشنایان، خود را پشت مادرش پنهان کند.

اگر از مهدکودکی دیدن کنید، از اختلاف فاحشی که در نحوۀ برخورد بین کودکان وجود دارد متعجب خواهید شد. در یک‌طرف کودکانی قرار دارند که با همسالان خود خیلی حرف می‌زنند، برای انجام کارها داوطلب می‌شوند و با اعتمادبه‌نفس اظهارنظر می‌کنند.

این عده نقطۀ مقابل کودکانی هستند که دوست دارند تنها باشند، به‌ندرت با همسالان خود ارتباط برقرار می‌کنند و وقتی مربی برای انجام کاری داوطلب می‌خواهد، خود را زیر میز پنهان می‌کنند.

تفاوت‌های شخصیتی از بدو تولد با کودک همراه است. کودکان برون‌گرا از دیدن افراد و اشیاء اطراف خود انرژی می‌گیرند و دائماً در جستجوی دوستانی هستند که دوروبر آن‌ها باشند و در تنهایی بهانه‌گیر و بی‌حوصله می‌شوند.

والدین کودک برون‌گرا خانه را از وجود کودکان پر می‌کنند تا فرزندشان راضی باشد. این کودکان با حرف زدن‌ها و دست‌درازی به وسایل دیگران در کلاس مشکل ایجاد می‌کنند.

آن‌ها برای اکثر پرسش‌ها پاسخی آماده در آستین دارند، ازاین‌رو نمی‌توانند برای صحبت کردن منتظر نوبت بمانند و به‌محض آنکه به خانه برمی‌گردند، به دنبال گوش شنوایی هستند تا گزارش تجربه‌های آن روزشان را ارائه دهند.

درون‌گراها، یعنی کودکانی که برای تجدید قوای درونی خود نیاز دارند که تنها باشند، تصویری بسیار متفاوت و غالباً نگران‌کننده از خود در برابر والدین قرار می‌دهند.

این کودکان در تنهایی بسیار احساس راحتی می‌کنند. گاه با یکی دو نفر بازی می‌کنند، اما ضرورتی برای حضور همبازی‌های فراوان در اطرافشان احساس نمی‌کنند تا به دوستی تلفن کند.

این کودکان دیرجوش هستند و ممکن است از افراد و موقعیت‌های جدید کناره بگیرند. ازآنجاکه در خانه بیشتر احساس راحتی می‌کنند ممکن است با افراد خانواده بیشتر از افراد غریبه یا شاگردان مدرسه صحبت کنند.

این کودکان از طریق خواندن و گوش دادن بهتر یاد می‌گیرند تا مشارکت در فعالیت‌های عملی. از وسایل خود خوب محافظت می‌کنند و ممکن است علاقۀ شدیدی به داشتن مکان مشخصی از خود نشان دهند و اگر مجبور شوند وسایل خود را در اختیار دیگران قرار دهند بدخلقی می‌کنند.

وقتی از مدرسه به خانه برمی‌گردند، به فرصتی نیاز دارند تا تجربیات خود را زیر و رو کنند و چندان تمایلی برای بازگو کردن ماجراهای آن روز ندارند، بلکه ترجیح می‌دهند مدتی تنها باشند.

برای برخورد با هریک از این دو تیپ شخصیتی در مدرسه، باید روش خاصی در نظر گرفت. کودک برون‌گرا برای صحبت کردن به فرصت‌های زیادی نیاز دارد. فضایی که بتواند با دوستان خود در آن کار کند و اوقاتی که بتواند در تماس فیزیکی با کودکان دیگر باشد، برایش مفید است (مثل ساعت ورزش، زنگ تفریح و بازی‌های گروهی).

مربی برای آنکه به کودک برون‌گرا کمک کند، بهتر است قبل از مطرح کردن سؤال، قوانین را مشخص کند. به‌ این‌ ترتیب کودک برون‌گرا یاد می‌گیرد که نوبت را رعایت کند.

برعکس، کودکان درون‌گرا قبل از آنکه در فعالیتی شرکت کنند، به دیدن و شنیدن نیاز دارند. اگر از قبل بدانند که دربارۀ چه موضوعی گفتگو خواهد شد، احتمال آنکه در آن شرکت کنند بیشتر خواهد بود. آن‌ها از مطالعه در محیطی آرام و دور از کودکان دیگر و نیز محیطی که بتوانند در آن فعالیت‌ها را دورادور مشاهده کنند، احساس آرامش می‌کنند. برخلاف کودکان برون‌گرا، کودک درون‌گرا از بازی‌ها و فعالیت‌هایی که بتواند جدا از دیگران بنشیند، استقبال می‌کند.

معمولاً درون‌گراها بیشتر از برون‌گراها موجب نگرانی می‌شوند. اغلب آن‌ها را خجالتی توصیف می‌کنند و به‌ زعم عده‌ای، این کودکان مشکل اجتماعی دارند. آیا می‌توان به کودک درون‌گرا کمک کرد که تا حدی برون‌گرا شود؟

البته اگر به کودک درون‌گرا کمک شود، رفتارش تا حدی اجتماعی‌تر خواهد شد. در مقام پدر و مادر باید در پی فرصت‌هایی باشید که اعتمادبه‌نفس کودک درون‌گرای خود را تقویت کنید.

هرگاه فرزند شما تلاش کرد کار مشکلی را انجام دهد از او تمجید کنید. اگر کودک را به‌سوی تعامل‌های دوستانه سوق دهید، به او کمک خواهید کرد تا بر مشکلات اجتماعی فائق آید. همچنین اگر او را تشویق کنید که اوقاتش را با کودکانی سپری کند که رفتار آمرانه و تهدیدآمیز ندارند، در شرایط اجتماعیِ راحت‌تری قرار می‌گیرد.

زمانی که یک موقعیت اجتماعی جدید پیش می‌آید سعی کنید کودک را به‌تدریج با آن آشنا کنید. به‌جای آنکه در هفته پنج دعوت جشن تولد را بپذیرید، یک دعوت را قبول کنید که خیلی هم سنگین نباشد (مثلاً تعداد کودکان در آن کمتر باشد یا کودکانی باشند که فرزند شما قبلاً با آن‌ها آشنا شده است).

شاید مهم‌ترین نکته‌ای که باید به یاد داشته باشید این است که او را خجالتی خطاب نکنید. اغلب مشاهده می‌شود که والدین به دیگران می‌گویند: کاری به کار او نداشته باشید. خیلی خجالتیه. هرچند والدین این عبارت را برای رنجاندن کودک ابراز نمی‌کنند، اما باعث شرمندگی او می‌شوند و او را نسبت به این بارور که موقعیت‌های اجتماعی دشوار هستند، حساس‌تر می‌کند. اگر خجالتی بودن کودک درون‌گرا را به رخ دیگران بکشید، فقط اوضاع را وخیم‌تر کرده‌اید.

اگر دیگران دربارۀ خجالتی بودن فرزند شما اظهارنظری کردند، بهترین راه برخورد پاسخی ساده است: کمی طول می‌کشد تا به شرایط جدید عادت کند یا ترجیح می‌دهد آرام باشد.

اگر خجالتی بودن کودک شما به‌قدری است که انجام امور روزمره‌اش را مختل می‌کند توصیه می‌شود با یک مشاوره خبره مشورت کنید. برای کودکانی که مشکل اجتماعی دارند برنامه‌های خاصی وجود دارد که بر مشارکت کودک در شرایط مختلف اجتماعی تکیه می‌کند و درعین‌حال اضطراب او را کاهش می‌دهد.

منبع: کودک آنلاین