ترس های طبیعی در کودکان، دو تا ده سالگی

ترس در کودکان طبیعی است و قسمتی از رشد روانی کودک را تشکیل می‌دهد. کودک باید از چیزهایی که برای او خطر به وجود می‌آورد بترسد و خود را از آن‌ها دور کند. ترس عبارت است از احساس کودک از یک عامل خارجی که او را تهدید می‌کند، آن عامل ممکن است حقیقی یا غیرحقیقی باشد و درنتیجه کودک دچار تشویش و اضطراب می‌گردد.

عوامل یا اشیایی که موجب ترس کودک می‌گردد ممکن است خیالی و موهوم باشد ولی احساسی که به کودک دست می‌دهد، خیالی نیست و کودک حقیقتاً می‌ترسد. عللی که ممکن است موجب ترس کودکان گردد با سن آن‌ها تغییر می‌کند. گرچه هر کودکی با کودک دیگر تفاوت دارد ولی آنچه کودکان در سنین مختلف معمولاً از آن می‌ترسند عبارت‌اند از:

در سن دوسالگی

در این سن ترس کودک بیشتر از راه شنوایی است (صدای لوکوموتیو، رعدوبرق، صدای ناگهانی جاروبرقی یا روشن شدن اتومبیل). کودک در این سن از تاریکی نیز می‌ترسد؛ اگر کودک را تنها بگذارید و یا اگر مادر از کودک دور شود او می‌ترسد مخصوصاً اگر کودک را تنها در اتاق بخوابانید.

در سن دو سال و نیم

در این سن کودک بیشتر از جابجا کردن و جابه‌جا شدن اشیاء می‌ترسد (مانند حرکت ماشین‌های بزرگ یا خانه به خانه شدن).

در سن سه‌سالگی

در این سن ترس کودک بیشتر از راه بینایی است یعنی کودک از بعضی چیزهایی که می‌بیند می‌ترسد (از افراد مسن و پیر و همچنین از حیوانات می‌ترسد)، کودک در این سن از دور شدن مادر خود ترس دارد.

در سن چهارسالگی

ترس کودک در این سن بیشتر از راه شنوایی است (صدای ماشین آتش‌نشانی یا آمبولانس). از تاریکی و از حیوانات و بالاخره از دور شدن مادر ترس دارد.

در سن پنج‌سالگی

در این سن، ترس کودک کمتر از سنین دیگر است و کمتر از حیوانات می‌ترسد، ترس کودک در این سن بیشتر از این است که به بدن او آسیب و آزاری برسد و یا از محلی سقوط کند و یا ترس او از دیر آمدن مادر به خانه است.

در سن شش‌سالگی

در این سن کودکان بیشتر از سال‌های قبل می‌ترسند و ترس آن‌ها بیشتر از راه شنوایی است (از صدای زنگ در خانه، صدای زنگ تلفن، رعدوبرق و حتی صدای وزوز حشرات می‌ترسند). کودک از غول یا دیو یا از اینکه کسی زیر تخت و یا در کمد مخفی‌شده باشد، می‌ترسد. کودک ممکن است از آب‌وآتش بترسد. کودک در این سن می‌ترسد تنها در خانه بماند. کودک در این سن از به وجود آمدن زخمی حتی زخم سطحی در بدن خود هراس دارد، اگر مختصری خون در سطح بدن او به وجود آید از آن می‌ترسد ولی از ضربه‌ها و آسیب‌های بزرگ و وسیع نمی‌ترسد. همچنین اگر به داخل بینی کودک قطرۀ بینی ریخته شود، می‌ترسد.

در سن هفت‌سالگی

در این سن ترس کودک بیشتر از راه بینایی است، ترس او از این است که افرادی زیر تخت یا کمد او مخفی‌شده‌اند. کودک در این سن از اینکه دیر به مدرسه برسد، می‌ترسد و همچنین ترس و بیم دارد از اینکه دیگران او را دوست نداشته باشند.

در سن هشت تا ده‌سالگی

در این سن ترس کودک کمتر می‌شود و اگر از چیزی می‌ترسد منطقی است. کودک اکثراً، از قصور در انجام تکالیف خود در مدرسه و یا از عدم موفقیت خود در مدرسه می‌ترسد. بعضی ک.دکان در این سن به دیگران و حتی به دوستان خود می‌گویند که از تاریکی یا از تنها ماندن در خانه و حتی از هیچ‌چیز نمی‌ترسند. کودکان از چیزهایی که پدر و مادر مخصوصاً به آن‌ها توجه دارند و کودکان را همیشه از آن‌ها دور می‌کنند (مانند تصادف با اتومبیل و یا کسی آن‌ها را گول بزند) نمی‌ترسند و واهمه‌ای ندارند. موضوع‌های ترسناک مانند طوفان که افراد بالغ از آن‌ها می‌ترسند برای کودکان حتی در سنین بلوغ ترسناک نیست. هرچه کودک بزرگ‌تر می‌شود ترس او روی وقایع و تجربیاتی که قبلاً خود کودک با آن‌ها برخورد داشته است، متمرکز می‌شود چه آن‌هایی که واقعاً ترسناک بوده و چه آن‌هایی که واقعاً ترسناک نبوده است.

از طرف دیگر اگر پدر و مادر به‌طور آشکار یا غیر آشکار از چیزی ترسیدند، ترس آن‌ها به کودک منتقل می‌گردد. به‌طور مثال: اگر پدر و مادر از بمب و موشک و هواپیما بترسند و از انفجار و تخریب آن برای دیگران صحبت کنند کودک نیز از آن‌ها می‌ترسد و حتی ترس او بیشتر می‌شود، به‌طوری‌که وقتی صدای هواپیما را می‌شنود اظهار ترس و وحشت خواهد کرد. بعضی از پدران و مادران خود از تاریکی، تنها بودن، رعدوبرق و تزریقات می‌ترسند؛ بنابراین این والدین الگو و نمونه‌ای برای کودکشان هستند.

بعضی از مواقع کودک از پدر و یا از مادری که خود می‌ترسند سؤال می‌کند که آیا خودتان نمی‌ترسید؟ پدر و مادر باید حقیقت را به کودک بگویند، زیرا انکار کردن درحالی‌که خودشان می‌ترسند موجب تصور غیر صحیح و عدم اعتماد کودک می‌گردد. لازمۀ پدر یا مادر بودن این نیست که آن‌ها نترسند بلکه باید در مقابل سؤال کودک بگویند: بله ما هم می‌ترسیم، ولی می‌دانیم که مهم نیست و با آن موضوع ترسناک برخورد می‌کنیم و اهمیت نمی‌دهیم.

کودکان ترسشان را برحسب سنشان و توانایی در بیان کردن به‌صورت مختلف نشان می‌دهند.