اهدا جنین به زوجین نابارور، چه مقرراتی دارد؟
ممکن است بین اعضاء خانواده یا بستگان با زوج‌هایی برخورد کرده باشید که به صورت طبیعی قادر به فرزند آوری نباشند و از طرفی تمایل به داشتن فرزند از طریق دریافت جنین باشند.
ممکن است بین اعضاء خانواده یا بستگان با زوج‌هایی برخورد کرده باشید که به صورت طبیعی قادر به فرزند آوری نباشند و از طرفی تمایل به داشتن فرزند از طریق دریافت جنین باشند.
ممکن است بین اعضاء خانواده یا بستگان با زوج‌هایی برخورد کرده باشید که به صورت طبیعی قادر به فرزند آوری نباشند و از طرفی تمایل به داشتن فرزند از طریق دریافت جنین باشند.
به صورت کلی اهداء جنین در دو مورد انجام می‌شود:
۱) هر یک از زن و یا شوهر توانایی فرزند آوری را نداشته باشد.
2) زوجین در اصل باروری مشکلی نداشته باشند، لیکن احتمال بروز بیماری‌های ژنتیکی و انتقال آن از زن یا شوهر بارداری طبیعی را مختل سازد و یا باعث بروز بیماری در جنین گردد مانند بیماری هموفیلی یا ناهنجاری‌های مادرزادی» برای نظامند کردن این اقدام و مشروعیت بخشیدن به آن به تاریخ 4/29/ 1382 قانون نحوه اهداء جنین به زوجین نابارور تصویب شد که شرایط درخواست و انتقال جنین در آن به شرح ذیل پیش بینی شده است:
ماده ۱- به موجب این قانون کلیه مراکز تخصصی درمان ناباروری ذیصلاح مجاز خواهند بود با رعایت ضوابط شرعی و شرایط مندرج در این قانون نسبت به انتقال جنین‌های حاصله از تلقیح خارج از رحم زوج‌های قانونی و شرعی پس از موافقت کتبی زوجین صاحب جنین به رحم زنانی که پس از ازدواج و انجام اقدامات پزشکی ناباروری آنها (هر یک به تنهایی یا هر دو) به اثبات رسیده اقدام نمایند.
ماده 2- تقاضای دریافت جنین اهدایی باید مشترکاً از طرف زن و شوهر تنظیم و‌تسلیم دادگاه شود و دادگاه در صورت احراز شرایط ذیل مجوز دریافت جنین را صادر می‌کند:
الف- زوجین بنا به گواهی معتبر پزشکی، امکان بچه‌دارشدن نداشته باشند و زوجه‌استعداد دریافت جنین را داشته باشد.
ب - زوجین دارای صلاحیت اخلاقی باشند.
ج - هیچ‌یک از زوجین محجور نباشند.
د - هیچ‌یک از زوجین مبتلا به بیماری‌های صعب‌العلاج نباشند.
هـ- هیچ‌یک از زوجین معتاد به مواد مخدر نباشند.
و - زوجین بایستی تابعیت جمهوری اسلامی ایران را داشته باشند.
ماده ۳- وظایف و تکالیف زوجین اهداء گیرنده جنین و طفل متولد شده از لحاظ نگهداری
و تربیت و نفقه و احترام نظیر وظایف و تکالیف اولاد و پدر و مادر است.
ماده ۴- بررسی صلاحیت زوجین متقاضی در محاکم خانواده، خارج از نوبت و بدون رعایت تشریفات آئین دادرسی مدنی صورت خواهد گرفت و عدم تأیید صلاحیت زوجین قابل تجدیدنظر می‌باشد.
بنابراین در مرحله اول می‌بایست، ناباروری هر دو یا یکی از زوجین تأیید شده باشد.
سپس زن و شوهر باید مشترکا درخواستی را به دادگاه محل سکونت خود بدهند تا دادگاه بررسی نماید که این زوج شرایط قانونی دریافت جنین را دارند یا خیر.
جهت بررسی درخواست اهداء جنین نیازی نیست که زوجین سازمان و یا مراکز تخصصی ناباروری را طرف دعوا قرار دهند چرا که دیوان عالی کشور با صدور رأی وحدت رویه قضایی اعلام نموده که تقاضای زوجین برای دریافت جنین از امور ترافعی نیست و نیازی به دادخواست ندارد.
به موجب آیین نامه اجرایی این قانون اهدای جنین عبارت است از: «واگذاری داوطلبانه و رایگان یک یا چند جنین از زوج‌های واجد شرایط مقرر در قانون و آیین نامه به مراکز مجاز تخصصی درمان ناباروری برای انتقال به زوج‌های متقاضی دارای شرایط قانونی». از طرفی شرایط اهداء کننده نیز در آیین نامه اجرایی تعیین شده و زوج‌های اهداکننده باید دارای شرایط زیر باشند:
الف ـ علقه و رابطه زوجیت قانونی و شرعی.
ب ـ سلامت متعارف جسمی و روانی و ضریب هوشی مناسب.
پ ـ نداشتن اعتیاد به مواد اعتیادآور و روان‌گردان.
ت‌ـ مبتلا نبودن به بیماری‌های صعب‌العلاج نظیر ایدز، هپاتیت و...
تبصره‌ـ مراکز مجاز تخصصی درمان ناباروری مکلفند قبل از دریافت جنین از اهدا کنندگان، وجود شرایط مذکور در این ماده را احراز نمایند.
در ماده ۳ این آیین نامه به سایر شرایط اهداء جنین از جمله موافقت و رضایت کتبی زوج‌های اهدا کننده جنین و احراز هویت و نگهداری آن به صورت محرمانه در مراکز تخصصی درمان ناباروری اشاره شده است.
در ماده 3 این قانون نیز قید شده وظایف و تکالیف زوجین گیرنده جنین و طفل متولد شده از لحاظ نگهداری و تربیت و نفقه و احترام نظیر وظایف و تکالیف اولاد و پدر و مادر است.
کودک حاصل از جنین اهدایی فرزند زوجین محسوب می‌شود و زوجین دریافت کننده مکلف به نگهداری، تربیت و تأمین نفقه این کودک هستند.
لیکن در این قانون تکلیف موضوعات اساسی از جمله نسب و ارث فرزند ناشی از اهدا، مشخص نشده است.
مشخص نیست فرزند ناشی از اهدا، فرزند زوجین نابارور محسوب می‌شود یا فرزند زوجین ژنتیک. قانون از این موضوع بی آن که حکمی دهد، عبور کرده و تعیین تکلیف را بر عهده سایر منابع حقوق گذاشته است.
چرا که ممکن بود شورای نگهبان با تصویب این قانون به دلیل مخالفت با شرع خودداری کند. اما مشکل اینجاست که سایر منابع حقوق نیز حکم صریحی در این خصوص ندارند.
با توجه به نوظهور بودن پدیده اهدای جنین، هنوز حقوقدانان و فقها به دیدگاهی واحد دست نیافته‌اند و می‌بایست منتظر پدیدار شدن موضوعات جدید در دادگاه و النهایه ایجاد رویه قضایی واحد بود.
ممکن است بین اعضاء خانواده یا بستگان با زوج‌هایی برخورد کرده باشید که به صورت طبیعی قادر به فرزند آوری نباشند و از طرفی تمایل به داشتن فرزند از طریق دریافت جنین باشند.
به صورت کلی اهداء جنین در دو مورد انجام می‌شود:
۱) هر یک از زن و یا شوهر توانایی فرزند آوری را نداشته باشد.
2) زوجین در اصل باروری مشکلی نداشته باشند، لیکن احتمال بروز بیماری‌های ژنتیکی و انتقال آن از زن یا شوهر بارداری طبیعی را مختل سازد و یا باعث بروز بیماری در جنین گردد مانند بیماری هموفیلی یا ناهنجاری‌های مادرزادی» برای نظامند کردن این اقدام و مشروعیت بخشیدن به آن به تاریخ 4/29/ 1382 قانون نحوه اهداء جنین به زوجین نابارور تصویب شد که شرایط درخواست و انتقال جنین در آن به شرح ذیل پیش بینی شده است:
ماده ۱- به موجب این قانون کلیه مراکز تخصصی درمان ناباروری ذیصلاح مجاز خواهند بود با رعایت ضوابط شرعی و شرایط مندرج در این قانون نسبت به انتقال جنین‌های حاصله از تلقیح خارج از رحم زوج‌های قانونی و شرعی پس از موافقت کتبی زوجین صاحب جنین به رحم زنانی که پس از ازدواج و انجام اقدامات پزشکی ناباروری آنها (هر یک به تنهایی یا هر دو) به اثبات رسیده اقدام نمایند.
ماده 2- تقاضای دریافت جنین اهدایی باید مشترکاً از طرف زن و شوهر تنظیم و‌تسلیم دادگاه شود و دادگاه در صورت احراز شرایط ذیل مجوز دریافت جنین را صادر می‌کند:
الف- زوجین بنا به گواهی معتبر پزشکی، امکان بچه‌دارشدن نداشته باشند و زوجه‌استعداد دریافت جنین را داشته باشد.
ب - زوجین دارای صلاحیت اخلاقی باشند.
ج - هیچ‌یک از زوجین محجور نباشند.
د - هیچ‌یک از زوجین مبتلا به بیماری‌های صعب‌العلاج نباشند.
هـ- هیچ‌یک از زوجین معتاد به مواد مخدر نباشند.
و - زوجین بایستی تابعیت جمهوری اسلامی ایران را داشته باشند.
ماده ۳- وظایف و تکالیف زوجین اهداء گیرنده جنین و طفل متولد شده از لحاظ نگهداری
و تربیت و نفقه و احترام نظیر وظایف و تکالیف اولاد و پدر و مادر است.
ماده ۴- بررسی صلاحیت زوجین متقاضی در محاکم خانواده، خارج از نوبت و بدون رعایت تشریفات آئین دادرسی مدنی صورت خواهد گرفت و عدم تأیید صلاحیت زوجین قابل تجدیدنظر می‌باشد.
بنابراین در مرحله اول می‌بایست، ناباروری هر دو یا یکی از زوجین تأیید شده باشد.
سپس زن و شوهر باید مشترکا درخواستی را به دادگاه محل سکونت خود بدهند تا دادگاه بررسی نماید که این زوج شرایط قانونی دریافت جنین را دارند یا خیر.
جهت بررسی درخواست اهداء جنین نیازی نیست که زوجین سازمان و یا مراکز تخصصی ناباروری را طرف دعوا قرار دهند چرا که دیوان عالی کشور با صدور رأی وحدت رویه قضایی اعلام نموده که تقاضای زوجین برای دریافت جنین از امور ترافعی نیست و نیازی به دادخواست ندارد.
به موجب آیین نامه اجرایی این قانون اهدای جنین عبارت است از: «واگذاری داوطلبانه و رایگان یک یا چند جنین از زوج‌های واجد شرایط مقرر در قانون و آیین نامه به مراکز مجاز تخصصی درمان ناباروری برای انتقال به زوج‌های متقاضی دارای شرایط قانونی». از طرفی شرایط اهداء کننده نیز در آیین نامه اجرایی تعیین شده و زوج‌های اهداکننده باید دارای شرایط زیر باشند:
الف ـ علقه و رابطه زوجیت قانونی و شرعی.
ب ـ سلامت متعارف جسمی و روانی و ضریب هوشی مناسب.
پ ـ نداشتن اعتیاد به مواد اعتیادآور و روان‌گردان.
ت‌ـ مبتلا نبودن به بیماری‌های صعب‌العلاج نظیر ایدز، هپاتیت و...
تبصره‌ـ مراکز مجاز تخصصی درمان ناباروری مکلفند قبل از دریافت جنین از اهدا کنندگان، وجود شرایط مذکور در این ماده را احراز نمایند.
در ماده ۳ این آیین نامه به سایر شرایط اهداء جنین از جمله موافقت و رضایت کتبی زوج‌های اهدا کننده جنین و احراز هویت و نگهداری آن به صورت محرمانه در مراکز تخصصی درمان ناباروری اشاره شده است.
در ماده 3 این قانون نیز قید شده وظایف و تکالیف زوجین گیرنده جنین و طفل متولد شده از لحاظ نگهداری و تربیت و نفقه و احترام نظیر وظایف و تکالیف اولاد و پدر و مادر است.
کودک حاصل از جنین اهدایی فرزند زوجین محسوب می‌شود و زوجین دریافت کننده مکلف به نگهداری، تربیت و تأمین نفقه این کودک هستند.
لیکن در این قانون تکلیف موضوعات اساسی از جمله نسب و ارث فرزند ناشی از اهدا، مشخص نشده است.
مشخص نیست فرزند ناشی از اهدا، فرزند زوجین نابارور محسوب می‌شود یا فرزند زوجین ژنتیک. قانون از این موضوع بی آن که حکمی دهد، عبور کرده و تعیین تکلیف را بر عهده سایر منابع حقوق گذاشته است.
چرا که ممکن بود شورای نگهبان با تصویب این قانون به دلیل مخالفت با شرع خودداری کند. اما مشکل اینجاست که سایر منابع حقوق نیز حکم صریحی در این خصوص ندارند.
با توجه به نوظهور بودن پدیده اهدای جنین، هنوز حقوقدانان و فقها به دیدگاهی واحد دست نیافته‌اند و می‌بایست منتظر پدیدار شدن موضوعات جدید در دادگاه و النهایه ایجاد رویه قضایی واحد بود.
پ
منبع:
زندگی آنلاین
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼