میزان ناباروری در ایران، به کجا چنین شتابان؟

رییس پژوهشگاه و مرکز فوق تخصصی درمان ناباروری و سقط مکرر ابن سینا با بیان اینکه حدود ۲۰درصد از زوج های کشور ما نابارور هستند، تشریح کرد: میزان ناباروری در کشور ما نسبت به میزان آمار سازمان بهداشت جهانی کمی بیشتر است.

یعنی حدود ۲۰ درصد و در واقع امروزه به یاری پیشرفتی که در درمان ناباروری صورت گرفته این ادعا وجود دارد که تمامی انواع ناباروری و همه زوجین نابارور قابلیت درمان دارند که این امر وابسته به شرایط و الزاماتی است که باید از سوی زوجین پذیرفته شود.

ناباروری اگرچه مشکل امروز و دیروز نیست، اما خوشبختانه در حال حاضر، شرایط مناسب درمان این مشکل در کشور شکل گرفته و به این ترتیب، برچسب‌ها و مشکلات، نگرانی‌ها و پیامدهای ناشی از ناباروری کمرنگ‌تر شده است.

بر اساس آمار "دفتر سلامت و جمعیت خانواده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی"، حدود سه میلیون زوج نابارور در کشور ما وجود دارد و مراکز درمان ناباروری از جمله تخصصی ترین مراکزی هستند که ممکن است هر زوجی روزی به آن ها مراجعه کند، بنابراین در برنامه‌ای تحت عنوان "پایان ناباروری" با حضور رییس پژوهشگاه و مرکز درمان ناباروری "ابن سینا" و مدیر این مرکز، کلیات درمان ناباروری بررسی شد.

دکتر محمدرضا صادقی، جنین شناس و رییس پژوهشگاه و مرکز فوق تخصصی درمان ناباروری و سقط مکرر ابن سینا تاکید کرد: بنابراین ناباروری در کشور ما بین ۱۵ تا ۲۰ درصد در میان زوجینی که در سنین باروری هستند شیوع دارد و این افراد باید به مراکز درمانی مراجعه کنند که البته مراجعه در زمان مناسب و سریع‌ترین حالت ممکن جهت تشخیص در سنین جوانتر از اهمیت بیشتری برخوردار است و در این صورت درمان‌های مناسب‌تری برای زوجین در سنین جوانی صورت می گیرد و هزینه کمتری بر آنها تحمیل می‌شود .

رییس پژوهشگاه و مرکز درمان ناباروری ابن سینا بهترین زمان مراجعه زوجین جهت درمان ناباروری را سن ۲۵ تا ۳۵ سالگی دانست و گفت: چنانچه در سنین گفته شده زوجی طی یکسال متوالی جهت بچه‌دار شدن تلاش کنند اما نتوانند صاحب فرزند شوند حتما باید به مراکز درمان ناباروری مراجعه کنند،که البته برای زنان بعد از ۳۵ سالگی اگر زوجین بعد از ۶ ماه تلاش برای فرزنددار شدن موفق نبودند باید جهت درمان ناباروری خود به مراکز تخصصی درمان ناباروری مراجعه کنند تا علت ناباروری تشخیص داده شود و با انجام مشاوره‌های مناسب ، بهترین روش درمانی به آن‌ها پیشنهاد شود.

صادقی با اشاره به روش‌های جدید درمان ناباروری گفت: امروزه برای زوجینی که فاقد تخمک و اسپرم هستند درمان‌های جایگزین همچون "اهدای تخمک و جنین" را داریم. اما علم به سمتی می‌رود که در صورت نبود تخمک یا اسپرم در زوجین بتوانیم با استفاده از سلول‌های بنیادی که در بدن خود فرد وجود دارد اسپرم تهیه کنیم یا تخمک تولید شود .

خداحافظی با بیماری‌های ژنتیکی

وی با بیان اینکه ما امروزه می توانیم ادعا کنیم که با بهره گیری از فناوری‌های نوین ژنتیکی امکان تشخیص هرگونه بیماری ژنتیکی موجود در والدین وجود دارد، گفت: ما در حال حاضر چند هزار بیماری ژنتیکی داریم که امکان تشخیص و درمان آن‌ها در مرکز درمان ناباروری ابن سینا فراهم است یعنی اگر بتوانیم ژن را در والدین تشخیص دهیم صددرصد در جنین هم قابل تشخیص است و قبل از این که بخواهیم جنین را به رحم مادر منتقل کنیم تشخیص داده شده و در این صورت جنین سالم را از جنین مبتلا جدا کرده و جنین سالم را به رحم مادر منتقل می‌کنیم تا از تولد فرزند مبتلا به بیماری ژنتیکی جلوگیری شود.

دکتر علی صادقی تبار ، مدیر مرکز فوق تخصصی درمان ناباروری و سقط مکرر ابن سینا در ادامه و در پاسخ به این پرسش که آیا به تعویق انداختن بارداری برای زوجینی که در حال حاضر تصمیم به بچه‌دار شدن ندارند، عواقبی دارد یا خیر گفت: به صورت طبیعی زن و مردی که ازدواج می‌کنند یک زمان مناسبی را برای باروری دارند که درست آن است که این بهترین زمان را بشناسند و بتوانند از این فرصتی که در تمام طول عمرشان هم برقرار نیست استفاده کنند. قاعدتا نداشتن آگاهی نسبت به بهترین زمان مناسب برای بچه‌دار شدن و داشتن فرزند سالم سبب می‌شود که فرصت‌های طلایی باروری خود را از دست بدهند.

تاثیر عوامل محیطی بر ناباروری

وی در ادامه تشریح کرد: البته عوامل متعددی در زمینه باروری تاثیر گذار است، همچون عوامل ژنتیکی، فیزیولوژیک، هورمونی و به ویژه عوامل محیطی و ما امروزه شاهد آن هستیم که نقش عوامل محیطی در وقوع ناباروری به ویژه در مردان بیشتر می‌شود و این امر بسیار مهم است که ما نسبت به این مسائل آگاه باشیم و بتوانیم به خوبی برنامه‌ریزی کنیم و عوامل مزاحم را جهت درمان ناباروری از بین ببریم و نهایتا به بچه دار شدن زوجین جهت داشتن فرزندی سالم کمک کنیم.

صادقی تبار با اشاره به اینکه به برکت توسعه دانش پزشکی در کشور و توانمندی متخصصان ما در سطح جهان به ویژه در سطح منطقه دیگر نیازی به درمان در خارج از کشور نیست، گفت: در واقع کشور ما چند مزیت مهم دارد که زوجین جهت درمان ناباروری می‌توانند از آن استفاده کنند. امروزه بسیاری از زوجین از خارج از کشور جهت درمان ناباروری به ایران می‌آیند. تخصص و تبحر تیم درمانی همکاران ما در حوزه درمان ناباروری، تجهیزات، امکانات و تکنولوژی های به روز و ارزان بودن خدمات درمان ناباروری در کشور ما نسبت به دیگر کشورها سبب ایجاد گردشگری سلامت شده و طبیعتا استفاده از این شرایط و امکانات برای زوجین در کشور به خوبی فراهم و در دسترس است.

وی با بر شمردن اهمیت اینکه سنین باروری سنین حساس و خاصی است و نمی‌توان به راحتی زمان را در آن نادیده گرفت و از دست داد تاکید کرد: لازم است بهترین و موثرترین روش را برای انتخاب مرکز و شیوه درمانی در نظر گرفت.

چرا هزینه‌های درمان ناباروری بالا است؟

صادقی تبار در پاسخ به اینکه چرا هزینه‌های درمان ناباروری بالا است و بیمه چه مقدار از این هزینه‌ها را پوشش می‌دهد، گفت: درمان ناباروری مسیری طولانی و زمان‌بر دارد و با توجه به حجم مداخلاتی که گروه‌های تخصصی در جهت رفع مشکل ناباروری دارند، مطابق با برنامه‌ریزی درمانی، هزینه‌های خاص خودش نیز مورد نیاز است. البته در کشور ما نسبت به سایر کشورهای دیگر هزینه‌های درمان ناباروری بسیار پایین است اما در کشور ما حدود 25 تا 30 درصد هزینه ها جهت مصرف داروهای مورد نیاز صرف می‌شود و حدود 30 تا 35 درصد دیگر هزینه‌ها مربوط به تشخیص قبل از آغاز برنامه درمانی همچون انواع خدمات پاراکلینیکی، درمانی، رادیولوژی، سونوگرافی، آزمایشگاهی و ویزیت‌های متعددی است که توسط پزشک و تیم درمانی انجام می‌شود و مابقی هزینه‌ها نیز مربوط به هزینه‌های اتاق عمل است.

مدیر مرکز درمان ناباروری ابن سینا در خاتمه عنوان کرد: خوشبختانه با توجه به تکنیک‌های جدیدی که مراکز درمانی به آن مجهزشده اند و از آنها استفاده می‌شود، اقدام برای حفظ قوای باروری افراد از طریق فریز کردن گامت‌های زنان و مردان قبل از ازدواج و یا فریز جنین‌هایی که در حین درمان ناباروری و بارداری ایجاد می‌شوند مثل فریز تخمک یا اسپرم در مورد افرادی که به بیماری‌هایی چون سرطان مبتلا هستند و هنوز درمان خود را آغاز نکرده‌اند می‌تواند راه حلی مناسب برای حفظ باروری در آینده باشد.

برنامه" پایان ناباروری" هر هفته، روزهای شنبه ساعت 19 با حضور متخصصان مرکز درمان ناباروری ابن سینا با هدف پرداختن به حفظ باروری، درمان ناباروری و موضوعات مرتبط با آن از شبکه چهار سیما پخش می‌شود.