راههای اجتماعی شدن کودکان، چگونه کمکش کنید؟

همۀ ما می دانیم که وقتی فرزندمان را به فروشگاه اسباب بازی می بریم، چه اتفاقی رخ می دهد.

همۀ ما می دانیم که وقتی فرزندمان را به فروشگاه اسباب بازی می بریم، چه اتفاقی رخ می دهد: او به شدت تحت تاثیر وسایل پر زرق و برقی که در اطرافش وجود دارد، قرار می گیرد. در حقیقت، خود ما نیز گاهی تحت تاثیر چنین چیزهایی قرار می گیریم.

اما بهترین ابزار بازی کودکمان در فروشگاه اسباب بازی حضور ندارد. مهم نیست که چقدر اسباب بازی های متنوع در اختیار کودک قرار داده شود، آنچه بیش از همه خوشحالش می کند و جایگزینی برای آن وجود ندارد، دوست است.

کودک نه تنها برای سرگرمی به دوست نیاز ندارد، بلکه دلایل بسیار دیگری نیز وجود دارد که این نیاز را اثبات می کند. کودکان هنگام بازی با دوستانشان یاد می گیرند چگونه با یکدیگر همکاری و رقابت کنند؛ قواعد انصاف و برابری را فرا می گیرند، می آموزند داشته های خود را با کودکان دیگر قسمت کنند، و مهم تر از همه، دیدگاه عینی نسبت به زندگی پیدا می کنند.

به عبارت دیگر، رشد عقلانی، عاطفی، اجتماعی و حتی جسمانی آنها در گرو سابقۀ دوستی با کودکان دیگر است.

می توان برای بهبود کیفیت و تعداد دوستان او از ابتدا کارهایی انجام داد. توصیه هایی که در ادامه خواهید دید، برای والدینی است که فرزندشان دوستان زیادی ندارد یا نمی تواند ارتباط مناسبی با کودکان دیگر برقرار کند. این مشکل با شخصیت کودک بی ارتباط است، ولی والدین را مجاب می کند در این زمینه دخالت و به فرزند خود کمک کنند.

در تحلیل نهایی، کمک یعنی ارتقاء و رشد فرصت ها، توانایی ها و علایق کودک در زندگی اجتماعی. فهرست زیر شامل روش هایی است که می توان برای نیل به این هدف استفاده کرد:

۱- گرچه نمی توان از کودک انتظار داشت که در سنین پیش از مدرسه (سه تا چهار سالگی) قدر دوستان خود را بداند، ولی به هر حال کودکان در این سن با افراد زیادی که بعدها می توانند روی نگرش های اجتماعی آنها تاثیرگذار باشند، سروکار دارند.

درست از همان ابتدا باید کودک را در ارتباط با دیگران قرار داد، ولی به جای اینکه مدام سعی کنیم کودکمان را از دیگران مخفی کنیم و در محیطی استرلیزه پرورشش دهیم، بهتر است اجازه دهیم با دیگران ارتباط برقرار کند.

حقیقت این است که کودک دوست دارد با دیگران ارتباط داشته باشد و اگر این امکان، حتی در دوران خردسالی، برای او فراهم شود، می تواند بعدها از ایجاد ترس هایی که در رابطه با کودکان دیگر وجود دارد، جلوگیری کند.

۲- هرچه ما از زندگی اجتماعی خود بیشتر لذت ببریم، مستقیماً بر حضور نهایی فرزندمان در اجتماع تاثیر بهتری خواهد داشت. در واقع ما بدین شکل الگویی برای فرزندمان طراحی می کنیم و در نتیجه، او به تقلید آن الگو ملزم می شود.

اگر ما دوستی نداشته باشیم که به منزلمان بیاید یا ارتباط مؤثر و مناسبی با دیگران برقرار نکرده باشیم، نمی توانیم به فرزندمان فرصت دهیم که ما را در خلال ارتباط های دوستانه مشاهده کند. کودک در هر صورت یاد می گیرد که چگونه با دیگران کنار بیاید، اما در این مورد خاص چیزی از ما نمی آموزد.

۳- در بسیاری از موارد خاص می توانیم به فرزندمان کمک کنیم تا از موانع اجتماعی که در این مسیر وجود دارد، خلاص شود. وقتی یک پسر بچۀ شش ساله نتواند توپی را که برایش پرتاب شده، بگیرد، به احتمال زیاد حین بازی از سوی دوستانش طرد می شود.

اگر پدر اندکی از وقت خود را صرف می کرد تا به فرزندش بهتر بازی کردن را آموزش دهد، در همان زمان می توانست چگونگی کسب پیشرفت در روابط اجتماعی را نیز به او بیاموزد.

۴- شاید بهترین کاری که می توانیم برای بهتر کردن کیفیت روابط اجتماعی کودک انجام دهیم، این باشد که شخصاً شرایط مساعدی را برای او فراهم کنیم:

الف) اسباب بازی ای را برای او انتخاب کنیم که بتواند به راحتی با دوستان خود به اشتراکش بگذارد. می توان از توپ برای بچه های کم سن و سال و از بازی های تخته ای برای کودکان بزرگ تر استفاده کرد.

ب) اگر در اطراف خانه از یک فضای باز بهره می بریم، بهتر است آن را به گونه ای تجهیز کنیم که کودکان دیگر را نیز برای بازی جذب کند. شاید از نظر اقتصادی اندکی افراطی به نظر برسد، اما فراهم کردن چنین فضایی در بلند مدت می تواند حضور فعال تر بچه های دیگر را به دنبال داشته باشد.

یک تاب قطعاً نمی تواند تاثیر دو یا سه تاب را داشته باشد. محلی برای بازی، چه خارج و چه داخل خانه - جایی که مدام به دلیل ریخت و پاش وسایل یا ایجاد سر و صدا سر فرزندمان غر نزنیم - می تواند آنقدر برای کودک جذاب باشد که با میل خود به آنجا برود.

پ) همان نوبت اول یا هر بار که فرزندمان را به مکان های خاص نظیر باغ وحش، سیرک و ... می بریم، بهتر است از یک یا چند دوست او دعوت کنیم تا فرزندمان را همراهی کنند. با این کار، او نه تنها از گردش لذت بیشتری می برد، بلکه فرصت پیدا می کند تا اوقات خوبی را با دیگران سپری کند.

مزیت دیگر این است که فرزندمان نیز متقابلاً به چنین گردش هایی دعوت می شود. این فعالیت ها باعث می شود روابط اجتماعی کودک تقویت شود و اعتماد به نفس او در همین سنین پایین، افزایش یابد.

ت) مهمانی گرفتن همیشه برای کودکان دارای جذابیت بوده است. در مهمانی هایی که برای کودکتان ترتیب می دهید، بازی های دسته جمعی را فراموش نکنید.

۵- در نهایت هر کاری که برای تقویت روابط بین ما و فرزندمان انجام می شود، مثل همیشه به حوزۀ رشد کودک مرتبط است. مثلاً اگر کودکمان در محیط خانه با ما احساس راحتی نمی کند، فرصت بسیار مناسبی است که پای دوستانش را به خانه باز کنیم.

اگر سهواً کودک خود را سرزنش و تنبیه کنیم و باعث شویم که حس انزجار و خشم در او به وجود بیاید، او این حس را به دوستان خود منتقل و روابط خود را با آنها تخریب می کند.

به همین صورت اگر کودکمان را بیش از حد نازپرورده کنیم و رفتارهای کاملاً محافظه کارانه از خود نشان دهیم، او نسبت به بی تفاوتی و زورگویی کودکان دیگر حساس تر خواهد شد.

همچنین اگر در خانه به کودک توجه افراطی داشته باشیم و همۀ خواسته های بزرگ و کوچک او را اجابت کنیم، شاید او کودکان دیگر را همیشه مخالف خود ببیند، زیرا شرایطی را که در خانه مهیا است، در جای دیگر مشاهده نمی کند.

اگر رابطۀ مناسبی با فرزند خود داشته باشیم، باید روابط اجتماعی را برای او تشریح کنیم. طبیعی است که کودکان یک روز یکدیگر را دوست داشته باشند و روز بعد از هم دلخور و خشمگین باشند، یا لحظه ای با هم بازی کنند و چند لحظه بعد به دعوا مشغول شوند.

بهتر است به جای قضاوت کردن در این شرایط و پیدا کردن مقصر، میان آنها صلح برقرار کنیم. پس از آرام شدن اوضاع باید

منبع: کودک آنلاین