سطح پروژسترون در بارداری، چقدر باید باشه؟

درست از زمان پیوند تخمک‌های آزاد شده با اسپرم رها شده در رحم، بدن شما تغییراتی جدی را آغاز می‌کند. تغییر در میزان آزاد شدن هورمون‌ها در بدن گرفته، مادران باردار را گرفتار عوارضی کرده که کنار آمدن با آنها، گاه دشوار است. از تهوع صبحگاهی گرفته تا تندخویی و زود رنجی، همه ممکن است زندگی زنان در نه ماه بارداری را دگرگون کنند و اگر شما هم به انتظار تولد فرزندتان هستید، بد نیست بدانید که بخش گسترده‌ای از تغییراتی که در بدنتان رخ می‌دهد، حاصل افزایش سطح هورمون پروژسترون در بدنتان است.

پروژسترون هورمون حیاتی در تخمک گذاری است که میزان کافی آن، سلامت و بقای بارداری را تضمین می‌کند. با شروع تخمک‌گذاری، همزمان با آزاد شدن تخمک‌های بالغ از تخمدان، هورمون پروژسترون نیز در تخمدان تولید می‌شود. این هورمون در مراحل اولیه بارداری تولید شده، سطح آن در نه ماه بارداری افزایش می‌یابد و در زمان زایمان، به اوج خود می‌رسد و سپس، به تدریج کاهش پیدا می‌کند.
وقتی سطح هورمون پروژسترون در دوران تخمک‌گذاری شما بالا می‌رود، بدن شما برای نگه‌داشتن تخمک بارور شده آماده می‌شود. به این وسیله، پوشش رحم شما آماده لقاح و فضای رحم برای لانه‌گزینی آماده می‌شود. اما در صورتی‌که لانه‌گزینی اتفاق نیفتد، سطح پروژسترون در بدن زن رو به کاهش رفته و بدن آماده شروع قاعدگی می‌شود.

هورمون پروژسترون چقدر باید باشد؟
در زمان بارداری، مقدار پروژسترون در بدن حدود ده برابر مقدار آن در روزهای غیربارداری است. میزان پروژسترون در هفته‌های مختلف بارداری، متفاوت است و از زمان پایان آخرین قاعدگی تا زایمان، بدن شما سطوح متفاوتی از پروژسترون را تولید می‌کند.
-هفته اول و دوم: مقدار طبیعی تولید هورمون پروژسترون در دو هفته اول بارداری یک تا یک و نیم نانوگرم در هر میلی‌لیتر است. چراکه در این زمان، بدن شما تازه لقاح را تجربه کرده است.
-هفته سوم و چهارم: معمولا بدن زنان در این هفته‌ها یک تا سه نانوگرم در هر میلی‌لیتر پروژسترون تولید می‌کند و حداکثر میزان این هورمون در بدن زنان 10 تا 29 نانوگرم در هر میلی‌لیتر است.
-هفته پنجم تا ششم: میزان طبیعی پروژسترون در این هفته‌ها، ۱۰ تا ۲۹ نانوگرم در هر میلی‌لیتر است و بدن زنان باردار در هفته پنجم و ششم حاملگی، حداقل باید ۶ تا ۱۰ نانوگرم پروژسترون در هر میلی‌لیتر را تولید کند.
-هفته هفتم تا چهاردهم: معمولا زنان در این هفته‌ها، 15 تا 60 نانوگرم پروژسترون را در هر میلی‌لیتر از خون خود دارند و در بارداری‌های چندقلو، میزان این هورمون، بالاتر است.
به عبارت دیگر، در سه ماهه ابتدایی بارداری، معمولا بدن زنان ۹ تا ۴۷ نانوگرم در میلی‌لیتر، پروژسترون تولید می‌کند؛ میزان این هورمون در سه ماهه دوم، ۱۷ تا ۱۴۷ نانوگرم در میلی‌لیتر است و در سه ماهه سوم بارداری میزان پروژسترون بدن مادر، ۵۵ تا ۲۰۰ نانوگرم در میلی‌لیتر است.

با ترشح بیشتر هورمون پروژسترون در بدن مادر، عضلات رحم شل شده و احتمال انقباض زودرس آن کاهش پیدا می‌کند. در این شرایط، فضا برای رشد جفت و جنین آماده می‌شود و تغییرات فیزیولوژیکی ناشی از آن، مانع از حمله سیستم ایمنی مادر به جنین می‌شود.
اگر این هورمون در بدنتان به اندازه کافی آزاد شود، دچار زایمان زودرس نمی‌شوید. در صورتی که بدن شما به اندازه کافی پروژسترون ترشح نکند، برای جلوگیری از زایمان زودرس، نیازمند تزریق پروژسترون خواهید شد. زنانی که بارداری چندقلو را تجربه می‌کنند یا با احتمال زایمان زودرس روبرو هستند، معمولا چاره‌ای جز تزریق پروژسترون در دوران بارداری ندارند.
در صورتی که سطح پروژسترون پایین باشد، علایم بارداری کاهش پیدا می‌کند و در عین حال خونریزی در دوران بارداری، زمینه را برای کاهش سطح پروژسترون فراهم کرده و احتمال سقط جنین را افزایش می‌دهد. گرچه بارداری خارج از رحم، اتفاق شایعی نیست اما در صورتی که دچار آن شده‌باشید، سطح پروژسترون بدنتان نسبت به دیگر زنان باردار پایین‌تر خواهد بود.
با وجود این، باید بدانید که سطح بالای پروژسترون هم می‌تواند دردسرهایی را برای شما ایجاد کرده و احتمال زایمان زودرس را افزایش دهد.

قبل از بارداری هم بدن پروژسترون تولید می‌کند؟
گرچه سطح پروژسترون در بارداری در بدن به اوج می‌رسد اما در ماه‌های قبل از بارداری هم این هورمون در بدن تولید می‌شود. از روز 1 تا 14 قاعدگی، سطح این هورمون 1 تا 1.5 نانوگرم در میلی‌لیتر است و از روز 15 تا 28 قاعدگی، میزان این هورمون در بدن زنان به 2 تا 28 نانوگرم در میلی‌لیتر می‌رسد.

افزایش سطح پروژسترون، گرچه به سلامت بارداری شما کمک می‌کند، اما عوارضی را نیز با خود به همراه می‌آورد. ترشح بیشتر این هورمون، احتمال یبوست را افزایش داده، تغییرات خلق و خو را ایجاد می‌کند، افزایش پروژسترون باعث شل شدن رگ های خونی و افزایش جریان خون در مغز شده و به همین دلیل ممکن است زنان باردار از سردرد شکایت کنند. گرفتگی عضلات، تهوع، حساس شدن سینه‌ها و خستگی و خواب‌آلودگی، از دیگر عوارض افزایش حجم پروژسترون در بدن است.
اما کمبود سطح پروژسترون در بدن هم، عوارضی را با خود به همراه می‌آورد. افزایش احتمال سقط جنین و شروع خونریزی، از شایع‌ترین عوارض پایین بودن سطح پروژسترون در بارداری است.