مراحل لقاح و تشکیل جنین، بیشتر بدانید

فرایند آزادسازی تخمک، لقاح آن با اسپرم، لانه‌گزینی تخمک لقاح‌یافته در رحم و در نهایت رشد جنین تا زمان زایمان، دوران بارداری را شکل می‌دهد. در این مطلب با فرایند بارداری و اتفاقات درون رحم مادر، از تخمک‌گذاری تا زمان تشکیل جنین آشنا خواهید شد.

تخمک‌گذاری و آمادگی برای لقاح

هر ماه در داخل تخمدان‌ها، تعدادی تخمک شروع به رشد در کیسه‌هایی پر از مایع به نام فولیکول می‌کنند. در نهایت یکی از تخمک‌ها از فولیکول آزاد می‌شود که به این اتفاق تخمک‌گذاری می‌گویند. تخمک‌گذاری حدوداً دو هفته پیش از آغاز دورۀ عادت ماهانه اتفاق می‌افتد. پس از این که تخمک از فولیکول آزاد شد، فولیکول تبدیل به کیستی به نام جسم زرد می‌شود. جسم زرد شروع به ترشح هورمونی می‌کند که این هورمون باعث افزایش ضخامت دیوارۀ رحم و به این ترتیب رحم برای حضور تخمک بارور آماده خواهد شد. تخمک آزادشده نیز وارد لولۀ رحم یا فالوپ می‌شود. تخمک حدود ۲۴ ساعت بعد از آزاد شدن در لولۀ رحم منتظر یک اسپرم باقی می‌ماند تا لقاح انجام شود. اگر هیچ اسپرمی در اطراف تخمک نباشد تا آن را بارور کند، تخمک از لولۀ رحم خارج و وارد رحم و سپس تجزیه می‌شود. بعد از آن سطح هورمون به حالت عادی برمی‌گردد، پوشش ضخیم رحم فرو می‌ریزد و به این ترتیب دورۀ عادت ماهانه شروع می‌شود.

لقاح و تشکیل جنین

بعد از نزدیکی جنسی، اسپرم مرد از دهانۀ رحم وارد رحم می‌شود و به سمت لوله‌های رحم حرکت می‌کند. اگر یکی از اسپرم‌هایی که توانسته است به لولۀ رحم برسد، به تخمک نیز برسد و وارد آن شود، می‌تواند تخمک را بارور کند. در این حالت دیوارۀ خارجی تخمک تغییر حالت می‌دهد و اجازۀ ورود اسپرم دیگری را نخواهد داد. ژن‌ها و جنسیت جنین در لحظۀ لقاح تعیین می‌شود. اگر اسپرم دارای کروموزوم Y باشد، کودک شما پسر و اگر دارای کروموزوم X باشد، فرزندتان دختر خواهد بود. تخمک بارور حدود سه تا چهار روز در لولۀ رحم باقی می‌ماند، اما طی ۲۴ ساعت بعد از بارور شدن، به سرعت شروع به تقسیم سلولی می‌کند تا به بلاستوسیست تبدیل شود. بلاستوسیست که تخمک لقاح‌یافته‌ای است، به مدت چند روز تقسیم سلولی انجام می‌دهد، در طول لولۀ رحم به سمت رحم حرکت می‌کند و در این زمان تقسیم سلولی ادامه پیدا می‌کند. بعد از تقسیم سلول و شکل‌گیری بلاستوسیست، لایۀ خارجی آن که بعدها تبدیل به جفت می‌شود شروع به ترشح هورمون بارداری یا hCG می‌کند. مدتی بعد از ورود به رحم، بلاستوسیست به دیوارۀ رحم می‌چسبد که به این عمل لانه‌گزینی می‌گویند.

برخی زنان در زمان لانه‌گزینی، لکه‌بینی یا خونریزی جزئی خواهند داشت که ممکن است آن را با لکه‌بینی پیش از عادت ماهانه اشتباه بگیرند. این خونریزی ناشی از فرو رفتن بلاستوسیست در دیوارۀ رحم مادر است. به مرور زمان و با پیشرفت تقسیم سلولی بلاستوسیست، رحم ضخیم‌تر می‌شود و ترشحات مخاطی رحم شروع به مسدود کردن دهانۀ رحم می‌کند. سلول‌ها طی سه هفته به شکل یک توده درمی‌آیند؛ در این زمان اولین سلول‌های عصبی نوزاد تشکیل شده ‌است. سه تا چهار هفته بعد از لقاح که تقریباً پنج تا شش هفته بعد از شروع آخرین عادت ماهانه است، جنین به اندازه‌ای هورمون بارداری hCG ترشح کرده است که در تست‌های خانگی تعیین بارداری قابل تشخیص است. در این زمان عادت ماهانه شروع نخواهد شد و در صورت استفاده از یک تست خانگی بارداری متوجه خواهید شد که باردار هستید.