تقویت روابط اجتماعی کودکان، چطوری ممکنه؟

یکی از بهترین همراهی های والدین با کودک کمک در خواندن شعر های کودکانه و همراهی کودک در یادگیری آن هاست که باعث اعتماد به نفس در کودک میشود.

۱- بی‌میلی اجتماعی یا غیراجتماعی بودن در کودکان
در این حالت کودک میل و اشتیاقی برای بازی با دیگران و همسالان خود ندارد و وقتی با کودکان دیگر است ، ترجیح می‌دهد به تنهایی بازی کند و به اصطلاح کودک حالت شیء ‌گرایی دارد تا اینکه مردم ‌گرا باشد. از ویژگی‌های این حالت عدم وجود نگرانی و ترس از تعامل با همسالان است، یعنی کودک در صورت اجبار به فعالیت گروهی یا یک بازی جالب، وارد جمع می‌شود و به خوبی با دیگران تعامل برقرار می‌کند.

۲- نوع دوم از کم رویی ناظر و تماشاچی بودن درکودک است

۳- کم رویی انزوای اجتماعی در کودکان
کودک در این حالت نه تمایلی به بازی با جمع دارد ، حتی از بودن با جمع نیز گریزان است. ماهیت روانی این گروه از کودکان خجالت شدید همراه با خشم و حتی درجاتی از افسردگی می باشد.

علل گوشه گیری در کودکان
گوشه گیری خود به تنهایی یک اختلال در کودک محسوب می شود، یکی دیگر از علل افسردگی در کودکان خلق و خو و پیوند عاطفی آنان است ، دو عامل وراثت و پیوند عاطفی کودکان با والدین نیز در اجتماعی شدن کودکان نقش اساسی دارد. افسردگی، اختلال شخصیتی، در خودفروماندگی، اضطراب و ترس اجتماعی، کمبود توجه و تمرکز و پیش‌فعالیتی را از دیگر عوامل گوشه‌گیری و تنهایی در کودکان است .
کودکان بیش‌فعال به دلیل اشکال در برقراری ارتباط با اطرافیان، نه به دلیل خجالت بلکه به دلیل عدم توجه توسط همسالان خود طرد خواهند شد که غالباً منجر به گوشه‌گیری و انزوای اجتماعی آنان خواهد شد. در صورت خجالتی بودن یکی از والدین نیز ، هم انتقال ژنتیکی و هم یادگیری رفتار از والدین خجالتی شدن در کودک انتظار می‌رود.
کودک نا امن اصولاً به دیگران و شرایط اطمینان ندارد و از مورد انتقاد و سرزنش قرار گرفتن توسط دیگران ترس دارد و یا نقطه مقابل آن اینکه به خود اطمینان ندارد و همواره نگران این است که مرتکب اشتباه و خراب کاری شود.سابقه مورد تمسخر یا سرزنش قرار گرفتن کودکان در جمع یک تجربه اجتماعی منفی جدی در کودک مثلاً به کار بردن کلمات نادرست مانند خنگ یا دست‌ و پا چلفتی در مقابل بعضی از دوستان کودک می‌تواند موجب خجالتی و کمرو شدن کودک شود.
در سنین دبستان و راهنمایی روابط دوستی کودکان قوی و نسبتاً پایدار بوده و جابجایی محل زندگی یا تحصیل کودک می‌تواند در تکامل اجتماعی او اثرات منفی داشته باشد. و اینکه مسئله خجالت‌آور و ناپسند در خانواده (از جمله اعتیاد، طلاق پدر و مادر و…)، خانواده خشک و سرد، زیر ذره‌بین بودن و هر موقعیتی که باعث توجه دیگران به فرد یا کودک شود را میتوان ازدیگر عوامل بروز خجالت عنوان کرد.

اجتناب از اشتباهات تربیتی؛ اصلاح پیوند عاطفی نا امن (تغییر ساختار فکری، احساسی و ادراکی)؛ تقویت اعتماد به‌نفس کودک و آموزش مهارت‌های اجتماعی، حل مسئله و برخورد با مشکلات از جمله راه‌های برخورد با کم رویی است. در روش اجتناب از اشتباهات تربیتی، هیچوقت مخصوصا در جمع دیگران به کودک برچسب کم رویی و خجالتی بودن نزنید و نگذارید دیگران نیز چنین کاری کنند.
مثلا زمانی که با کودکتان در جمعی یا با فردی هستید و شخص سوم حتی از روی محبت ابراز می‌کند که فرزندتان خجالت می‌کشد، بلافاصله بگویید ، نه فقط کمی زمان می‌برد تا به دیگران و موقعیت جدید عادت کند‌.
هرگز خجالت و رفتار کودک را دست ‌مایه خنده قرار ندهید، هرگز حتی به ‌شوخی کودک را مورد تمسخر قرار ندهید و از کاربرد کلمات و برچسب‌های منفی‌(خجالتی، ترسو، تپل، دست و پاچلفتی و…) جداً بپرهیزید.نگرانی خود را در مورد مسئله‌ای که کودک دارد، نشان دهید و همچنین، هرگزکودک را سرزنش یا توبیخ نکنید و اگر در گفت‌وگو با دیگران کودک جواب نمیدهد، به جای او جواب ندهید و معذرت‌خواهی نکنید.
زمانیکه کودکتان مورد مسخره کردن‌ یا حرف های نیش‌دار کودکان دیگر قرار گرفت، او را حمایت کنید و نشان دهید که ناراحتی او را درک می‌کنید و در حد درکش توضیح دهید که چنین کاری نشان‌دهنده نقطه ضعف فرد دیگری است نه او.
هیچوقت کودکتان را با کودکان دیگر وهم سن وسالش مقایسه نکنید. شما می‌توانید رفتار خوب و مثبت کودک دیگری را که فرزندتان نیز شاهد آن بوده است، با ظرافت مورد تائید و تشویق قرار دهید.در زمانی ‌که کودک راحت نیست و خجالت می‌کشد یا احساس ترس و نگرانی دارد، نباید بر انجام کار اصرار کرد.

یکی از روش‌های موثر در برخورد با کم رویی کودک این است که احساس امنیت، اطمینان و اعتماد در کودک ایجاد کنیم. یکی از جنبه‌های ذهنی کودک خجالتی و کم رو، داشتن شک و تردید نسبت به خود، دیگران و شرایط است.
کودکی که احساس امنیت واطمینان دارد درضمیر و ذهن خود می‌داند که افراد عموماً قابل اعتماد هستند و می‌توان به حرف و قول آنها اعتماد کرد. کودک به طور درونی بر این باور است که اکثر افراد خوب و مهربان هستند و قصد اذیت و آزار او‌ یا سوءاستفاده از او را ندارند و به همین دلیل در ابراز احساسات و عواطف خود راحت است و با دیگران راحت‌تر ارتباط برقرار میکند.
برای این منظور باید در رفتار با کودک با ثبات و یکنواخت بود، صادق بود، بر قول و قرارهای خود متعهد بود و به او اعتماد کرد.مکانی دلنشین و راحت را برای داستان و قصه گفتن و صحبت‌های دو نفره با کودک مشخص کنید و نسبت به هر موقعیتی که کودک احساس راحتی و نزدیکی می کند، عمل کنید.
گاهی با هم آواز بخوانید و حرکات موزون و شاد انجام دهید، در زمان بیرون رفتن اگرکودک مایل است، دست او را بگیرید و دائم به دنبال نکات و رفتار خوب و مثبت کودک باشید و آنها را بی‌درنگ مشخص و تحسین کنید (نه به دروغ یا غلو).حداقل روزی نیم ساعت از وقت خود را به جزء زمان شام ومواقعی که به طور معمول با هم هستیدکاملابه بودن با کودک اختصاص دهید .

زمانی‌که کودکتان می‌خواهد با شما صحبت کند، با تمام وجود او را بشنوید. گفتارهای غیرکلامی کودک را به همان اندازه کلام او باید جدی گرفت و واکنش و پاسخی درست نشان دهید.در آغوش گرفتن کودک، تقویت حرمت و اعتماد به نفس او، پرهیز از قهرمان پروری و منحصر به فرد کردن فرزند و رفع اشکالات فیزیکی کودک از جمله نکاتی است که در پیشگیری از ایجاد کم رویی در کودک تاثیر دارد.