با سردردهای دوران بارداری چه کنیم؟

مادر شدن نعمت بزرگی است که همراه با شیردهی مسئولیت سنگینی را نیز بر دوش والدین قرار می‌دهد. جان نوزاد و جنین به مادر بند است و هر بیماری در مادران می‌تواند تاثیر مستقیم و مهمی بر سلامت جنین داشته باشد.

از این رو توجه به سلامت روان و جسم مادر بسیار مهم است. یکی از مشکلاتی که برخی مادران با آن درگیر می‌شوند، سردرد بعد از زایمان است که می‌تواند علل خطرناکی داشته باشد. به‌طور کلی سردردهایی که زنان طی دوران بعد از زایمان برایشان اتفاق می‌افتد، می‌تواند همان سردردهای قبلی باشد که دوباره آغاز شده‌ است. شایع‌ترین سردردها، میگرنی و تنشی بوده که سردردهای میگرنی در خانم‌ها شایع‌تر است و از متوسط تا شدید را دربر می‌گیرد و می‌تواند دوباره بعد از بارداری بروز پیدا کند. سردردهای تنشی معمولا شدید نیست و شخص با خوردن دارو درد خود را تسکین می‌دهد. در ادامه دکتر خسرو جامه‌بزرگی، متخصص مغز و اعصاب و استادیار دانشگاه علوم پزشکی زابل در این باره علل این دردها را توضیح می‌دهد.
افرادی که قبل از بارداری سردرد داشتند باید بدانند که سردردهای میگرنی تا ۸۰ درصد موارد در دوران بارداری بهتر می‌شود، بویژه در سه ماهه دوم و سوم بارداری به دلیل تغییرات هورمونی خوب می‌شود.
اما مساله اینجاست که بعد از زایمان معمولا با شدت بیشتری پدیدار شده و گاه موجب ناراحتی خانم‌ها می‌شود. البته همه سردردهای دوران بارداری به دلیل میگرن نیست و گاه پای علل خطرناک دیگری در میان است که نیاز به بررسی هرچه سریع‌تر دارد. در ادامه بیشتر درباره سردردهای خطرناک و مواردی که نیاز به پیگیری دارد، می‌گویم.

خطر مرگ در کمین است
سردرد‌های دوران بارداری، دردهایی است که تا شش هفته بعد از بارداری ایجاد شده که در اصطلاح عموم این دوران نفاس نامیده می‌شود.
هر نوع سردرد در این زمان بسیار مهم بوده و احتمال این‌که علل خطرناک داشته باشد، زیاد است. به عنوان مثال خونریزی تحت عنکبوتیه در صورتی که به موقع تشخیص داده نشود حتی ممکن است خطر مرگ‌ومیر داشته باشد؛ خونریزی هیپوفیز و خونرسانی به‌دلیل دوران زایمان می‌تواند بسیار خطرناک باشد.

بی‌حسی موضعی و سردرد
گاهی برای انجام زایمان از بی‌حسی موضعی استفاده می‌شود که برای این کار سوزن به کمر تزریق می‌شود. همین تزریق در ۲۵ درصد بیماران به دلیل کاهش حجم و فشار مایع مغزی و نخاعی باعث بروز سردرد می‌شود. این سردرد‌ها معمولا یک یا دو ساعت بیشتر طول نمی‌کشد و چاره‌اش استراحت و نوشیدن زیاد مایع و بویژه موادی است که حاوی کافئین مانند چای، قهوه و نسکافه است. این نوع از دردهایی که با دلایل مشخص یعنی به واسطه تزریق بروز می‌‌یابد، نگران‌کننده نیست.

روی خط خطر
برخی از سردردهای بعد از زایمان باید جدی تلقی ‌شود و بسرعت برای درمان آنها اقدام شود. سردردهایی که خطرناک است به دلیل خون‌ریزی مغزی و خون‌ریزی تحت عنکبوتیه بروز می‌کند.
دردهایی که به این دلایل ایجاد می‌شود بسیار شدید است و معمولا تحمل آنها برای فرد دشوار خواهد بود. تعدادی از تومورهای غده هیپوفیز شیرساز بوده که پرولاکتین نامیده می‌شود. در دوران بارداری، این تومورها رشد پیدا می‌کنند و می‌تواند علائمی ایجاد کند.
ممکن است به دلیل زایمان سزارین یا مشکلات جفت و علل دیگر خونریزی زیاد باشد و فشار خون پایین بیاید و در نتیجه آن در داخل تومور خونریزی اتفاق بیفتد. به‌عبارتی با افزایش خونرسانی به غده هیپوفیز، کاهش فشار خون رخ ‌دهد و مشکل در غده هیپوفیز به وجود ‌آید. یعنی به علت کاهش خونرسانی غده هیپوفیز، سردرد شدید و مشکلات هورمونی رخ می‌دهد.

سیاهرگ که لخته می‌شود
علل دیگر سردرد ممکن است به دلیل ایجاد لخته در سیاهرگ‌های مغز بروز کند که احتمال آن در بارداری بیشتر می‌شود. توجه داشته باشید که لخته ممکن است در سرخرگ یا سیاهرگ باشد، اما سردرد گفته شده به دلیل لخته در سیاهرگ ایجاد می‌شود. بنابراین لخته در سیاهرگ می‌تواند باعث افزایش فشار مغز، سردرد و سکته‌های مغزی از نوع سکته‌های سیاهرگی شود. از دلایل دیگر می‌توانیم افزایش فشار مغز را نام ببریم که ممکن است به دلایل زیادی ایجاد شود و می‌تواند مشکلاتی از جمله در بینایی، وزوز گوش و سردرد ایجاد کند. باید این را هم اضافه کنیم که مشکلات اسپاسم‌های عروقی هم می‌تواند در دوره بعد از زایمان و در نتیجه حاملگی باعث سردردهای خیلی شدید شود. به منظور تشخیص نوع آن باید معاینه بالینی توسط پزشک و انجام آزمایش‌های مناسب صورت گیرد.

مسمومیت حاملگی
یکی دیگر از علل بالا رفتن فشار خون، مسمومیت حاملگی است. خانم‌هایی که دچار مسمومیت حاملگی می‌شوند در ماه‌ها یا هفته‌های آخر بارداری دچار افزایش فشار خون، ورم‌های شدید یا حتی تشنج می‌‌شوند.
در مواردی هم ممکن است، کسی از قبل فشار خون داشته باشد و در حاملگی مشکلش تشدید ‌شده و باعث سردرد شود. اگر سابقه بیماری فشار خون دارید قبل و در حین بارداری به پزشک مراجعه کنید و داروهای خود را به‌موقع مصرف کنید.