هورمون درمانی یائسگی چیست؟

کارآزمایی Women's Health Initiative که به اختصار WHI خوانده می شود، به منظور درک ارتباط هورمون درمانی در یائسگی و کاهش احتمال خطرات حمله قلبی بعد از یائسگی تدوین گردید و تاکنون یکی از بزرگ ترین کارآزمایی هایی می باشد که در این زمینه در سطح جهان انجام شده است. در این تحقیق نشان داده شد استفاده از استروژن و پروژسترون به صورت ترکیبی در واقع احتمال حمله قلبی، ابتلا به سرطان سینه، بروز لخته خون و سکته را در خانم های مسنی افزایش می دهد که در دوران بعد از یائسگی قرار دارند، اما در خانم های جوان تری که در این دوران قرار دارند، چنین نیست. نتایج بررسی هایی که تنها روی استروژن انجام شده بود دشوار و پیچیده بود. خانم هایی که تنها از استروژن استفاده می کردند در خطر سکته و بروز لخته خونی قرار داشتند اما احتمال بروز حمله قلبی یا سرطان سینه در آنها زیاد نبود. جدا از تحقیقات و نتایجی که به دست آمده در ادامه برخی از مزایا و عوارض هورمون درمانی یائسگی را مورد بررسی قرار می دهیم.

1- حمله قلبی:

ریسک بروز حمله قلبی به عنوان یکی از عوارض هورمون درمانی یائسگی به سن فرد بستگی دارد. در خانم های زیر استفاده از هورمون درمانی خطر مشکلات قلبی را به دنبال ندارد:

- استفاده از هورمون درمانی در بازه سنی 50 تا 59 سال انجام شده باشد.

- وقوع یائسگی کمتر از 10 سال قبل از شروع هورمون درمانی

تحقیقاتی که بعد از کارآزمایی WHI انجام گرفت نشان داد، هورمونی درمانی در خانم های جوان ریسک حملات قلبی را افزایش نمی دهد. در برخی از تحقیقات حتی نشان داده شد، احتمال بروز حملات قلبی کمتر نیز خواهد بود. اما احتمال بروز حمله قلبی به عنوان یکی از عوارض هورمون درمانی یائسگی در سن بالای 60 سال وجود دارد.

۲- سرطان سینه:

ریسک ابتلا به سرطان سینه به عنوان یکی از عوارض هورمون درمانی یائسگی در خانم هایی که از ترکیب استروژن و پروژسترون استفاده می کنند، اندک است اما خانم هایی که تنها از استروژن استفاده می کنند، در خطر ابتلا به سرطان سینه قرار دارند. اگر مصرف استروژن ادامه بیابد، احتمال بروز سرطان سینه بیشتر نیز می شود.

3- شکستگی ناشی از پوکی استخوان:

ریسک شکستگی در استخوان های لگن یا ستون فقرات به دلیل پوکی استخوان در خانم هایی که از ترکیب استروژن و پروژسترون یا استروژن تنها استفاده می کنند، کمتر می باشد. اما برای پیشگیری یا درمان پوکی استخوان استفاده از هورمون درمانی پیشنهاد نمی شود. زیرا داروهایی به نام بیس فسفونات ها برای درمان پوکی استخوان وجود دارد که عوارض جانبی کمتری به دنبال دارند.

۴- زوال عقلی:

خانم هایی که از ترکیب استروژن و پروژسترون یا استروژن تنها استفاده می کنند، به لحاظ بهبود حافظه یا تفکر بهبود چندانی را نشان نمی دهند، حتی احتمال بروز زوال عقلی می تواند یکی از عوارض هورمون درمانی یائسگی باشد. با این وجود برخی متخصصین معتقدند استفاده از استروژن در پیشگیری از زوال عقلی موثر است اما اگر در سال های اول بعد از یائسگی استفاده شود. باید خاطر نشان کرد این یافته هنوز به اثبات نرسیده است. به هر حال به نظر می رسد استروژن تراپی سال ها بعد از یائسگی می تواند خطرناک باشد.

5- افسردگی:

خیلی از خانم ها ممکن است در گذار به یائسگی علائمی مانند اضطراب و افسردگی را تجربه کنند. برخی تحقیقات نشان داده است که استفاده از استروژن به بهبود خلق و کاهش استرس کمک می کند. اما برخی خانم ها با ترکیبی از هورمون درمانی و استفاده از آنتی دپرشنت ها احساس بهتری دارند. اما باید توجه داشت با رسیدن به سال های بعد از یائسگی هورمون ها پایدار می شود و در این شرایط خانم ها احساس بهتری دارند.

۶- مشکلات خواب:

خانم ها در دوران پیش از یائسگی و بعد از آن دچار اختلال در خواب می شوند. در برخی موارد اختلال در خواب ناشی از گرگرفتگی شبانه و تعریق شبانه می باشد. اما ممکن است بدون تجربه گرگرفتگی، اختلال در خواب وجود داشته باشد. استروژن درمانی می تواند اختلال در خواب را بهبود بخشد.

نکات مهم:

با وجود تمامی نتیجه گیری های پیچیده ای که در بحث مزایا و عوارض هورمون درمانی یائسگی وجود دارد، استفاده از هورمون درمانی در یائسگی به خانم های زیر توصیه نمی شود:

- سابقه ابتلا به سرطان سینه

- ابتلا به بیماری های شرایین قلبی

- سابقه حمله قلبی، سکته و بروز لخته

خانم های مبتلا به سرطان سینه اغلب به دلیل درمان سرطان سینه دچار یائسگی زودرس می شوند. در این خانم ها استفاده از استروژن و پروژسترون به فرم خوراکی یا پچ توصیه نمی شود. استفاده از این هورمون ها احتمال عود سرطان سینه را افزایش می دهد. در این افراد برای کاهش علائم یائسگی باید از راه های دیگری استفاده نمود.