چگونه بفهمیم نابارور هستیم؟

آیا من در خطر ناباروری هستم؟ شاید این سوال برای شما هم پیش آمده باشد و تمایل داشته باشید که با عوامل خطری که می تواند هر کسی را در سنین باروری در خطر ناباروری قرار دهد، آشنا شوید. در ادامه به مجموعه ی عواملی که در این زمینه تاثیر گذار هستند می پردازیم. البته این نکته را توجه داشته باشید که پزشک شما بهترین کسی است که می تواند در این زمینه شما را راهنمایی نماید اما، دانستن این عوامل و پاسخ به سوالات زیر می تواند جهت ارزیابی اولیه مفید باشد.

آیا سن شما بیش از ۳۵ سال است؟
سن یک عامل خطر مهم ناباروری است و البته واضح است که شما قادر به کنترل آن نیستید. بعد از سن 35 سالگی، قابلیت باروری شما شروع به کاهش می کند. بعد از 40 سالگی شانس حامله شدن خیلی سریع کاهش می یابد. با افزایش سن یک خانم تعداد تخمک ها کمتر می شود و احتمال بروز ناهنجاری های کروموزومی در تخمک بیشتر می شود. همچنین احتمال سقط در خانم های بالای 35 سال بیشتر است.

آیا سیگار می کشید؟
سیگار کشیدن و استعمال مواد دخانی یک عامل خطر جدی ناباروری است. خبر خوب این است که شما می توانید این عامل خطر را تغییر دهید و اگر احیاناً سیگار می کشید، همین امروز با قطع سیگار و مواد دخانی شانس حاملگی خود را افزایش دهید. سیگار و مواد دخانی با آسیب به لوله های رحمی و دهانه رحم، بارداری را مشکل می سازد. همچنین ذخیره تخمک ها را کم کرده و باعث می شود تخمدان ها زودتر از موعد پیر شوند و حتی باعث یائسگی زودرس می شود. مطالعات نشان داده اند که احتمال سقط و زایمان زودرس در افراد سیگاری و مصرف کننده مواد دخانی بیشتر است.

آیا شما وزن بیش از حد یا کمتر از حد طبیعی دارید؟
خیلی چاق یا لاغر بودن احتمال داشتن فرزند را مشکل می سازد. اما باز هم خبر خوب آن است که شما می توانید در صورت داشتن اضافه وزن یا چاقی، وزن خود را کم کنید. گرچه ممکن است کار دشواری باشد.
اگر وزن شما ۱۰ تا ۱۵ درصد بیش از وزن طبیعی باشد، ممکن است سطح هورمون های شما کمتر از حد طبیعی باشد و این شرایط تخمک گذاری را دچار مشکل کرده و بارداری را به تعویق بیندازد.
اگر لاغر هستید و توده چربی شما 10 تا 15 درصد کمتر از حد طبیعی باشد، این شرایط نیز می تواند بارداری را در شما دچار مشکل نماید. چراکه خانم های لاغر در تولید هورمون های لازم برای شروع تخمک گذاری ناتوان هستند. این هورمون ها برای باردار شدن ضروری هستند. اختلالات غذا خوردن مانند بی اشتهایی عصبی یا پرخوری عصبی می تواند منجر به چرخه های قاعدگی غیر طبیعی و نازایی گردد. در صورتی که دچار این هرکدام از این مشکلات هستید، حتماً به پزشک مراجعه نمایید.

آیا بیش از حد ورزش می کنید؟
ارزیابی خطر ناباروری همچنین شامل بررسی فعالیت های شما است. اگر به صورت حرفه ای ورزش می کنید، ممکن است دچار قاعدگی های نامنظم و یا حتی قطع قاعدگی شوید. اختلالات تخمک گذاری در بین قهرمانان حرفه ای و دوندگان شایع است. البته با کم کردن فعالیت بدنی ممکن است این عامل خطر بر طرف شود. در این مورد با پزشک خود صحبت کنید.

آیا سابقه ای از بیماری های منتقله از راه جنسی دارید؟
بیماری های منتقله از راه جنسی مانند سوزاک و کلامیدیا از عوامل خطر نسبتاً شایع ناباروری هستند که در صورت عدم درمان منجر به بیماری التهابی لگن می شوند. بیماری التهابی لگن عوارضی مانند سقط، حاملگی نابجا و انسداد لوله های حمی را به دنبال دارد که این عوارض شانس بارداری را کاهش می دهد.

آیا به مقدار زیادی کافئین می نوشید؟
مصرف زیاد کافئین یک عامل خطر برای ناباروری است که ممکن است احتمال سقط و شرایط موثر بر سلامتی مانند آندومتریوز را بیشتر کند. برخی مطالعات پیشنهاد داده اند که افزایش دریافت کافئین میزان باروری را کاهش می دهد. به طور کلی نوشیدن بیش از ۵ فنجان قهوه در روز باعث کم شدن شانس بارداری و افزایش احتمال سقط جنین می شود. اما مصرف کافئین در حد متوسط (یک تا ۲ فنجان روزانه) مشکل چندانی ایجاد نمی کند.

آیا از مشروبات الکلی یا داروهای روا نگردان استفاده می کنید؟
اگر الکل می نوشید یا از داروهای روان گردان استفاده می کنید، باردار شدن یا تداوم یک بارداری تا زمان زایمان ممکن است مشکل باشد. نشان داده شده است که این عوامل شانس ابتلا به اختلالات تخمک گذاری یا آندومتریوز را افزایش می دهد. در صورتی که برای ترک مشکل دارید، از پزشک تان بخواهید که شما را به مراکز مشاوره اعتیاد ارجاع دهد.

آیا قاعدگی های منظم دارید؟
برای ایجاد جنین، تخمک گذاری لازم است. در صورتی که قاعده نمی شوید یا فاصله بین دوره های قاعدگی شما بیش از ۳۵ روز یا کمتر از ۲۵ روز است، ممکن است به اختلالات تخمک گذاری دچار باشید. اختلالات تخمک گذاری یک عامل خطر مهم است که منجر به نازایی می شود. حتی اگر قاعدگی های طبیعی داشته باشید، باز هم ممکن است مشکلات تخمک گذاری داشته باشید.

آیا بین دوره های قاعدگی خونریزی یا لکه بینی دارید؟
خونرزی غیر طبیعی یا لکه بینی بین قاعدگی ها باید به عنوان یکی از عوامل خطر ناباروری باید به عنوان یکی از عوامل خطر ناباروری در نظر گرفته شود. هر نوع خونریزی غیر قابل توجیه باید به عنوان علامتی از مشکلات هورمونی، فیبروم ها، پولیپ هایا مشکلات رحم یا دهانه رحم مد نظر باشد.

آیا در زمان قاعدگی یا مقاربت جنسی درد دارید؟
ممکن است عوامل خطر ناباروری با علایمی شامل درد لگنی، درد در حین مقاربت یا درد غیرطبیعی طی قاعدگی تظاهر کنند. دیگر عوامل خطر ناباروری که می توانند ایجاد درد کنند شامل آندومتریوز، بیماری های لوله ای، بیمار یهای التهابی لگن، یا فیبروم ها هستند که همه آنها تأثیر منفی بر باروری دارند.

آیا سابقه ی سقط مکرر دارید؟
سقط مکرر ممکن است ناشی از مشکلات ساختمان رحم ی فیبروم های رحم ی باشد. همچنین عفونت رحمی، پایین بودن سطح هورمون ها یا کارکرد نامناسب سیستم ایمنی می تواند ایجادکننده سقط های مکرر باشد.

آیا مبتلا به بیماری مزمن هستید؟
عوامل خطر ناباروری می تواند شامل دیابت، آسم، فشارخون بالا، آرتریت روماتوئید یا دیگر مشکلات سلامتی جدی باشد. دارا بودن یک بیماری مزمن می تواند باردار شدن را مشکل سازد. به علاوه، داروهایی که برای درمان یک بیماری مزمن استفاده می شود، ممکن است مانع از حاملگی باشد یا اثرات سوء بر جنین داشته باشد. پیش از اقدام به بارداری، با پزشک خود صحبت کنید و از او درباره داروها سوال کنید. واقعیت این است که هر یک از مواردی که در بالا به آن اشاره شد، می تواند یک عامل خطر برای خود در مورد عوامل خطر اختصاصی ناباروری باشد. زمانی که با پزشک خود درباره عوامل خطر اختصاصی ناباروری که ممکن است دارا باشید صحبت می کنید، این عوامل خطر کلی یک نقطه شروع مناسب است. پزشک می تواند شما را راهنمایی کرده و به شما کمک کند که یک راه مطمئن و موثر برای حاملگی بیابید و یک نوزاد سالم داشته باشید.