در دوران بارداری چگونه از خود مراقبت کنیم؟

چرا وقتی مجبور نیستید خود را به خطر می اندازید؟ از مواد زیر طی دوران بارداری پرهیز کنید، بعضی از اینها سمهای شناخته شده اند و بعضی دیگر جای بحث دارند و احتمال خطر نقصهای مادرزادی را افزایش می دهند. ۱۲ هفته اول، هنگامی که دستگاههای حساس بدن کودک در حال شکل گیری هستند، مراقبت های ویژه ضروری است.

علائم قرمز: چیزهایی که باید از آنها پرهیز کرد

نیکوتین

بهترین زمان ترک سیگار قبل از حاملگی است. اگر هنوز ترک نکرده اید از همین حالا اقدام کنید. اگر فقط گاه و بیگاه به سیگار پک می زنید خود را از خطر آن مصون ندانید. زیرا هنوز خطرات جدی و هشدار دهنده ای وجود دارد. سیگار خطر سقط، زایمان قبل از موعد و کم وزنی کودک را افزایش داده و نیز باعث نقصهای شنوایی و بینایی می شود. رشد ذهنی کودک را کاهش می دهد، ترکیبات شیر مادر را خراب می کند و بطور قابل ملاحظه ای خطر مرگ کودک را در اثر سندرم افزایش می دهد.

الکل

بحث علمی بر سر اینکه چه مقداری از الکل خطرناک است ادامه دارد. ولی با اینحال ثابت شده است مصرف زیاد مشروبات الکلی توسط مادران باردار یکی از علل اصلی عقب ماندگی ذهنی کودکان در ایالات متحده است.

مصرف زیاد نوشابه های الکلی می تواند به ابتلا به سندرم الکل جنین (FAS) منجر شود. در این بیماری کودک برای همیشه دچار اختلالات فیزیکی و رفتاری می شود. حتی مصرف کم الکل (چند بار در هفته) می تواند مشکلات نوع FAS مانند هایپراکتیویتی (فعالیت بیش از حد کودک به شکل بیماری ظهور می کند) یا ناتوانی در یادگیری را متفاوت با کودکان سالم) ایجاد می کند.

مشروبات غیر الکلی سبک

آبجو، شراب گازدار و جایگزینهای دیگر به جای مشروبات الکلی اگر چه درصد کمی الکل دارند ولی محققان و پزشکان هنوز مطمئن نیستند که آیا درصد کم الکل بی خطر است یا خیر و بیشتر آنها معتقدند خانم های باردار برای احتیاط آنها را مصرف نکنند.

ماری جوانا

این نوع ماده مخدر وقتی به مدت طولانی در بدن مادر می ماندند باعث می شود جنین هم به مدت طولانی در معرض قرار گیرد. کشیدن ماری جوانا گاز منواکسیدکربن آزاد می کند که جنین را از اکسیژن محروم می کند.

دیگر مواد مخدر

شواهد فیزیکی به وضوح نشان داده اند که مادران بارداری که کوکائین مصرف می کنند 25٪ احتمال دارد قبل از موعد زایمان کنند و اگر کودکانشان زنده بمانند دچار عیوب ذهنی می شوند. بعضی از خانم ها معتقدند مصرف کوکائین برای زایمان بی خطر است

ولی این اصلاً حقیقت ندارد. برعکس کوکائین چند دقیقه پس از اینکه توسط مادر مصرف شد وارد دستگاه گردش خون جنین می شود. مصرف کوکائین حتی به مقدار خیلی کم نیز می تواند منجر به خونریزی قبل از زایمان و یا جداشدن جفت از جنین شود، شرایط خطرناکی که در آن جفت از دیواره رحم کنده می شود و ضرورت باید زایمان قبل از موعد انجام گیرد. واقعیت این است که هر گونه ماده مخدر که در مورد مصرف آنها اخطار داده شده باشد باعث نقصهای مادرزادی و حتی مرگ جنین می شود که این داروها عبارتند از: هروئین و داروهای مخدری مانند LSD و PCP و امفتامین.

اشعه X

در معرض اشعه X قرار گرفتن باعث نقصهای مادرزادی و ابتلا به سرطانها، خصوصاً بین هفته های 2 تا 10 می شود. اگر امکان دارد هرگونه عکسبرداری توسط اشعه X (مانند عکسبرداری از دندان یا ماموگرافی) را حداقل تا پایان ماه سوم به تعویق بیاندازید یا با پزشکتان مشورت کنید تا راههای دیگری را برای حل مشکلتان تجویز کند (مانند سونوگرافی) یا اقدامات حفاظتی را در مدتی که در معرض این اشعه قرار می گیرید (مانند پیش بند سربی)، انجام دهید.

وان داغ، سونا، جکوزی و حمام داغ

دماهای بالا با کاهش قدرت باروری در مردان ارتباط دارد. بعد از حاملگی، گرمای زیاد به دستگاه عصبی در حال نمو جنین آسیب می رساند. یک تحقیق نشان داده است که یک بار حمام کردن در وان داغ طی سه ماهه اول خطر به دنیا آوردن کودک عقیم را سه برابر می کند. به همین دلیل از قرار گرفتن در حمام داغ خودداری کنید. اگر عادت به حمام داغ دارید با یک دماسنج دمای آب را پایین تر از 38 درجه سانتیگراد نگه دارید و بیشتر از 15 دقیقه در آب نمانید. البته حمام کردن با آب نیمه گرم برای آرامش اعصاب بسیار مفید است.

برنزه کننده ها:

از مصرف برنزه کننده ها هم خودداری کنید زیرا اطلاعات ما راجع به اثر احتمالی اشعه ماورا بنفش بر روی جنین بسیار اندک است. کمترین ضرری که این مواد دارند این است که باعث کمبود آب و بالارفتن دمای بدن می شود.

داروهای ضد آکنه:

از مصرف داروهای زیر جدا خودداری کنید: ایزوترتینویین ، رتین A ، تتراسایکلین و پمادهایی که حاوی استروئیدها هستند. اثرات این داروها از تغییر رنگ دندانها تا تغییر شکل شدید در کودک متغیر است.

آسپرین

آسپرین مصرف نکنید مگر در مواردی که پزشک آن را برای درمان مشکل خاصی تجویز کرده باشد. همچنین از مصرف داروهای ضد التهاب مانند ایبوپروفن و ناپروکسن خودداری کنید. برای بدن درد یا سردرد استامینوفن توصیه می شود.

سرب

بعضی از رنگهای روغنی نقاشی و بخصوص رنگهایی که برای رنگ کردن دیوار منازل بکار می رود حاوی سرب هستند. اگر منزل شما قدیمی است و باید دوباره رنگ شود و شما نیز باردار هستید حتما باید شخص دیگری آن را انجام دهد. پنجره ها را باز کنید و از بوی رنگ دور باشید. از کندن رنگ دیوار یا مبلمان قدیمی که ممکن است حاوی سرب بیشتری هستند، خودداری کنید. اگر در خانه خیلی قدیمی زندگی می کنید از کسی بخواهید لوله ها را کنترل کند. داخل بعضی از آنها با یک لایه سرب پوشیده شده است. قبل از استفاده 2 دقیقه شیر آب را باز نگهدارید. (شیرهای معمولی در بسیاری از مناطق بی خطر است).

حشره کشها و قارچ کش ها

بعضی از آنها بی ضررتر از بقیه هستند ولی بهترین کار این است که از هیچکدام استفاده نکنید. از شخص دیگری بخواهید گلها را سمپاشی کند یا به روشهایی که به محیط آسیب نمی رسانند اکتفا کنید. (مانند آب پاشی به جای استفاده از حشره کش) از محیطهایی که سم پاشی می شوند دوری کنید.

اسپری ها

مواد شیمیایی که از قوطیهای فلزی یا شیشه ای اسپری می شوند به راحتی وارد دستگاه تنفس می شوند.

بسیاری از محصولات شیمیایی از مواد زیر استفاده نکنید:

روغن جلا، انواع چسبها، بعضی از پاک کننده ها (پاک کننده های دستشویی و اجاق گاز)، بعضی از چسبهای کاغذ دیواری، رنگهای چوب و رنگ روغن و مواد شیمیایی که در عکاسی بکار می رود.

شیرین کننده های مصنوعی و مواد نگهدارنده مصنوعی

همه خانم های باردار باید از مصرف ساخارین خودداری کنند. همچنین در مصرف غذاهایی که نیترات و نیتریت زیاد دارند، احتیاط کنید مانند غذاهای دودی و شور شده (سوسیس، گوشت، ماهی، و پنیر دودی)

ویتامینهای داروئی (بدون تجویز پزشک)

اگر کمی ویتامین C مفید است، پس آیا مقدار بیشتر آن مفیدتر است؟ خیر اشتباه است. مصرف ویتامینها و املاح در مقادیر بالا (یعنی بیشتر از مقدار مجاز توصیه شده باعث مسمومیت جنین شده و در نتیجه به نقص های مادرزادی منتهی می شود. بعضی از قرصهای کلسیم که در بعضی از فروشگاهها به فروش می رسند از دانه های ریز سنگ آهک ساخته شده اند که حاوی ارسنیک، (مادهای سمی برای جنین)، می باشند. کیفیت ویتامینها به خوبی غذاهای طبیعی نیست. میزان جذب ویتامین ها را از پزشک خود سؤال کنید و بیشتر از آنچه که او برای شما تجویز می کند مصرف نکنید. همچنین از مصرف پودرهای پروتئینی هم خودداری کنید.

گربه ها

(به مبحث "آیا حقیقت دارد که خانم باردار باید از گربه ها دوری کند؟")

دست زدن یا خوردن گوشت یا غذاهای دریایی خام یا خوردن تخم مرغ خام.

سالمونلا ، تکسوپلاسموسیس ، یا دیگر باکتریها و انگها از این طریق به شما منتقل می شوند. از خوردن غذاهای مانند صدفهای خوراکی، گوشت نپخته مانند همبرگری که خوب پخته نشده یا کباب ترکی خودداری کنید. و نیز غذاهایی که حاوی تخم مرغ خام هستند مانند شس سالاد، باعث مسمومیت غذایی می شود. شیر غیر پاستوریزه، نان تست فرانسوی که بخوبی پخته نشده باشد.

جگر خرچنگ

این غذا حاوی مقدار زیادی دی اکسین است که حتی مقدار کمی از آن باعث بعضی از نقصهای مادرزادی می شود.

دوش واژینال

شستشوی واژن مخصوصاً با سرنگ در واژن هوای فشرده بوجود می آورد و باعث آمبولی هوا می شود.

علائم زرد: با احتیاط مصرف کنید

قبل از استفاده از هر یک از موارد زیر با پزشک خود مشورت کنید.

- داروهایی که قبلا برای شما تجویز شده است. حتی اگر سالها دارویی را مصرف می کرده اید به پزشک خود اطلاع دهید و بدون استثنا همه را ذکر کنید.

- داروهایی که بدون نسخه فروخته می شود. شربتهای سینه، آنتی هیستامینها ممکن است سلامت جنین را بخصوص اوایل ماه اول به خطر بیاندازند. درباره موارد استثناء با پزشک خود مشورت کنید.

- کافئین. (به " کارهایی که باید از همین حالا برای سلامتی شروع کنید." مراجعه کنید)

مواد فر دائمی مو و رنگ موها. هیچ مدرک علمی که ثابت کند این مواد باعث نقصهای مادرزادی می شود وجود ندارد ولی بعضی از مواد شیمیایی که برای اینکار بکار می روند سرطان زا هستند و ممکن است از طریق جمجمه مادر جذب و وارد جریان خون کودک شود. به همین دلیل است که بسیاری از پزشکان جانب احتیاط را گرفته و خصوصاً در ۱۲ هفته اول مصرف اینگونه مواد را توصیه نمی کنند. بعد از آن اختیار با شماست و یا می توانید از رنگهای طبیعی (مانند حنا) و یا از موادی (مانند های لایت) که مستقیما با ریشه مو تماس ندارند استفاده کنید. مراقب باشید که در سالنهای آرایش بوی مواد شیمیایی هم ممکن است مضر باشد.

- اجاقهای هیزمی، شومینه، بخاریهای گازی. وسایل گرمایی اگر درست کار نکنند گاز منوکسید کربن تولید می کنند. دودکش بخاری باید سالی یکبار تمیز شود. بهتر است برای کنترل میزان منوکسید کربن در خانه یک وسیله سنجش این گاز را بخرید.

- آب چاه. چاههای خصوصی آب سالمی ندارند. خطر این آبها نیترات کودها یا پسابهای انسانی است (اگر لوله های فاضلاب نزدیک چاه باشد.) که آبهای زیرزمینی را آلوده می کند. نیترات زیاد باعث سقط جنین می شود. اگر در منطقه ای زندگی می کنید که از آب چاه استفاده می شود منبع آن را کنترل کنید.

- بعضی از ماهیها. گوشت کوسه، اره ماهی و ماهی تن تازه را ماهی یکبار بیشتر مصرف نکنید. این گونه از ماهیها در بدن آلودگی شیمیایی ایجاد می کنند.

با پزشک خود مشورت کنید

دوران بارداری زمانی نیست که وقتی چیزی عادی به نظر نمی رسد صبورانه آن را تحمل کنید. هر زمانی که در مورد درد یا حالات مختلف خود سؤالی داشتید از پزشک خود بپرسید. اگر با یکی از موارد زیر مواجه شدید حتما به پزشک مراجعه کنید.

انقباض عضلات شکم و درد مدام. که نشان می دهد حالت غیرعادی برای کودک اتفاق افتاده و یا یک مورد بی ربط (مانند آپاندیسیت) به حاملگی است.

خونریزی. مخصوصاً خونریزی همراه با درد می تواند یکی از علائم سقط باشد.

علائم افزایش فشار خون در بارداری

سردردهای شدید و مداوم. یا سردردهایی که با استامینوفن تسکین پیدا نکند علامت افزایش فشار خون است.

اسهال و استفراغ شدید. که به افزایش فشار خون منتهی می شود.

ورم قوزک و انگشتان پا. نشانه افزایش فشارخون و تحریک بارداری است مخصوصاً اگر همراه با تاری دید و سیاهی رفتن چشم ها باشد.

تب بالا. (بیشتر از ۳۸ درجه سانتیگراد) یا تبی که بیشتر از ۲۴ ساعت طول بکشد.