صحبت کردن کودک دو ساله، چگونه است؟

عموماً کودکان در طی دو سال اول زندگی کم کم شروع به یادگیری صحبت کردن می‌کنند. خیلی پیش‌تر از آنکه کودک شما شروع به صحبت کردن کند، او قوانین زبانی و نحوه استفاده بزرگسالان از زبان برای برقراری ارتباط را از شما یاد می‌گیرد.

کمی بعد کودکتان با استفاده از زبان، لب‌ها،‌ سقف دهان و کمی بعد با استفاده از دندان‌هایش صداهایی را ایجاد می‌کند. این صداها در ابتدا همان گریه‌ها هستند، ولی کمی بعد صداهایی شبیه به «اووه» «ههه» «آآه» را در حدود یک یا دو ماهگی ایجاد خواهد کرد. بعدها این صداها تبدیل به کلمات واقعی خواهند شد. کلماتی مثل «ماما» یا «بابا» که ممکن است در حدود شش ماهگی از دهان کودکتان خارج شود و اشک شوق از چشمنتان جاری کند.

از این زمان کودک شروع به یادگیری کلمات جدیدی از شما و اطراف خود می‌کند. و در حدود ۱۸ ماهگی تا ۲ سالگی، احتمالاً‌ قادر خواهد بود تا جملاتی با ۲ تا ۴ کلمه بسازد و بیان کند. همزمان با رشد عقلی، احساسی و رفتاری کودکتان، استفاده او از کلمات برای بیان آنچه می‌بیند،‌ می‌شنود، احساس می‌کند، ‌فکر می‌کند و یا می‌خواهد هم بیشتر می‌شود.

اولین سال‌های زندگی کودک مهم‌ترین زمان برای توسعه قابلیت‌های ذهنی و زبانی او است. ولی این نکته را همیشه در خاطر داشته باشید که هیچ کودک ۲ ساله‌ای مانند دیگری نیست و کودک دلبند شما هم با سرعت و با شیوه خودش رشد خواهد کرد و این توانایی‌ها را به دست خواهد آورد. در ادامه، به‌صورت کلی نگاهی به قابلیت‌های زبانی و صحبت کردن کودک دو ساله خواهیم داشت.

صحبت کردن کودک در شروع ۲ سالگی

در ابتدای دو سالگی بیشتر کودکان فقط کلماتی مانند «ماما» یا «بابا» را می‌توانند بیان کنند. ولی در این سن کودک باید بتواند حداقل ۲ کلمه را کنار هم بگذارد و سوالات دو کلمه‌ای بپرسد. در ادامه‌ی دوسالگی، کودک‌ها معمولاً باید بتوانند صداهای «پ»، «م»، «ه»، «و»، «ن» و «ب» را تلفظ کنند. در این سن کم کم کودک اختیار بیشتری روی قابلیت‌های زبانی خود پیدا می‌کند و تمرکز او هم بیشتر می‌شود. در مورد صحبت کردن کودک در سن ۲ سالگی این نکته را هم در نظر بگیرید که بیان می‌شود در این سن کودکان عموماً کلمه‌ی «نَه (نفی)» را متوجه می‌شوند، ولی ممکن است هنوز نتوانند آن را به زبان بیاورند.

صحبت کردن کودک در میانه دو سالگی

در حدود ۱۸ ماهگی، کودک باید بتواند خودش را جلوی آیینه تشخیص دهد. حال که کودکتان می‌تواند خودش را در میان دیگران تشخیص دهد، او شروع به یادگیری اسامی اطرافیان می‌کند. بنابراین احتمالاً اسامی، برخی ضمیرها، کلمات توصیفی و برخی کلمات دیگر به دایره کلمات کودک اضافه خواهند شد. در این سن دختر و یا پسر شما باید حدود ۲۰۰ کلمه بلد باشد و بتواند با شنیدن اسم اشیاء، آن‌ها را با دست نشان دهد.

صحبت کردن کودکان در انتهای دو سالگی

در انتهای دوسالگی، بیشتر کودکان دایره لغتی بیش از ۲۰۰ کلمه را فرا گرفته‌اند و می‌توانند حرف‌های ساده و دستوری اطرافیان را انجام دهند. عبارات ساده و دو کلمه‌ای هم تقریباً توسط عموم کودکان در این سن بیان خواهد شد. کودک شما در انتهای دو سالگی به خوبی خودش را تشخیص می‌دهد و حسی از وجود «من» در درون خود دارد. بنابراین، از کلماتی مثل «مال من» یا ضمیرهای شخصی مثل «من» و «تو» استفاده بیشتری خواهد کرد.

ناهنجاری‌های صحبت کردن کودکان در دو سالگی

استفاده اشتباه کودک از بعضی کلمات و به‌خصوص تلفظ و بیان اشتباه کلماتی که به‌تازگی یاد گرفته اصلاً‌ چیز عجیبی نیست و نباید نگران آن‌ها باشید. ولی در صورت بروز برخی علائم و نشانی‌ها، والدین باید مراقب باشند. برای مثال این مشکل که کودک شما حروف صدا دار را به زبان نمی‌آورد و یا اینکه حروف صدادار داخل یک کلمه را بیان نمی‌کند،‌ ممکن است نشانه‌هایی از وجود ایراد در یادگیری فرآیند زبانی باشد. در صورت مشاهده لکنت زبانی در سن‌های پایین نیز چندان جای نگرانی نیست. این لکنت‌های زبانی در تلفظ کلمات و یا ساخت جملات معمولاً بعد از سن ۷ سالگی ناپدید می‌شوند.

اگر کودک ۲ ساله شما صحبت نمی‌کند نگران نباشید!

قبل از شروع این مبحث، این نکته را در نظر داشته باشید که مواردی که در ادامه ذکر می‌شوند برای شرایطی هستند که کودک شما نرمال و سالم است و فقط مشکل تاخیر در شروع به صحبت کردن دارد. برای مثال، اگر کودک در دو سالگی همچنان شروع به صحبت کردن نکرده است، بهتر است از مشاور کمک بگیرید. این موضوع حتی ممکن است به‌خاطر مشکل شنوایی کودک هم باشد. ولی به‌صورت کلی، در مورد یک کودک سالم، فرقی نمی‌کند که تنها یک فرزند و یا حتی ۴ فرزند داشته باشید. همانطور که پیش‌تر هم بیان کردیم، هر کودک با سرعت خاص خود رشد می‌کند و حتی فرزندان مختلف شما هم لزوماً مراحل رشد را مانند یکدیگر طی نمی‌کنند. تحقیقی در این زمینه انجام شده و به شما این اطمینان را می‌دهند که حتی اگر کودک شما بعد از ۲ سالگی هم صحبت نمی‌کند، لزوماً نباید نگران باشید و این به‌معنای مشکل‌های زبانی آن‌ها در آینده نیست. به عبارت دیگر، اگر کودکی در سن دو سالگی نمی‌تواند به خوبی سایر کودکان صحبت کند، این به این معنا نیست که او قرار است در تمام طول زندگی همچنان از آن‌ها عقب باشد.

به‌صورت کلی، یافته‌های مطالعات شامل موارد زیر است:

- کودکانی که توانایی زبانی آن‌ها دیرتر از امثال خود رشد می‌کند در آینده دچار مشکلات رفتاری نمی‌شوند. به‌عبارت دیگر، دیر صحبت کردن کودکان نشانه‌ی استعداد و یا رشد کودک در باقی طول زندگی نیست.

- کودکانی که در سن دو سالگی نمی‌توانند صحبت کنند ممکن است دچار برخی مشکلات رفتاری و یا احساسی بشوند، ولی این مشکلات با شروع صحبت کردن آن‌ها حل و حذف خواهند شد.

- در این پژوهش کودکان را تا سن ۱۷ سالگی مورد مطالعه قرار دادند و حدود ۸۰ درصد آن‌ها هنگام ورود به مدرسه توانایی کامل صحبت کردن داشتند.