کودکان مبتلا به اوتیسم، راهکارهای مقابله با مشکل خوابشان

هر کودکی از نظر میزان خواب با دیگری تفاوت دارد. میزان خواب در هر سنی متفاوت است.

هر کودکی از نظر میزان خواب با دیگری تفاوت دارد. میزان خواب در هر سنی متفاوت است. بر اساس پژوهش های انجام شده میزان خواب تا ۱۸ سالگی به شرح زیر است:

- ۳-۲ سالگی: ۱۲ ساعت

- ۵-۳ سالگی: ۱۱ ساعت

- ۹-۵ سالگی: ۱۰.۵ ساعت

- ۱۴-۱۰ سالگی: ۱۰ ساعت

- ۱۸-۱۴ سالگی: ۸.۵ ساعت

بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم علاوه بر اینکه از میزان ساعت خواب کمتری برخوردارند، الگوهای غیر عادی خواب را نیز دارند. برخی از این مشکلات در شروع و یا میانۀ خواب و برخی در زمان بیدار شدن رخ می دهند. بسیاری از این کودکان در طی روز رفتارهای خواب آلودگی، خستگی و قشقرق را نشان می دهند.

برخی از ناهنجاری های خواب در کودکان مبتلا به اوتیسم عبارتند از:

- میل یا عادت به دیر هنگام خوابیدن

- مقاومت کردن برای به رختخواب رفتن و خوابیدن

- بیدار ماندن زیاد در رختخواب یا صرف زمان طولانی برای خوابیدن

- نخوابیدن در رختخواب خود

- بیدار شدن مکرر در میانۀ خواب یا خواب از هم گسیخته

- کابوس و یا وحشت شبانه

- بیدار شدن زود هنگام از خواب در صبح

- بیدار شدن به صورت برانگیختگی و عدم تعادل در حرکات

- نشان دادن اضطراب در شروع خواب

راهکارهای مقابله با مشکل خواب در کودکان مبتلا به اوتیسم

- به مدت یک هفته مشکلات، الگوها و رفتار خواب کودک را به دقت مشاهده و ارزیابی قرار دهید. مشخص کنید مشکلات او از چه نوعی است. آیا کودک ناهنجاری در به خواب رفتن دارد؟ آیا در میانۀ خواب مشکلاتی دارد؟

ثبت این مشکلات و نظیر آن در تدوین برنامه و الگوی خواب کودک، حذف برخی از محرک ها از محیط، و یا ورود برخی محرک ها به آن و نیز تنظیم رفتارهای اطرافیان و شناخت دیگر عوامل مؤثر در مشکلات خواب او به شما کمک خواهد کرد.

- زمان ثابتی را برای بردن او به رختخواب و بیدار شدن او در صبح در نظر بگیرید. این زمان ها را در هیچ شرایطی تغییر ندهید. کودک ممکن است زمان را به کمک ساعت درک نکند و از طرفی دستور مستقیم شما به او برای خوابیدن، موجب رفتار مقابله ای و یا خشم در او شود.

بنابراین بهتر است با در کنار هم قرار دادن فعالیت ها و ربط دادن آنها به یکدیگر مانند به صدا درآمدن زنگ خواب، جمع کردن وسایل، خاموش کردن تلویزیون و آماده کردن تختش، به وی پیام وقت خوابیدن را منتقل کنید.

- در زمانی که قصد خواباندن او را دارید، برخی نمادها و تصاویر از وقایع زمان خواب، مانند تصویری از مسواک زدن، خاموش کردن تلویزیون و لامپ ها، روشن کردن چراغ خواب و آماده کردن رختخواب را، به صورت مستقیم و یا غیر مستقیم در معرض دید او قرار دهید.

- شش ساعت قبل از خواب غذاها و نوشیدنی های کافئین دار را حذف کنید.

- رژیم غذایی کم چرب را در روز برایش در نظر بگیرید.

- مقدمات قبل از خواب را طولانی نکنید. به عبارتی وقت را به میزان زیاد صرف خواندن داستان و روابط عاطفی نکنید. بودن بیش از اندازۀ شما در کنار کودک موجب تقویت رفتار دیر خوابیدن در او می شود.

- محرک های حسی مانند نور و صدا را کاهش دهید. البته هر کودکی ممکن است در زمینۀ پاسخ به محرک های حسی متفاوت باشد. براساس واکنش آنها به محرک های حسی، الگوی خواب را تنظیم کنید.

ممکن است کودکی به دلیل دریافت های حسی کندی که دارد، با چراغ روشن و یا ملحفۀ زبر بهتر بخوابد. تا زمانی که آنها را تحت درمان های حسی و تعدیل پاسخ های حسی قرار نداده اید باید به این ویژگی های حسی آنها توجه کنید.

- کودک را به ویژه در ساعت های قبل از خواب از هرگونه فشار روانی، اضطراب و اوقات تلخی دور نگه دارید.

- با افزایش تدریجی دمای بدن کودک، او را آماده برای خوابیدن کنید. برای برخی کودکان حمام کردن قبل از خواب و پوشیدن لباس راحت می تواند مؤثر باشد.

- در برنامۀ روزانۀ کودک فعالیت فیزیکی را نیز بگنجانید.

- همواره به خاطر داشته باشید بخش عمده ای از مشکلات خواب کودک رابطۀ مستقیمی با رفتارهای والدین دارد. شما با نوع رفتارتان ممکن است دیر خوابیدن، بیدار شدن های میانۀ خواب و برخی مشکلات بیدار شدن صبح را در او تقویت کنید.

برای مثال چنانچه کودک در میانۀ خواب بیدار شود، و او را به صورت افراطی مورد توجه قرار دهید، و یا با وسایل و اسباب بازی او را سرگرم کنید، موجب افزایش رفتار بیدار شدن در میانۀ خواب او شده اید. بهتر است دوباره او را به رختخواب برگردانید و پس از اندک زمان، اتاقش را ترک کرده و او را تنها بگذارید.

- از آنجا که برخی مشکلات خواب کودکان پایۀ عصب شناختی دارد، بهتر است با پزشک کودک مشاوره ای داشته باشید. نظرش را دربارۀ داروی حاوی ملاتونین و سایر داروهای خواب کودک جویا شوید. گاهی ممکن است پزشک توصیۀ گرفتن EEG را از کودک بکند.

چنانچه در نوار مغزی این کودکان اختلالی مشاهده شود، داروهای ضد تشنج می تواند مؤثر باشد. همچنین ممکن است داروهای ضد اضطراب و یا داروهای افزایش دهندۀ حرکات سریع چشم در مرحلۀ خواب REM را پیشنهاد دهد.

- کودک را به دلیل خواب شب و انجام رفتارهای مطلوب با ذکر جزئیات، پاداش بدهید.