کمبود خواب کودکان، چه عارضه‌ای دارد؟

پژوهش های دانشمندان نشان می دهد کمبود خواب در کودکان موجب کاهش اندازه تلومرهای کروموزوم آن ها شده و این موضوع پیری زودرس را در پی خواهد داشت. توصیه می شود در یک شبانه روز کودکان بین ۹ تا ۱۱ ساعت خواب داشته باشند.
یافته های پژوهشگران نشان می دهد شب بیداری و کمبود خواب تنها سبب بد اخلاقی و بروز کج خلقی در کودکان نشده و این موضوع می تواند موجب پیری زودرس و تسریع روند پیر شدن سلول های کودکان شود.
-اندازه تلومر در کودکانی که دارای کمبود خواب هستند کوتاه تر از سایر کودکان است. کوتاه شدن تلومر ارتباط مستقیمی با بیماری هایی از قبیل سرطان، بیماری های قلبی و عروقی؛ اختلال حافظه و زوال عقل دارد که هیچ کدام از این نشانه ها در کودکان دیده نمی شود و این مساله احتمالا به دلیل سن کم آن ها است و در سال های بعدی عمر کودکان و دوران میان سالی نمود پیدا کرده و می تواند موجب پدیدار شدن بیماری های فوق شود.
در این پدیده، تلومر ها یا کلاهک های بخش انتهای کروموزوم ها، با هر تقسیم سلولی کوچک تر شده و زمانی که این تلومرها به ابعاد بسیار کوچکی تقلیل پیدا کنند، به نظر می رسد که سلول توانائی تکثیر خود را از دست داده و حتی قادر به ترمیم خود نیز نخواهد بود. این مساله از نخستین علائم پیری به شمار می رود و برخی از پژوهش های پیشین نشان می داد که کم خوابی و اختلال در خواب شبانه می تواند سبب کاهش اندازه تلومرها در افراد بزرگسال شود.
موارد فوق سبب شد تا پژوهشگری به نام سارا جیمز (Sarah James) با همکاری دانیل نوترمن (Daniel Notterman) در دانشگاه پرینستون به بررسی این موضوع بپردازند که کم خوابی چه تاثیراتی در تلومرهای کودکان خواهد داشت؟ برای دستیابی به این هدف، تیم تحقیقاتی فوق از بانک اطلاعاتی جامعی استفاده کردند که شامل اطلاعاتی درباره متوسط زمان خواب یگ هزار و ۵۶۷ کودک ۹ ساله می شد که همگی در شهرهای مختلف ایالات متحده آمریکا زندگی می کردند. در ادامه اعضای این تیم تحقیقاتی اقدام به دریافت نمونه های دی ان ای این کوکان کرده و نوع و ابعاد تلومرهای آن ها را مورد بررسی و مطالعه قرار دادند.
در پی این مطالعات و بر اساس مقاله ای که در مجله تخصصی پزشکی کودکان (The Journal of Pediatrics, doi.org/b87r) منتشر شد، مشخص شد که اندازه تلومر در کودکانی که دارای کمبود خواب هستند کوتاه تر از سایر کودکان است. سارا جیمز در این رابطه اعلام کرد: «اندازه تلومر کودکانی که تنها یک ساعت خواب کمتر شبانه دارند به نسبت سایرین به میزان یک و نیم درصد کوتاه تر است.»
مساله فوق به این جهت اهمیت دارد که کوتاه شدن تلومر ارتباط مستقیمی با بیماری هایی از قبیل سرطان، بیماری های قلبی و عروقی؛ اختلال حافظه و زوال عقل دارد که هیچ کدام از این نشانه ها در کودکان دیده نمی شود و این موضوع احتمالا به دلیل سن کم آن ها است. دانشمندان اعتقاد دارند این موضوع در سال های بعدی عمر کودکان و دوران میان سالی نمود پیدا کرده و موجب پدیدار شدن بیماری های فوق شود.
البته در نظر داشته باشید که مطالعات پژوهشگران همچنین نشان می دهد که داشتن میزان زیاد خواب در طول شبانه روز نیز برای سلامتی انسان مضر بوده و تاثیرات نامطلوبی در پی دارد. اما این موضوع درباره کودکان صدق نکرده و هر چه میزان خواب آن ها در طول شبانه روز بیشتر باشد، اندازه تلومرهای آن ها نیز بزرگتر بوده و سلول های بدنشان قابلیت بیشتری برای تکثیر خواهند داشت و در نتیجه روند پیری سلولی در آن ها دیرتر رخ می دهد.
لازم به توضیح است که پژوهشگران هنوز قادر به شناسائی روند رشد و طولانی شدن تلومرها بر اثر خواب نشده اند و توصیه می شود کودکان دست کم بین ۹ تا ۱۱ ساعت در شبانه روز بخوابند.