قرص روغن ماهی در بارداری، فواید و عوارض جانبی

احتمالا درمورد فواید و مضرات استفاده از قرص های روغن ماهی در دوران بارداری و اثرات ان بر روی تکامل مغز جنین مطالب زیادی شنیده اید. اگر مقالات پیرامون ایم موضوع را مطالعه کنید، خواهید دانست که این روغن حاوی نوع خاصی از اسید چرب ضروری به نام امگا ۳ است که بدن ما نمی تواند آن را بسازد. بنابراین لازم است که این ماده مغذی ضروری را از منابع موجود تامین کنیم.

مصرف قرص روغن ماهی در بارداری

در روغن ماهی دو نوع اسید چرب امگا 3 با نام های اسید ایکوساپنتانوییک (EPA) و دوکوزاهگزانوئیک اسید (DHA) وجود دارد که گنجاندن آنها در رژیم غذایی هفتگی مادران باردار فواید زیادی را برای مادر و جنین به ارمغان خواهد آورد.

در این میان نکته مهم این است که آیا مادران باردار می توانند از تمامی قرص هایی که با عنوان روغن ماهی در بازار یافت می شود استفاده کنند؟ آیا قرص روغن ماهی با قرص روغن کبد ماهی تفاوتی دارد؟

در پاسخ باید بگوییم که این تفاوت نه تنها وجود دارد، بلکه درنظر گرفتن آن بسیار مهم و حیاتی است. در حقیقت روغن ماهی گرفته شده از بدن (یعنی گوشت) ماهی که بی خطر است اما روغن گرفته شده از کبد ماهی، یعنی روغن کبد ماهی که حاوی سطوح بالای رتینول یا ویتامین A بوده و مصرف آن در دوران بارداری، جنین را در معرض خطر نقایص مادرزادی قرار خواهد داد.

امروزه بر روی مضرات ناشی از مصرف بیش از اندازه ویتامین A و یا رتینول در دوران بارداری مطالعات بسیار زیادی انجام شده است. نتایج حاصل از تمامی مطالعات نشان می دهد که مصرف بیش از اندازه این ویتامین می تواند سبب بروز ناهنجاری های قلبی و نیز ناهنجاری های دستگاه عصبی در جنین شود. لذا مادران باردار باید از مصرف قرص روغن کبد ماهی و نیز سایر محصولات حاوی جگر ماهی اجتناب کنند. بنابراین اگر قصد دارید که فرزند دلبندتان را از فواید امگا 3 بهره مند کنید، خوردن غذاهای ایمن و سرشار از آن را به شما توصیه می کنیم. در صورت تصمیم به استفاده از قرص روغن ماهی، حتما این موضوع را با پزشک خود درمیان بگذارید.

فواید روغن ماهی در بارداری

فواید روغن ماهی به دلیل وجود دو نوع اسید چرب امگا ۳ به نام اسید ایکوساپنتانوییک (EPA) و دوکوزاهگزانوئیک اسید (DHA)، است.

۱- تعادل در تولید پروستاگلاندین ها

امگا ۳ موجود در روغن ماهی، تولید پروستاگلاندین ها را در بدن کنترل می کند، پروستاگلاندین، یک گروه ترکیبات شیمیائی ۲۰ کربنه هستند که در بافت های مختلف بدن ساخته شده و اثرات فیزیولوژیکی متغییری در بدن دارند، به طور مثال فشار خون، لخته شدن خون، التهاب و پاسخ های آلرژیک، عملکرد دستگاه گوارش و کلیه، تولید هورمون و انتقال عصبی را تنظیم می کند.

۲- جلوگیری از اختلالات خلقی

EPA و DHA به عنوان عامل خلق و خوی مثبت و تندرستی در حین بارداری و پس از زایمان، معروف هستند.

۳- بارداری و زایمان ایمن

امگا ۳ موجود در روغن ماهی خطر ابتلا به پره اکلامپسی و زایمان زودرس را کاهش داده و به کنترل وزن مادر کمک می کند.

۴- ایمنی بیشتر در نوزادان

امگا ۳ دارای خواص ضد التهابی قوی بوده و می تواند ایمنی نوزاد را در مقابل آلرژی، سرماخوردگی، آنفولانزا و سایر بیماری های ایمنی افزایش دهد.

۵- رشد جنین

مطالعات نشان می دهند نوزادان متولد شده از مادرانی که مکمل های روغن ماهی مصرف کرده اند، از هماهنگی دست و چشم و رشد مغزی بهتری برخوردار هستند.

بنابراین، براساس یافته‌ها می‌دانیم که امگا ۳ برای سیستم عصبی و پیشرفت توان بینایی اولیه فرزندتان نیز ضروری است. اما، رژیم استاندارد تغذیه ما ایرانی ها به شدت با کمبود این ماده مغذی حیاتی روبروست. این کمبود امگا ۳ در رژیم غذایی بانوان باعث می شود تا بدن مادران در این دوران از امگا ۳ تهی گردد، چراکه جنین برای رشد سیستم عصبی خود امگا ۳ موجود در بدن شما را مورد استفاده قرار می‌دهد و بعد از زایمان نیز برای ساخت شیرمادر، امگا ۳ استفاده می‌شود، یعنی اگر در مصرف این ماده حیاتی هوشیار نباشید، بدن شما از نظر میزان امگا ۳ تحلیل می رود. پژوهش‌ها تائید می‌کنند که اضافه کردن دو اسید چرب EPA و DHA به رژیم بانوان باردار، تاثیر مثبتی در رشد بینایی و شناختی جنین دارد.

عوارض جانبی مصرف روغن ماهی در بارداری

در کنار فواید بسیار زیادی که مصرف روغن ماهی در دوران بارداری برای مادر و جنین به ارمغان می آورد، مصرف بیش از حد ان نیز می تواند آثار زیان باری را به دنبال داشته باشد. خطرات احتمالی مصرف روغن ماهی در بارداری عبارتند از:

- از آنجا که امگا 3 باعث کاهش چسبندگی پلاکت ها می شود، مصرف بیش از حد روغن ماهی بر قابلیت لخته شدن خون تاثیر می گذارد.

- روغن ماهی بدست آمده از ماهیان آب شیرین که سطح جیوه بالاتری دارند می تواند بر رشد مغز و سیستم عصبی جنین تاثیر گذاشته و برای جنین مضر باشد. بنابراین از مصرف روغن کوسه، تاج ماهی، شمشیر ماهی و ماهی خال مخالی اکیداً خودداری کنید.

- مصرف بیش از اندازه آن سبب بروز علائم مسمومیت همچون تهوع، اسهال، بوی ماهی در تنفس، مدفوع چرب و روغنی و احساس طعم ناخوشایندی در دهان خواهد شد.

به یاد داشته باشید فقط با مصرف روزانه روغن ماهی به مقدار مجاز می توان خطرات بارداری را کاهش داد.

احتیاط های لازم هنگام مصرف مکمل یا قرص روغن ماهی

اگر قصد دارید از مکمل های روغن ماهی در دوران بارداری مصرف کنید:

- به شماره ثبت محصول مندرج در بسته بندی دقت کنید. این شماره نشان می دهد که آیا مکمل از نظر سموم، آفت کش ها و فلزات سنگین کنترل شده است یا خیر.

- اگر از میزان خلوص روغن ماهی مطمئن نیستید، مکمل مصرف نکنید. پزشک برندهای معتبر را به شما معرفی خواهد کرد.

- برند خوب برندی است که با پشتوانه یافته های بالینی تحقیقاتی تولید شود.

- در صورت حساسیت به ماهی، از مصرف مکمل ماهی خودداری کنید.

- مقدار مصرف روغن ماهی حتما باید با نظر پزشک تعیین گردد.

به یاد داشته باشید که قرص روغن کبد ماهی با قرص روغن ماهی متفاوت بوده و به علت وجود مقدار زیادی ویتامین A (که در دوران بارداری مضر است) مصرف آن در دوران بارداری ممنوع است.