عدم یادگیری در کودکان، چرا نمی گذارید اشتباه کند؟

اشتباه کردن همیشه هم بد نیست پس با عینک بدبینی به آن نظاره نکنید. اشتباه موجب اصلاح می شود.

اشتباه کردن همیشه هم بد نیست پس با عینک بدبینی به آن نظاره نکنید. اشتباه موجب اصلاح می شود. یکی از جنبه های اجتناب ناپذیر زندگی این است که همگان دچار اشتباه میشوند و نوجوان و جوان نیز از این قاعده مستثنی نیست. اگر چه برخی از اشتباهات مهم ترند و مشکل میتوان آن ها را جبران کرد اما به هر حال جزئی از زندگی هستند.

طرز مواجهه هر فرد با اشتباهات در اعتماد به نفس او تاثیر مستقیم دارد.

کودکانی که اعتماد به نفس بالایی دارند بهتر از عهده اشتباهاتشان بر می آیند. این کودکان بدون هیچ تردید بلند می شوند و روی پاهای خودشان می ایستند و می گویند : (( خب من خرابش کردم دفعه بعد باید چه کنم؟)) این بیان یعنی آنها تشخیص می دهند که اشتباهی رخ داده و آن را می پذیرد.

جوانی می گوید (( با او دوست بودم و نمی دانستم.)) این جوانان راه تازه ای می یابند تا روش غلط را تغییر دهند و دوباره آن را تکرار نکنند. در واقع از اشتباه خود عبرت می گیرند!

خصوصیات آموختن از اشتباهات مهارتی بسیار ارزشمند در زندگی است. در یادگرفتن همواره نوعی از ریسک وجود دارد. هرگاه کودکان ریسک می کنند همیشه راه درست را نمی روند. اما چون دنبال موضوع جدیدی هستند همواره شانس موفقیت دارند.

هر موفقیت جدیدی اعتماد به نفس را بالا می برد و هر تجربه ای که به تقویت اعتماد به نفس بیانجامد علاقه ی آنها را به تلاش و تجربه ی مجدد و فعالیت دوباره افزایش می دهد. کودکانی که اعتماد به نفس پایینی دارند برخورد متفاوتی با اشتباهاتشان دارند.

یعنی اکثر مواقع تجربیات این کودکان باعث می شود ارزیابی ضعیف تری از خود به دست آورند. در چنین مواقعی این کودکان می گویند : (( ببین ! من که گفتم هیچ کاری را نمیتوانم درست انجام دهم.)) یا (( من که گفتم عربی یاد نمیگیرم)) به جای آنکه اشتباهات را به عنوان موقعیتی برای یادگیری تجربه اندوزی ببیند آن را دلیلی بر توقف و پرهیز از آن می دانند.

بدین ترتیب تجربه موجب رشد آنها نمیشود بلکه موجب تنزل و تضعیف روحیه ی آنان می گردد. اگر آنها می دانستند انسان جایزالخطاست و اشتباه وسیله ای برای یادگیری است به تجربه نگاه متفاوتی می داشتند.

شما برای کمک به فرزندتان باید راهی را به او نشان دهید که از اشتباهاتش به عنوان موقعیتی برای فراگیری استفاده کند و بدین گونه شما به او اعتماد به نفس داده اید. والدین باید این تصور غلط که (( اشتباه کردن همیشه بد است )) را از راه های گوناگون رفع کنند.

البته همیشه تغییر رفتار احتیاج به زمان و مداومت دارد. نحوه ی برخورد خود شما با اشتباهات به کودک منتقل خواهد شد و او از شما یاد میگیرد. در اینجا برای آنکه بتوانید به کودک خود کمک کنید که (( ترس از اشتباه کردن )) را از خود دور کند:

۱- به او بگویید که هر کس ممکن است اشتباه کند. بسیاری از بچه های دیگر هم بی نقص عمل نمیکنند. آنها فقط سعی می کنند که درست و کامل باشند. هنگامی که اشتباهی رخ می دهد کودک احساس ناکامی می کند و ممکن است این گونه برداشت کند که او ارزش و لیاقتش را نداشته. گهگاه به او یادآوری کنید که اشتباه از هر کسی سر می زند و برای همه پیش می آید.

۲- اشتباهات خود را بپذیرید. والدین حتما بپذیرند که خود آنها نیز ممکن است اشتباه کنند. کودکان شما را کاملا توانا و آگاه به همه چیز می دانند. از قضا پدر و مادرها هم گهگاه دچار اشتباه می شوند ولی اغلب آنها را فاش نمی کنند.اشتباهاتی که اخیرا انجام داده اید را به کودکتان بگویید.

۳- الگوی کودکتان برای برخورد با اشتباهات باشید. افراد موفق از خطایشان درس می گیرند. شما باید اشتباهتان را قبول کنید و به کودکتان بگویید که دفعه ی بعد به گونه دیگری عمل خواهید کرد.

۴- اشتباهات افراد معروف را با او مطرح کنید. هر وقت موقعیت فراهم شد به اشتباهاتی که از یک فرد معروف رخ داده اشاره کنید تا کودک کاملا درک کند که هر کسی ممکن است اشتباه کند. برای این منظور میتوانید از کتاب یا مجله و روزنامه بهره بگیرید. مثلا بگویید برادران رایت هفتاد مرتبه تلاش کردند ولی نتیجه نگرفتند اما در هفتاد و یکمین بار موفق شدند که هواپیمایشان را در آسمان پرواز دهند.

۵- به کودک کمک کنید تا یاد بگیرد نسبت به خودش مثبت بین باشد به خود اتکا داشته باشد و با خود مثبت سخن بگوید. اگر می بینید کودک نسبت به ارتکاب خطا خیلی حساس و نگران است او را یاری کنید که بیاموزد. مرتبا در ذهنش با خودش سخن مثبت بگوید. مثلا من (( سعی خودم را می کنم)) (( من آرام هستم)) (( من موفق میشوم))

۶- به او بیاموزید که اشتباه را به عنوان یک مسئله حتمی زندگی تلقی کند نه اینکه فقط خود را مقصر بداند. زیرا غالبا خود اشتباه ، عامل کاهش اعتماد به نفس کودک نیست بلکه روش تفسیر او از خطایش تاثیر مهم تری در اعتماد به نفس او دارد.

۷- راه مناسبی برای دفعه ی بعد پیدا کنید و او را سرزنش نکنید بلکه به او یاد بدهید روشی جدید برای بهبود عملکرد در مرتبه ی بعدی طرح ریزی کنند.