عوامل موثر بر یائسگی زودرس، هفت مورد مهم

یائسگی به عنوان مرحله ای تعریف می شود که در آن زن به مرور دیگر پریود نمی شود و در نتیجه توانایی باردار شدن نخواهد داشت. این پدیده با دسته ای از تغییرات هورمونی همراه است که معمولاً بین ۴۵ تا ۵۵ سالگی رخ می دهد. با این وجود، فاکتورهای متعددی می تواند در آن دخیل باشد و چرخه طبیعی دستگاه تولید مثل زنان را مختل کند. این تغییرات به عنوان یائسگی پیش از موعد شناخته می شوند.

یائسگی پیش از موعد وضعیتی است که ممکن است قبل از سن ۴۰ سالگی بروز کند. این مشکل معمولاً با اختلال در قاعدگی بروز می کند و در نهایت به طور کامل قاعدگی قطع می شود. اگرچه یائسگی زودرس می تواند به عواملی بستگی داشته باشد که کنترل آن از دست ما خارج است، اما این مشکل می تواند با عادت های بد در زندگی نیز مرتبط باشد. در این صورت باید تغییراتی را در عادت هایمان به وجود بیاوریم تا از بروز مشکلات ممکن جلوگیری شود. به دلیل تغییراتی که یائسگی پیش از موعد به وجود می آورد، ممکن است خطر ابتلا به بعضی از بیماری های مزمن، اختلالات عاطفی و دیگر علائمی را افزایش دهد که کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار می دهند. اگرچه یائسگی پیش از موعد می تواند به دلیل مشکلات ژنتیکی هم رخ دهد، اما بسیاری از آن ها نتیجه عواملی است که فعالیت هورمونی را با اختلال مواجه می کنند. با هم نگاهی به این عوامل خواهیم داشت:

۱- دخانیات

زنانی که دخانیات مصرف می کنند یا در معرض دود آن قرار دارند بیشتر از زنانی که عادت به سیگار ندارند و یا در معرض دود مستقیم سیگار قرار ندارند مستعد یائسگی پیش از موعد هستند. سیگار حاوی ترکیبات شیمیایی است که باعث افت کیفیت تخمدان و جنین می شود. علاوه بر آن، سیگار باعث افزایش اختلالات کروموزومی نیز می شود. استفاده از سیگار باعث تغییر فعالیت استروژن ها و پروژسترون ها و در پی آن موجب بروز یائسگی پیش از موعد می شود.

۲- غده تیروئید

غده تیروئید در بسیاری از فرایندهای حیاتی بدن دخالت دارد. در میان آن ها می توان به نقش مهم و منحصر به فرد آن در کارکرد صحیح هورمون ها اشاره نمود. به همین دلیل، زمانی که غده تیروئید با تغییر مواجه می شود، خطر یائسگی زودرس یا دیگر مشکلات مرتبط با تولید مثل به وجود می آید. بیماری هایی مانند کم کاری تیروئید می تواند باعث به وجود آمدن یائسگی پیش از موعد شود. در میان علائم یائسگی زودرس، عدم بروز قاعدگی و بر هم خوردن نظم آن، تغییر خلق و خو و گر گرفتن رایج ترین علائم هستند.

۳- عمل های جراحی

زنانی که برخی از عمل های جراحی را تجربه کرده اند بیشتر مستعد ابتلا به یائسگی زودرس هستند. برداشتن تخمدان یا رحم میزان استروژن و پروژسترون را در بدن کاهش می دهد و به این ترتیب موجب پایان دوران باروری زن می شود. علاوه بر آن، برداشتن هر دو تخمدان بلافاصله باعث یائسگی می شود. یائسگی پیش از موعد همچنین می تواند یکی از تاثیرات جراحی سرطان دهانه رحم یا جراحی لگن باشد.

۴- پرتودرمانی و شیمی درمانی

این دو شیوه درمانی که برای مبارزه با سرطان استفاده می شود می توانند باعث بروز مشکل یائسگی زودرس شوند. اگر چه این دو شیوه مانع از رشد سلول های سرطانی می شوند اما می توانند بعضی از سلول های سالم را نیز تحت تاثیر قرار دهند و به این ترتیب باعث از کار افتادن پیش از موعد تخمدان ها شوند.

۵- مصرف گوشت های فرآوری شده

در میان بسیاری از مشکلاتی که در پی مصرف گوشت های فرآوری شده مانند سوسیس و کالباس به وجود می آید باید بروز یائسگی های زودرس را هم به آن ها اضافه کرد. اگرچه ظاهر گوشت های فرآوری شده تازه و جذاب است، اما این محصولات حاوی مقادیر زیادی مواد شیمیایی به نام نیتریت و نیترات هستند که می توانند باعث بر هم خوردن تعادل هورمونی شوند. علاوه بر این، پژوهشگران تایید کرده اند که مصرف گوشت های فرآوری شده پیامدهای بسیار بدی برای سلامت متابولیک خواهد داشت و روند یائسگی را به سرعت افزایش می دهد.

۶- بیماری های خود ایمنی

بیماری خودایمنی هنگامی رخ می‌دهد که دستگاه ایمنی بدن به اشتباه حمله به خود بدن را آغاز می‌کند و در تولید و استفاده از پادتن ها اختلال به وجود می آید؛ به این ترتیب بدن به اشتباه به بافت های سالم خود حمله می کند. بروز این بیماری ها تاثیرات منفی بر سلامت تخمدان ها خواهد داشت و با فعالیت گیرنده های استروژن تداخل می کند. این بیماری ها عامل بروز عدم تعادل هایی در بدن هستند که بر سلامت تولید مثل زنان تاثیر می گذارند و اغلب موجب یائسگی پیش از موعد می شوند.

مشکلات ناشی از این بیماری عبارتند از:

- ویتیلیگو (لک و پیس)

- کم خونی

- لوپوس

- سندروم شوگرن

- هپاتیت مزمن

- آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی

۷- استفاده از محصولات بهداشتی و آرایشی

با وجود آن که بسیاری از سازمان ها در حال حاضر در تلاشند تا جلوی تولید بعضی از محصولات آرایشی و بهداشتی را بگیرند که حاوی مواد خطرناک برای سلامت بدن هستند، اما هنوز هم شاهد وجود این محصولات در بازار هستیم. استفاده از این مواد و جذب آن ها توسط بدن می تواند باعث بروز اختلالات تیروئید و بیماری های هورمونی شود. شامپوها، صابون های معطر و دیگر محصولات آرایشی حاوی فتالات ها موجب بروز یائسگی پیش از موعد خواهد شد. این ماده در بسیاری از خوشبو کننده های بدن و ژل موها نیز یافت می شود.

پیشنهاد می کنیم برای جلوگیری از بروز یائسگی زودرس شیوه زندگی سالم را انتخاب کنید و به صورت مرتب و منظم با پزشک مشورت کنید.