بیماری زردی نوزادان، علل بروز و درمان

کبد بزرگ‌ترین عضو داخلی بدن انسان است. این عضو صفرا و کلسترول ایجاد می‌کند تا غذا هضم شود و مواد مغذی به شما برسند. کبد سطح پروتئین، چربی و قند خون را کنترل می‌کند. کبد به صورت بدون توقف بدن شما را از سموم پاکسازی می‌کند. بیماری‌های زیادی برای کبد وجود دارند: فیبروزیس، هپاتیت آ، ب، سی، دی و ای، زردی و کبد چرب. بیشتر پزشکان می‌گویند از کبد خود مراقبت کنید چرا که آن‌ها قاتل‌های خاموش هستند. چند راه برای درمان زردی نوزاد در خانه.

زردی بیماری‌ای است که در آن رنگ پوست نوزاد شما و سفیدی چشمانش به زردی می‌زند. این بیماری به دلیل افزایش ماده‌ای به نام بیلیروبین انجام می‌گیرد.
بیلیروبین زمانی تولید می‌شود که سلول‌های خونی قبلی را می‌شکند. معمولا کبد بیلیروبین را از خون شما جدا می‌کند.
زردی نوزاد:
زردی نوزاد معمولا به خاطر افزایش شکست سلول‌های خونی در بدن او پیش می‌آید. کبد نوزاد چون به خوبی رشد نکرده است نمی‌تواند این مقدار بیلیروبین را از بدن جمع و حذف کند.

زردی علاوه بر نابالغ بودن کبد نوزاد دلایل دیگری نیز دارد:
زردی فیزیولوژیک:
معمول‌ترین نوع زردی که نوزادان به آن دچار می‌شوند. کبد نوزاد نقشی حیاتی در از بین بردن بیلیروبین دارد. نوعی از بیلیروبین که باعث زردی می‌شود را بیلیروبین غیرمستقیم می‌نامند. از بین بردن بیلیروبین مستقیم برای کبد آسان‌تر است. به دلیل نابالغ بودن کبد، حذف کردن بیلیروبین از بدن نوزاد برای این عضو مشکل است. با گذشت زمان و پایین آمدن نرخ شکست سلول‌های خونی رنگ پوست نوزاد به حالت درست آن بازمی‌گردد. این زردی را زردی فیزیولوژیک می‌نامند.
زردی نوزاد:
این مدل از زردی به دلیل متفاوت بودن گروه خونی نوزاد با مادر پیش می‌آید. بدن مادر آنتی‌بادی‌هایی درست می‌کند که به سلول‌های خونی نوزاد حمله می‌کنند. این حمله باعث شکستن سلول‌های خونی و ایجاد بیلیروبین می‌شود.
همولیسیز:
گاهی ممکن است سلول‌های سالم خونی از بین بروند. در این حالت همولیسیز پیش می‌آید.
پلی‌سیتمیا:
این حالتی است که نوزاد با سلول‌های خونی زیادی به دنیا می‌آید.
سفالوهماتوما:
در این حالت کبودی‌ای بر روی جمجمه ایجاد می‌شود که در حین زایمان به وجود می‌آید. این کبودی تنها تجمع سلول‌های خونی در زیر پوست است. بدن به صورت طبیعی این سلول‌های جمع شده را می‌شکند و بیلیروبین آزاد می‌شود. این مقدار بیلیروبین ممکن است برای نوزاد بسیار زیاد باشد و زردی به وجود می‌آید.
دیابت مادر:
ممکن است دیابت مادر باعث زردی نوزاد شود.
سندروم کریگلر-نجار و سندروم لوسی-دریسکول:
این دو نیز باعث زردی نوزاد می‌شوند.

هر چه سطح بیلیروبین خون بالاتر می‌رود زردی از سمت سر به سمت دست‌ها پخش می‌شود. در نهایت زردی به پاها سرایت می‌کند. زردی به زیر زانوها و کف دست‌های نوزاد نیز نفوذ می‌کند. یک راه آسان برای این‌که متوجه شوید نوزاد زردی دارد یا نه: پوست نوزاد را با انگشتتان فشار دهید تا خون از زیر آن خارج شود. رنگ پوست در حالت طبیعی سفید است اما نوزادی که زردی دارد پوستش زرد است.
اگر مقدار بیلیروبین موجود در خون بالاتر از ۲ میلی‌گرم شود کودکان و بزرگ‌سالان نیز زردی می‌گیرند. نوزادان زمانی که بیلیروبین خونشان از ۵ میلی‌گرم بالاتر رود زردی می‌گیرند. بسیار مهم است که درمان زردی نوزاد را جدی بگیرید؛ سطح بالای بیلیروبین خون می‌تواند باعث آسیب مغزی جدی شود.
زردی به تنهایی علائم و نشانه‌ی خاصی ندارد اما این نشانه‌ها معمولا همراه آن هستند:
-ظاهر بیمار
-تب
-بد غذا خوردن

وقتی پزشک از زردی نوزاد آگاه است و شما در خانه هستید، زمانی که زردی پس از یک هفته به دست و پاهای نوزاد سرایت کرد.
وقتی که احساس می‌کنید دیگر نمی‌خواهید نوزادتان را با حال مریض در خانه ببینید.

اگر نوزادتان به نظر شما مریض می‌آید. غذا نمی‌خورد، تب بالای ۳۸ درجه دارد.
اگر تنفس نوزاد دچار مشکل شده است.
اگر نوزاد نفس نمی‌کشد یا کبود به نظر می‌آید. در این حالت اگر آموزش CPR برای نوزاد دیده‌اید تا آمدن اورژانس کار خود را ادامه دهید.

پیش از آن که درمان زردی نوزاد شروع شود باید دلیل اصلی آن مشخص شود. در بیشتر موارد یک پزشک کودکان باید به دقت آن را تشخیص دهد یا آزمایش خون گرفته شود.
گاهی از نوزاد آزمایش خون گرفته می‌شود. گاهی با استفاده از دستگاهی به نام بیلی‌چک سطح بیلیروبین دریافت می‌شود. با این دستگاه که در حال حاضر در بیشتر بیمارستان‌ها وجود دارد نیازی به خون گرفتن از نوزاد نیست. در حالتی که سطح بیلیروبین مشکل اصلی نباشد ممکن است چند آزمایش انجام گیرد:
-آزمایش کومبز که در آن آنتی‌بادی‌های از بین برنده سلول‌های خونی بررسی می‌شوند.
-یک آزمایش کامل شمارش سلول‌های خونی.
-شمارش رتیکولوسیت برای مطمئن شدن از مقدار کافی سلول‌های خونی.
بیماری‌های خونی خاصی ممکن است در افردای که ریشه مدیترانه‌ای دارند یافت شود. در این حالت باید مقداری نمونه خونی دریافت شود.

نور خورشید کمک می‌کند تا بیلیروبین غیرمستقیم بشکند تا کار کبد آسان شود:
نوزاد را در اتاقی نورگیر بگارید. این کار را دو بار به مدت ۱۰ دقیقه در طول روز انجام دهید. این کار می‌تواند زردی خفیف را از بین ببرد. هیچ‌گاه نوزاد را در معرض نور مستقیم خورشید رها نکنید.
اگر سطح بیلیروبین خون خیلی بالا باشد باید نوزاد را در معرض نوری خاص بگذارید. این روش فوتوتراپی نامیده می‌شود:
گاهی این نورها می‌توانند توسط متخصصان در خانه شما نصب شوند.
پزشک باید شروع این درمان را تجویز کند و با کمک والدین آن را انجام دهد.
اگر سطح بیلیروبین بسیار زیاد بالا باشد و نوزاد بیمار به نظر برسد بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

معمولا زردی با فوتوتراپی درمان می‌شود. در این روش نوزاد بر روی یک سطح گرم زیر نور خاصی قرار داده می‌شود:
این نورها می‌توانند از پوست نوزاد عبور کنند و بیلیروبین را تحت تاثیر قرار دهند. این نور بیلیروبین را به لومیروبین تبدیل می‌کند که بدن نوزاد به خوبی می‌تواند آن را کنترل کند.
این روش مانند رفتن به یک مرکز برنزه کردن است. یک عینک یا سایه‌بان مخصوص بر روی چشم نوزاد قرار داده می‌شود تا چشمان نوزاد آسیب نبینند.
دو فاکتور به شما کمک می‌کنند تصمیم بگیرید که آیا فوتوتراپی را انجام دهید یا خیر:
-سن
-سطح بیلیروبین خون
کودکان کم سن که سطح بیلیروبین بالایی دارند معمولا با این روش درمان می‌شوند.
تصمیم برای شروع فوتوتراپی به نظر پزشک شما و تایید شما وابسته است.
اگر فوتوتراپی معمولی بر روی نوزاد تاثیری نگذارد ممکن است پزشک راه‌های دیگر را امتحان کند. ممکن است نوزاد بر روی یک سطح نوری بخوابد یا تعداد نورها فوتوتراپی عوض شود.
اگر این درمان زردی نوزاد عملی نشود معمولا خطری جدی‌تر وجود دارد. زردی فیزیولوژیک معمولا بیشتر از فوتوتراپی نیاز ندارد.
زمانی که هیچ روشی برای کاهش سطح بیلیروبین خون پاسخگو نبود باید خون جدید به بدن او تزریق شود. خون‌های اهدایی در این زمینه استفاده می‌شوند. این درمان حالتی بسیار خاص است و مراکز درمانی بسیار کمی قادر به انجام آن هستند.

در بیشتر شرایط زردی قابل پیشگیری نیست.
بهترین راه برای مطمئن شدن از زردی نگرفتن نوزاد خوردن مایعات کافی است.
اگر به نوزاد از سینه خود شیر می‌دهید و نگرانی یا سوالی دارید به پزشک مراجعه کنید.
اگر آموزشی برای CPR نوزاد یا کودک ندیده‌اید به نزدیک‌ترین مرکز پزشکی مراجعه کنید و سعی کنید این آموزش را حتما ببینید.

بیشتر نوزادان زردی را به سادگی پشت سر می‌گذارند و اثرات جانبی یا ادامه‌داری وجود ندارد.
گاهی نوزاد نیاز به فوتوتراپی در بیمارستان دارد.
درصد بسیار کمی از نوزادان نیاز به تعویض خون دارند.