دروغ گفتن کودکان، نحوه رفتار صحیح والدین

معمولا بچه ها در سنین ۵-۲ سالگی مرز بین واقعیت و خیال را نمی دانند و بعضی حرف هایی را که می زنند به خاطر این نیست که می خواهند دروغ بگویند بلکه چون مرز واقعیت و خیال را نمی دانند آنرا بیان می کنند.
خیلی وقت ها بچه ها می خواهند حقایق را به گونه ای دیگر عنوان کنند و دروغ می گویند چون می ترسند تنبیه شوند. والدینی که بچه را زیاد تنبیه می کنند احتمال اینکه کودک دروغگو تربیت کنند بیشتر است. بعضی وقت ها هم والدین به گونه ای از او سوال می کنند یا توضیح می خواهند که واقعا چاره ای به جز دروغ گفتن برایش نمی ماند.
پرسش: چند روز پیش بدون اجازه شکلات خورده بود و من درحالیکه می دیدم که دور دهنش شکلاتی است می گفت من شکلات نخورده ام. دیروز هم در حالیکه آچار پدرش در دستش بود می گفت که من آچار را برنداشته ام.
از او پرسیدم که شکلات خوردی؟ گفت: نه. گفتم چرا، تو شکلات خوردی. هم دور دهنت کثیف است و هم دستانت ولی می گفت: نه. من به او گفتم: تو دروغ می گویی و او مدام انکار می کرد.
پاسخ: وقتی می بینید که شواهدی هست دال بر دروغگویی در کودک به جای اینکه از او سوال بپرسید در حالیکه جوابش را می دانید، بهتر است به صورت جمله خبری آنرا عنوان کنید. یعنی بگویید از اینکه بدون اجازه شکلات خوردی ناراحت شدم. خیلی وقت ها طرز سوال کردن والدین بچه را مجبور به گفتن دروغ می کند. پس بهتر است که نوع واکنش خود را تغییر دهید.

بچه ها چرا دروغ می گویند؟
گاهی اوقات به خاطر ترس از تنبیه شدن و گاهی وقت ها به خاطر اینکه دوست ندارند پدر و مادرشان ناراحت شوند. چون در این سن خیلی برایشان مهم است که کارهای خوب انجام دهند.
پرسش: ریشه این دروغ گویی در کودک از کجا شروع می شود؟ حتی اگر والدین نسبت به اشتباه فرزندشان منعطف باشند باز هم احتمال دروغ گویی در کودک در دفعات بعد وجود دارد؟
پاسخ: همانطور که اشاره شد بچه ها در این سن فرق بین واقعیت و خیال را درست متوجه نمی شوند و با بالا رفتن
سن بهتر عمل می کنند. یکی از راهکارها این است که از طریق کتاب خواندن، برنامه های تلویزیون و بازی های مرتبط فرق بین تخیل و واقعیت را به او نشان دهیم. باری مثال وقتی برنامه تام و جری را نگاه می کند و می بیند که گربه زیر قلتک آسفالت می رود و صاف می شود و دوباره زنده می شود و راه می رود باید برایش توضیح دهیم که اصلا امکان ندارد در واقعیت چنین اتفاقی رخ دهد. یکی دیگر از دلایل تقلید از بزرگتر هاست. اگر می خواهید فرزندتان دروغ نگوید پس باید والدینی دروغ گو نباشید. حتی دروغ هایی که اصطلاحا مصلحتی و ساده است.

چگونه باید رفتار کنیم که فرزندمان دروغگو تربیت نشود؟
باید در ابتدا مفاهیم حقیقت را به او یاد بدهیم. از طریق آموزه هایی که از بالا به آن اشاره شد. هرجایی که فرزندمان راست گفت باید این ویژگی را تقویت کنیم و او را مورد تشویق قرار دهیم. هیچگاه نباید تشویق ها به گونه باشد که مثلا از یک کار اشتباه او راحت بگزرید. بلکه باید بچه بداند مسئولیت کار اشتباهی که مرتکب شده را بپذیرد. حتی می توانید در ازای رفتارهای خوبی که دارد مثلا وقتی خودش کار اشتباهی را که انجام داده قبل از اینکه ما متوجه شویم بازگو کند او را تشویق کرده و یک ستاره به او بدهیم.
سعی کنید اشتباهاتش را با جملات خبری بیان کنید نه جملات سوالی و از همه مهمتر اینکه جریمه دروغ گویی باید از جریمه رفتار اشتباهی که مرتکب شده جدا باشد. یعنی برای خوردن شکلات بدون اجازه یک جریمه و برای دروغ گفتن یک جریمه دیگر در نظر گرفته شود.
نکته ی دیگر اینکه مدام به او نگویید که تو دروغ می گویی و به او برچسب نزنید. چراکه باعث تثبیت این ویژگی در او می شود و او به مرور باور می کند که دروغگوست. یکی از لذت های بزرگ باری بچه ها تماشای کارتن های خیالی است. اینکه به بچه اجازه بدهیم که با آن فضای خیالی ارتباط برقرار کند با اینکه مفاهیم واقعی و خیالی را برایش تفکیک کنیم با هم فرق می کند. بچه ها باید در کنار تماشای برنامه ها بداند که بسیاری از آنها واقعیت ندارد در غیر اینصورت در یک دنیای خیالی زندگی خواهند کرد که خیلی مناسب نیست.