رفتار با کودک دروغگو، نحوه ی برخورد صحیح

چرا کودکان دروغ می گویند؟ برخورد با دروغگویی کودک چگونه باید باشد؟ دروغگویی یکی از رفتارهایی است که کودک در سنین حدود دو سالگی با گریه های بی جا برای اولین بار انجام می دهد. تقریبا تمام کودکان کم و بیش دروغ می گویند. اما اگر برخورد درستی با این رفتار کودک نداشته باشید، تبدیل به یک عادت زشت خواهد شد. معمولا کودکان برای جلب توجه دیگران و یا ترس از تنبیه دروغ می گویند. والدین با حفظ آرامش و رفتار مناسب می توانند مانع از ریشه ای شدن این موضوع در کودکشان شوند. اگر در می بینید فرزندتان گاه دروغ می گوید و یا مسائلی را از شما پنهان می کند، پیش از هر چیز باید به علت آن پی ببرید. در ادامه به درمان دروغ گویی کودکان و نحوه برخورد صحیح با آنها می پردازیم.

الزام ریشه یابی و شناسایی منشا دروغ گویی کودکان
در رابطه با درمان دروغ گویی کودکان در وهله اول لازم است به این فکر کنید که اصلا چرا کودک معصوم شما دروغ می گوید؟ منشا دروغ های بسیاری از کودکان خود والدین هستند؛ گاه والدین ناخواسته و به دلیل سبک فرزندپروری نامناسب، دروغگویی را در فرزندشان ایجاد می کنند. بنابراین باید با شناسایی علت ها به رفع و اصلاح آنها بپردازید.

دلایل دروغگویی کودکان
دروغگویی در کودکان به دلایل مختلفی اتفاق می افتد، شناسایی و رفع این علت ها باعث تضمین رشد سالم فرزندتان می شود. این علت ها را در کودکان و در رفتار خود بیابید، برای هر کدام راهکارهای موثر وجود دارد.
_ خیال پردازی های کودکانه
_ ترس از تنبیه
_ توقعات والدین
_احساس تحقیر
_عدم داشتن اعتماد به نفس
_الگو گرفتن از پدر و مادر

نحوه برخورد با دروغ گویی کودکان زیر سنین مدرسه
برای کودکان قبل از سنین مدرسه، به کار بردن لفظ «دروغگو» جایز نیست؛ چرا که آنها بیشتر خیال پردازی می کنند. به وسیله اطلاعاتی که از دروغ کودک به دست می آورید می توانید به او کمک کنید تا واقعیت و افکار خیالی را از هم تشخیص دهند. مثلا وقتی می گوید: یک سگ پرنده وارد اتاقم شده است، به جای انکار و اثبات دروغ، با مهربانی از او سوال کنید "تو دوست داشتی یک سگ پرنده در اتاقت داشته باشی؟"، "اگر همچین چیزی داشتی با او چه کار می کردی؟".
یا مثلا وقتی فرزندتان در مورد ماشین کنترلی پرنده اش با دوستانش حرف می زند و آن را توصیف می کند، می توانید به او پیشنهاد دهید که به دوستانش بگوید شوخی کرده و واقعیت را توضیح دهد. برای اطلاع بیشتر مقاله برخورد با خیال پردازی کودکان را مطالعه نمایید. در ادامه نحوه برخورد با دروغگویی کودکان را در مقابل دلایل مختلف بررسی کرده ایم.
تنبیه های متناسب با خطا
گاهی والدین خود محرک دروغ گفتن کودک می شوند. وقتی خراب کاری می کند واکنش های تند و هیجانی نشان داده و داد و فریاد می کنند. پس کودک برای دفاع از خود و ترس از عصبانیت مادر دروغ می گوید.
برای اشتباه کوچک کودک تان را به سختی تنبیه نکنید. با کمی اخم و با ملایمت به او بگویید "چون فلان چیز را شکستی از دستت ناراحت و عصبیم"، سپس تنبیه کوچکی متناسب با آن کار اشتباه در نظر بگیرید.
وقتی کودک دروغ می گوید با او بحث نکنید و سوال پیچش نکنید. به او اطمینان بدهید که اگر راستش را بگوید، مشکلی برایش پیش نمی‌آید چون دروغگویی جریمه اش را 2 برابر می کند. وحتما به حرفتان عمل کنید. هرگاه دروغ گفت علاوه بر تنبیه کار اشتباه برای دروغ گفتنش هم تنبیهی جدا در نظر بگیرید مثلا او را یک روز از دیدن برنامه مورد علاقه اش محروم کنید.
تکالیف سنگین ندهید
متناسب با قدرت و توانایی کودک انتظارات خود را متعادل کنید. با این کار به مرور دروغگویی او درمان می شود. خیلی از والدین متوجه این امر نیستند. چون کودک از رنجش والدین و اینکه او را تنبل بشناسند می ترسد، وقتی نمی تواند کاری فراتر از توانش انجام دهد، برای حفظ موقعیتش به دروغ پناه می برد.
با تحقیر به دروغ دامن می زنید
احساس تحقیر در کودک باعث می شود به شکل گیری شخصیتش ضربه وارد شود و برای جلب توجه دروغ های بزرگ بگوید. کودکی که در خانواده مورد تحقیر و اهانت قرار گرفته با راست گویی و بیان حقیقت نمی تواند افکار دیگران را به خود جلب کند. {مثلا وحشت و اضطراب ساختگی نشان می دهد و فریاد می زند "مغازه پدرم آتش گرفت". وقتی اعضای خانواده با نگرانی و وحشت به سمت محل حادثه می دوند کودک دروغگو لذت می برد که والدین خود را مسخره کرده و اهانت های آنها را تلافی کرده است}.
حتی در این مواقع او را دروغگو خطاب نکنید. هرگز کودک خود را به ویژه در جمع تحقیر نکرده و از مقایسه او با همسالانش بپرهیزید.
والدین منشا اصلی اعتماد به نفس کودک
نداشتن اعتماد به نفس در کودک باعث می شود خود را قبول نداشته باشد و تلاش کند تا شخصیت حقیقی خود را با دروغ تغییر دهد. مثلا در جمع دوستانش از سفرهای خارجی پدرش صحبت می کند، در حالی که اصلا واقعیت ندارد.
توانایی های کودک را به او بشناسانید. برای هر کار خوبی که انجام می دهد حتما او را تشویق کنید. از رفتارهای درست او در جمع تعریف کنید. این کار در افزایش اعتماد به نفس کودک تاثیر زیادی دارد. اگر والدین احساس کنند که فرزندشان در حال دروغ گفتن است؛ بهتر است جلوی ادامه حرف‌هایش را بگیرند. سعی کنید در کمال آرامش وی را از رفتار زشتش نه در جمع بلکه در گوشه‌ای با خبر کنید و ترجیحا به او بفهمانید که با دروغ گفتن نمی‌توان زشتی‌ها و تنبلی‌ها را پوشاند. به کودک اطمینان دهید در حالی که گاهی رفتار آنها را دوست ندارید، اما هیچ چیز عشق شما به او را تغییر نمی دهد.
شما خود الگو باشید
کودکان می بینند، ضبط می کنند، تقلید می کنند و یاد می گیرند. دروغ گویی کودک می تواند الگوبرداری از رفتار والدین خود باشد. پس اگر می خواهید فرزندتان دروغ نگوید، شما نیز در هر شرایطی صداقت داشته باشید.

نکات کلیدی در درمان دروغگویی کودکان
هنر عذر خواهی را به فرزندتان بیاموزید و توضیح دهید که همه اشتباه می کنند و باید مسولیت کار خود را قبول کنند. مسئولیت پذیری در کودک دروغگویی او را درمان خواهد کرد.
- اگر کودک چیزی را درخانه شکسته، به جای اینکه بگوید «من نکردم» می گوید: «ببخشید». در این صورت فورا بگویید از راستگویی ات خوشحالم و بعد از تحسین رفتار او، در تنبیه کار اشتباه تخفیف قائل شوید.
- هرگز از کودک به خاطر اشتباهش بازجویی نکنید؛ این کار او را تحریک می کند تا در دفاع از خود دروغ بگوید.
- استفاده از کتاب داستان، فیلم و انیمیشن هایی دررابطه با زشتی دروغ گویی و مزایای راستگویی بسیار می تواند مفید واقع شود.
- به جای این که به او دروغ را گوشزد کنید، بهتر است این را بپرسید که مثلا " به نظر می رسد که می ترسی حقیقت را به من بگویی. چطور است راجع بهش صحبت کنیم؟".
- مشورت با یک مشاور روانشناس در زمینه کودک نیز می تواند بسیار راه گشا باشد.