دندان قروچه در کودکان، چیست و چه درمانی دارد؟

علت اصلی دندان قروچه در کودکان استرس و اضطراب است. در وهله اول باید محیط زندگی کودک را آرام و عاری از استرس کنید. اما دلایل دیگری همچون مالاکولاسیون، آلرژی، انگل روده و واکنش به برخی دارو‌ها نیز می‌توانند موثر باشد.
گوش دادن به صدای دندان قروچه کودکان در شب برای هیچ پدر و مادر‌ی خوشایند نیست. تنها فکر ساییده شدن دندان‌های آنان به همدیگر نیز عذاب آور است. دندان قروچه در کودکان که بنام علمی براکسیسم شناخته می‌شود در میان کودکان مساله رایجی است.

دندان قروچه در کودکان
مشکل دندان قروچه در کودکان بسیاری مشاهده می‌شود، به گونه‌ای که کارشناسان می‌گویند ۳۸ ٪ کودکان گاهی اوقات دچار این عارضه می‌شوند. دندان قروچه در کودکان ۳ تا شش ساله بیشتر دیده می‌شود.

علت دندان قروچه در کودکان
کارشناسان هنوز دلیل قطعی دندان قروچه در کودکان را نمی‌دانند. اما دلایل احتمالی آن به شرح زیر است.
۱. اضطراب
کودکی در خواب دندان هایش را به هم می‌ساید، ممکن است در حال مواجهه با یک پدیده استرس آور در طول روز باشد و این گونه خود را تخلیه می‌کند.
۲. رویش دندان
رویش دندان در نوپایان یکی از دلایل دندان قروچه است. آن‌ها تمایل دارند که دندان‌هایشان را به همدیگر بسایند؛ زیرا این کمک می‌کند تا درد را تسکین دهند. درست همان‌گونه که ما از دستانمان برای تسکین عضلات درد استفاده می‌کنیم.
۳. مالاکولاسیون (جفت نشدن دندان ها)
جفت نشدن دندان‌ها روی هم وقتی فک بسته شود باعث تحریک دندان‌ها می‌شود. مطالعات نشان داده است که ارتباط قوی بین مالاکولاسیون و دندان قروچه در کودکان وجود دارد، و حدود ۱۲.۷۵ ٪ از کودکان از هر دو این شرایط رنج می‌برند.
۴. کرم‌های روده
یک مطالعه انجام شده نشان می‌دهد که بین کرم‌های روده و دندان قروچه در کودکان ارتباطی وجود دارد. به این صورت که انگل‌های درون روده سمومی را منتشر می‌کنند که منجر به نگرانی و اضطراب و در نهایت دندان قروچه در کودکان می‌شود.
۵. آلرژی
پژوهشی دیگر نشان می‌دهد که آلرژی به دندان قروچه در کودکان ارتباط دارد. پژوهشگران بر این باورند که سوزش در گوش داخلی می‌تواند باعث بهم ساییدن دندان‌ها در کودکان شود.
۶. واکنش به برخی دارو‌ها
یک مطالعه انجام شده نشان می‌دهد کودکانی که دارو‌های ضد‌افسردگی و دیگر دارو‌های اعصاب و روان را مصرف می‌کنند، بیشتر در معرض براکسیسم قرار دارند. به نظر می‌آید که بروز تغییرات در نوروترنسمیتر‌های عصبی مسئول بروز این شرایط است.

نشانه‌های دندان قروچه در کودکان
برخی از نشانه‌های دندان قروچه در کودکان عبارتند از:
اختلال در خوردن غذا، زیرا هنگام جویدن غذا دندان هایشان در اثر سایش دچار آسیب می‌شود.
تخریب دیواره دندان‌های کودک بدون اینکه آسیب جدی به آن‌ها وارد شده باشد.
کودک از درد فک، گوش و یا درد سراسری در بدن شکایت می‌کند.
هنگامی که کودک خواب است، صدای دندان قروچه او را می شنوید.
کودک از درد پیوسته در پیشانی شکایت می‌کند.

مدت زمان دندان قروچه در کودکان
دندان قروچه در بیشتر کودکان با رشد دندان‌های دائمی متوقف می‌شود. با این وجود، احتمال دارد دندان قروچه در نوجوانان نیز دیده شود. در این موارد معمولا اضطراب دلیل آن است و هنگامی که منبع اضطراب برطرف شود، این مشکل نیز حل خواهد شد. همچنین کودکانی که دارای مشکلات عاطفی مانند پرخاشگری هستند ممکن است در طولانی مدت دچار براکسیسم شوند.

اثرات جانبی دندان قروچه در کودکان
آسیب دیدن لثه در منطقه‌ای که دندان‌ها بهم ساییده می‌شوند.
تخریب بیشتر دندان‌هایی که حفره دارند.
احتمال ترک خوردن فک وجود دارد.
به دلیل از بین بردن مینای دندان، دندان‌ها به تغییر دما حساس می‌شوند.
برخی از کودکان ممکن است در ناحیه فک درد داشته باشند که به عنوان اختلال مفصل Temporomandibular شناخته می‌شود.
هر نوع ترمیمی که بر روی دندان‌ها انجام شود، به دلیل سایش مداوم دندان‌ها از بین می‌رود.

درمان دندان قروچه در کودکان
کودکان در مدرسه فشار زیادی را تحمل می‌کنند. استرس درس خواندن، اضطراب امتحان، رابطه با دوستان و آموزگاران گاهی اوقات اوضاع را برایشان سخت می‌کند. بایستی پیش از خواب، فعالیت‌های آرامش‌بخشی برای کودک در نظر بگیرید تا از دندان قروچه در خواب پیشگیری کنید. می‌توانید یک مکالمه آرام با کودک داشته باشید. سپس یک حمام آب گرم و در نهایت او را بخوابانید. این روال را هر روز انجام دهید تا دندان قروچه کودک کاهش یابد.
شرایط زندگی خود را بررسی کنید و سعی کنید منبع اضطراب را تشخیص دهید. می‌توانید با فرزندتان صحبت کنید و در صورت نیاز به طور منظم در جلسات مشاوره شرکت کنید تا علت مشکل او را بیابید.
اضطراب در کودکان می‌تواند به دلیل درس و مدرسه باشد. اگر کودک مشکلی در مدرسه دارد، سعی کنید آن را علت‌یابی کنید. اگر با پیدا کردن دوست در مدرسه به مشکل برخورده است، زمان‌هایی برای بازی با کودکان همسایه را در نظر بگیرید.
اگر درد ناشی از ساییده شدن دندان‌ها زیاد است، می‌توانید یک کمپرس گرم بر روی گونه کودک قرار دهید.
عفونت گوش باعث می‌شود که کودکان برای کاهش درد، دندان‌های خود را روی هم بسایند. با نظر پزشک از دارو‌هایی مانند استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کنید تا درد کودک کاهش یابد. مراقب باشید تا دوز مناسبی از دارو را به کودک بدهید و کودک بزرگتر از شش ماه باشد.
پستانک اثرات مخرب براکسیسم و سایش دندان‌ها را کاهش می‌دهد. نوک پستانک از لاستیک نرم ساخته شده که با مکیدن، کودکان مضطرب را آرام می‌کند. با این وجود، استفاده طولانی مدت از پستانک، به ویژه پس از رویش دندان‌های دائمی، منجر به بروز مشکلات دندانی می‌شود.
کودکانی که دندان هایشان روی هم جفت نمی‌شود، دچار آسیب‌های دندانی بیشتری می‌شوند. در چنین مواردی، مراجعه به دندانپزشک برای ترمیم دندان‌ها ضروری است.
یوگا و مراقبه در همه نقاط دنیا برای مدیریت استرس استفاده می‌شود، این تمرین‌ها می‌تواند موجب آرامش کودک شما نیز شود.
اگر کودکتان طرفدار پر و پا قرص "جنگ ستارگان" است، تنفس دارث وایدر Darth Vader را به او آموزش دهید! در ابتدا از او بخواهید با دهان بسته و از راه بینی نفس خود را فرو بدهد. سپس به آرامی در حالی که یک صدای دارث وایدر را با گلویش تولید می‌کند، آهسته بازدم را انجام دهد.

راه های مقابله با دندان قروچه کودک
رژیم غذایی متعادل
دندان قروچه در کودکان ارتباط مستقیمی با تغذیه دارد. کمبود کلسیم و منیزیم می‌تواند یکی از علت‌های براکسیسم باشد. از آنجایی که این عناصر به عملکرد مناسب سیستم عصبی کمک می‌کنند، کمبود آن‌ها ممکن است موجب دندان قروچه شود. در نظر داشته باشید که فرزندتان به اندازه کافی شیر، اسفناج و سایر سبزیجات سبز برگ سبز را در رژیم غذایی خود را داشته باشد.
گارد دهانی در شب
گارد دهانی یک وسیله است که در داخل دهان گذاشته می‌شود تا از ساییده شدن دندان‌ها بهم دیگر جلوگیری کند. می توانید شب قبل از خواب آن را در دهان کودک قرار دهید و صبح روز بعد بردارید. البته دندانپزشکان این روش را به عنوان راه حل دایمی توصیه نمی‌کنند مگر اینکه دندان‌ها دائمی کودک روییده باشد.
ورزش
ورزش می‌تواند به کاهش استرس کمک کند، زیرا با تولید آندورفین، که یک مسکن طبیعی است، بدن را آرام می‌کند. کاهش استرس منجر به کاهش دندان قروچه می‌شود.

سخن آخر
متاسفانه پژوهشگران توضیح مناسبی برای دلایل دندان قروچه در کودکان نیافته اند. با این حال، خبر خوب این است که در بیشتر موارد پس از مدتی دندان قروچه کودک خود به خود خوب می‌شود. در موارد اندکی نیز نیاز به مداخله دندان پزشکی است. بهترین راه برای جلوگیری از دندان قروچه در کودکان، این است که محیط زندگی آرام و بدون استرس باشد.