باکتری لیستریا در بارداری، همه دانستنی های لازم

عفونت لیستریا (Listeria) از خوردن مواد غذایی شسته نشده و خام ایجاد می شود که در دوران بارداری می تواند خطرات بسیاری مانند زایمان زودرس، رشد ناقص جنین، بیمار شدن جنین و سقط جنین را به دنبال داشته باشد. در دوران بارداری باید به نظافت دست ها بعد از توالت، نظافت وسایل پخت و پز مانند کارد و تخته و همچنین نگهداری مواد غذایی بیشتر اهمیت دهید. در این مقاله به شما می گوییم که چه کنیم در بارداری دچار عفونت لیستریا (Listeria) نشویم.

عفونت لیستریا یا لیستریوز چیست؟
بیماری‌هایی وجود دارند که ابتلا به آن‌ها در دوران بارداری، می تواند بر سلامت جنین تاثیرات نامطلوبی داشته باشد. یکی از این بیماری ها لیستریا یا لیستریوز نام دارد. عفونت لیستریا (لیستریوز) بیماری است که از طریق خوردن غذای آلوده به باکتری ای به نام «لیستریا مونوسیتوژنز» ( به انگلیسی: Listeria monocytogenes) ایجاد می‌شود. این باکتری اگر به همراه مواد غذایی وارد بدن شود منجر به عفونت می شود. این باکتری از طریق مواد غذایی مانند شیر ، سبزیجات و گوشت آلوده به انسان منتقل می‌شود و اگر مادر باردار دچار لیستریا (لیستریوز) شود، این عفونت به جفت، جنین و سیستم عصبی او خواهد رسید و منجر به مننژیت اولیه می گردد.

چه کسانی برای ابتلاء به لیستریا در خطر بیشتری قرار دارند؟
- بانوان باردار
- جنین
- نوزادان تازه متولد
- افراد مسن
- افراد بیمار
- هر کسی که دارای سیستم ایمنی ضعیف باشد بطور مثال مبتلایان به دیابت یا سرطان
- هر شخصی که دارویی مصرف کند که سیستم ایمنی را تحت فشار قرار دهد
- بیمارانی با پیوند اعضاء بدن

باکتری لیستریا (Listeria) در چه چیزهایی وجود دارد؟
باکتری لیستریا (Listeria) می‌تواند در خاک، علف‌های تازه و فاضلاب یافت شود. این باکتری‌ها همچنین در غذاهایی مثل گوشت خام، سبزیجات خام و برخی از غذاهای فرآوری شده مانند سوسیس، کالباس، ژامبون و هات داگ وجود دارند. ابتلا به عفونت لیستریا (لیستریوز) بیشتر از خوردن پنیرهای تازه، شیر، سالاد کلم و گوشت نیم پز یا خام ایجاد می شود. باکتری لیستریا (لیستریوز) ممکن است در مواد غذایی زیر وجود داشته باشد، اگر شما این مواد غذایی را بخوبی نشویید و بطور کامل طبخ نکنید، باکتری ها می توانند وارد بدن شما شوند:
- غذاهای دریایی نیم پز
- غذاهای دریایی دودی
- غذای دریایی خام مانند سوشی
- سالاد هایی حاضری خارج از منزل بخصوص سالاد کلم
- محصولات گوشتی فرآوری شده مانند سوسیس، کالباس، ژامبون، هات داگ، همبرگر، مرغ‌ فرآوری شده و ...
- شیر پاستوریزه نشده مانند شیر محلی
- لبنیات پاستوریزه نشده مانند ماست محلی
- بستنی‌ پاستوریزه نشده
- پنیرهای نرم و تازه، مانند پنیر محلی
تمامی مواد غذایی پاستوریزه شده مانند شیر پاستوریزه شده و شیرهایی که تاریخ مصرف طولانی دارند، تمامی غذاهای کاملا پخته شده، مواد غذایی کنسرو شده عاری از باکتری لیستریا هستند و می توانید بدون هیچ نگرانی از آنها استفاده کنید.

علائم و نشانه های عفونت لیستریا (لیستریوز) در بارداری
از آنجایی‌که باکتری لیستریا (لیستریوز) در محیط اطراف ما وجود دارد، ممکن است برخی نیز به آن مبتلا شوند ولی علائمی بروز ندهند و برای برخی دیگر به اندازه‌ای خطرناک شود که باید به سرعت در بیمارستان بستری شوند.
علائم عفونت لیستریا (لیستریوز) در بارداری شامل موارد زیر می‌باشد:
- تب
- سردرد
- خستگی و بیحالی
- بدن درد
- اسهال
- حالت تهوع
- انقباض های شکمی
- علائم مننژیت (عفونت مغزی)
- علائم بیماری سپتیسمی (مسمومیت خون)

عوارض عفونت لیستریا (لیستریوز) در بارداری
این بیماری حتی اگر خفیف باشد هم می تواند عوارض خطرناکی در بارداری داشته باشد مانند:
- رشد ناقص جنین
- سقط جنین
- زایمان زودرس
- جنین بیمار
بیماری لیستریا (لیستریوز) در بارداری نسبتاً متداول است، زیرا سیستم ایمنی بدن مادر باردار پایین است، به همین دلیل باید بیشتر از سایر افراد مراقب تغذیه و نظافت حین آشپزی باشند.

پیشگیری از عفونت لیستریا (لیستریوز) در بارداری
بهداشت و پاکیزگی در تهیه غذا و نگهداری ایمن آن بسیار پر اهمیت است، به ویژه برای آنانی که در گروه پرخطری قرار دارند. با رعایت برخی از موارد بهداشتی در تهیه غذا و توجه به چگونگی نگهداری از آن، خطر ابتلاء به عفونت لیستریا (لیستریوز) و دیگر مشکلاتی که از طریق مواد خوراکی بروز می کنند را کاهش دهید:
- پیش از تهیه غذا و هنگام خرد کردن سبزیجات و گوشت خام، دستان خود را بشوئید.
- سبزیجات، مواد غذایی و میوه ها را قبل از مصرف و قبل از خرد کردن با دقت زیاد بشویید و ضدعفونی کنید.
- تمامی غذاها را در ظرف در پوشیده درون یخچال نگه دارید.
- هرگز مواد غذایی خام را کنار مواد غذایی پخته شده قرار ندهید.
- گوشت، مرغ و ماهی‌های خام را همیشه در پایین ترین طبقه فریزر قرار دهید، تا از چکه کردن عصاره آنها و آلوده کردن غذاهای دیگر پیشگیری شود.
- یخچال خود را پاکیزه و دمای آنرا منفی ۵ درجه نگه دارید.
- به شدت مراقب تاریخ نگهداری و مصرف مواد غذایی درون یخچال باشید.
- برای آب شدن مواد غذایی یخ‌زده آنها را در سینک آشپزخانه قرار ندهید، برای آب کردن یخ مواد فریز شده، باید آنها را در طبقه زیرین یخچال قرار دهید.
- فقط غذاهایی که به تازگی پخته شده اند را میل کنید. از غذاهای مانده استفاده نکنید.
- برای گرم کردن غذاهای باقی مانده از قبل، آنها را تا جایی‌ گرم کنید که بخار آن بلند شود.
- از مصرف سس‌ غذا یا سالادی که از شیوه نگهداری از آنها اطلاع ندارید، پرهیز کنید.
- از مصرف غذاهایی که بیش از یک روز در یخچال مانده است بپرهیزید.
- برخلاف اکثر باکتری‌های آلوده‌کننده غذا، باکتری لیستریا می‌تواند در یخچال نیز رشد کند. البته باکتری لیستریا به سادگی طی پخت و پز نابود می‌شود.

راه های درمان عفونت لیستریا (لیستریوز)
برای درمان عفونت لیستریا (لیستریوز) می توان از آنتی‌بیوتیک استفاده کرد، البته اگر درمان زوهنگام آغاز شود، اما گاهی تشخیص اینکه چه غذایی باعث بیماری فرد شده است، ممکن نیست. زیرا علائم لیستریا (لیستریوز) گاهی پس از مصرف خوراکی آلوده ۳ تا ۷۰ روز به درازا می کشد.