دندانپزشکی کودکان، روکش دندان شیری

دندان شیری را، حتی اگر پوسیدگی آن شدید باشد و بر دو یا چند سطح اثر گذاشته باشد، گاهی اوقات می‌توان با روکش کردن حفظ کرد. بنا به دلایل مختلف به ویژه از نظر زیبایی‌ بهتر است روکش همرنگ دندان انتخاب شود. روکش از دندان‌های جلویی ترک‌خورده یا لب‌پریده، عصب‌کشی شده، دارای نشانه‌های پوسیدگی یا بد‌رنگ محافظت می‌کند و به حفظ زیبایی دندان‌ها کمک می‌کند. چنانچه پوسیدگی در سطوح متعدد دندان پخش شده باشد یا به مغز دندان رسیده باشد، عصب‌کشی دندان شیری انجام می‌شود؛ در این صورت دندان ضعیف‌تر می‌شود و احتمال ترک خوردن یا شکستگی آن افزایش می‌یابد. در چنین شرایطی است که باید با روکش کردن از دندان محافظت کرد.اما در صورتی که قصد ردیف کردن دندان‌های کودک خود را داشته باشید، آیا همچنان می‌توان از سیم‌کشی یا سایر تجهیزات ارتودنسی استفاه کرد؟پاسخ این سوال مثبت است. انجام همزمان ارتودنسی و روکش دندان مشکلی ندارد و با مشورت با دندانپزشک خود می توانید برای انجام این کار اقدام کنید. البته انجام روکش دندان قبل از ارتودنسی ممکن است مشکلاتی را برای بریج ها مانند آسیب یا جابه‌جایی روکش‌ها و یا شل بودن روکش‌ها در زمان سیم‌کشی دندان‌ها ایجاد کند. اما معمولا متخصص ارتودنسی پس از بررسی دقیق دندان های شما، این اطمینان خواهد را داد که می‌توانید بدون هیچ مشکلی دندان‌های خود را سیم‌کشی کنید.

روکش دندان چیست؟
روکش دندان پوششی به شکل دندان است که برای محافظت از دندان آسیب‌دیده روی آن قرار داده می‌شود و کاملاً بخش قابل مشاهده دندان، در بالای خط لثه، را دربر می‌گیرد.

انواع روکش دندان‌های شیری
روکش‌های مختلفی برای حفظ و ترمیم دندان‌های شیری وجود دارد که هر یک مزایا و معایب خاص خود را دارد و برای استفاده در بخش خاصی از دهان مناسب‌تر است.

روکش استیل ضدزنگ
روکش استیل ضدزنگ تا کنون بیشترین کاربرد را در دندانپزشکی کودکان داشته است و بیش از ۵۰ سال است که کارآمدی آن اثبات شده است.
این روکش از پوسته‌های فلزی در اندازه‌های مختلف ساخته می‌شود و متناسب با دندان مورد نظر اندازه می‌شود.
روکش فلزی به دلیل استحکام بالا و مقاومت در برابر رطوبت برای دندان‌های آسیا (دندان‌های عقب دهان) ایده‌آل است.
روکش فلزی در صورت وجود پوسیدگی بین دندانی مفید است.
قرار دادن روکش فلزی روی دندان آسان است و معمولاً در یک جلسه انجام می‌شود.
هزینه مناسبی دارد و از دیگر انواع روکش ارزان‌تر است.

روکش استریپ کامپوزیتی
روکش کامپوزیتی از پوسته شفافی تشکیل می‌شود که با مواد کامپوزیت همرنگ دندان پر می‌شود و روی دندان قرار می‌گیرد.
روکش پلاستیکی پس از اطمینان از مقدار مناسب کامپوزیت برداشته می‌شود و روکش همرنگ دندان به جا می‌ماند.
این روکش از نظر زیبایی انتخاب مناسبی است و غالباً برای دندان‌های جلو استفاده می‌شود.
هزینه آن چندان بالا نیست.

روکش استیل ونیری (فلز جوش داده شده به چینی)
از استیل ضدزنگ/ نیکل و مواد همرنگ دندان تشکیل می‌شود که روی دندان‌های بالا، پیشین و کناری چسبانده می‌شود.
استحکام بالایی دارد.
ظاهر زیبایی دارد و برای دندان‌های پیشین ایده‌آل است.
انتخابی ایده‌آل برای ترمیم‌ دندان‌های جلویی محسوب می‌شود.
روکش کردن دندان‌های عقبی نیز با ونیر امکان‌پذیر است.
در برابر رطوبت مقاوم است.
برای قرار دادن ونیر روی دندان تراش بیشتری داده می‌شود.
این نوع روکش گاهی واکنش آلرژیک در کودکان دارای حساسیت به فلز ایجاد می‌کند.

روکش زیرکونیوم
روکش زیرکونیوم از مواد سخت همرنگ دندان مشابه سرامیک ساخته می‌شود.
روکش زیرکونیوم مانند روکش استیل ضدزنگ در اندازه‌های تعیین شده به صورت آماده وجود دارد.
در آن از فلز استفاده نمی‌شود.
روکش زیرکونیوم عملاً تخریب‌ناپذیر است و از مینای طبیعی دندان مقاوم‌تر و بادوام‌تر است.
به نظر بسیاری از دندانپزشکان زیباترین روکش موجود است.
در برابر تجمع پلاک و پوسیدگی مقاوم است.
پس از قرار گرفتن در بافت زنده باعث بروز حساسیت نمی‌شود.
چنانچه در مطب نرم افزار و مواد لازم وجود داشته باشد، روکش زیرکونیوم در یک جلسه آماده می‌شود.
۱ـ دندانپزشک ابتدا ناحیه را با ژل بی‌حس می‌کند. ژل روی لثه و گونه‌های اطراف دندان مورد نظر مالیده می‌شود.
2ـ سپس دندانپزشک داروی بی‌حسی موضعی را برای بی‌حسی کامل دندان تزریق می‌کند.
۳ـ از آنجایی که برخی کودکان در دندانپزشکی مضطرب می‌شوند، آرام‌بخش بدون بیهوشی برای آرام کردن کودک به یکی از روش‌های زیر به کار برده می‌شود:
نیتروز اکساید (گاز خنده): نیتروز اکساید گازی است که با اکسیژن مخلوط می‌شود و از طریق ماسک کوچکی که روی بینی کودک قرار داده می‌شود، اثر خود را به‌جا می‌گذارد. اثر گاز خنده بسیار ملایم است و کودک هوشیاری خود را حفظ می‌کند.
دارو به شکل قرص یا شربت: چنانچه کودک نتواند ماسک نیتروز اکساید را تحمل کند یا بیش از حد مضطرب و پریشان باشد، از آرام‌بخش‌های متفاوت استفاده می‌شود.
تزریق داروی آرام‌بخش (آمپول): تزریق به ندرت و فقط در شرایط خاص انجام می‌شود.
آرام‌بخش درون‌وریدی (سرم): چنانچه ترمیم وسیع باشد و بیش از چند دندان را درگیر کند، داروی آرام‌بخش از طریق سرم تزریق می‌شود.
4ـ دندانپزشک در مرحله بعد با سد دندانی ساخته شده از نوار باریکی از لاتکس یا مواد مشابه دیگر دندان تحت درمان را از بقیه دندان‌ها جدا می‌کند. سوراخ کوچکی روی دندان ایجاد می‌شود و با وسیله فلزی محکم می‌شود. سد دندانی مزایای زیر را دارد:
محافظت از لثه، زبان و گونه‌های کودک
جدا و خشک نگه‌داشتن دندان در طول عمل. عمل برای موفقیت‌آمیز بودن روکش باید در محیط خشک انجام شود. منبع خلا و مکش برای کنترل رطوبت دهان زیر سد قرار داده می‌شود.
سد دندان احساس ایمنی را در کودک ایجاد می‌کند، چون عملاً یک مانع بین کودک و دندانپزشک است و کودک را به همکاری با دندانپزشک ترغیب می‌کند.
سد دندان مانع از بلعیدن یا تنفس اتفاقی مواد شل و لق در طول عمل می‌شود.
۵ـ دندانپزشک ابتدا پوسیدگی را با هندپیس مخصوص برمی‌دارد و دندان را قدری می‌تراشد تا بتواند روکش را روی آن قرار دهد. دندانپزشک تا زمان آماده شدن روکش، برای محافظت از دندان یک روکش موقت دندان روی آن نصب می کند.
6ـ روکش در انتها روی دندان قرار داده می‌شود. این که روکش تمام دندان را دربر بگیرد و کاملاً پایدار باشد، بسیار مهم است. ادامه عمل با توجه به نوع روکش قدری متفاوت خواهد بود:
چنانچه روکش فلزی انتخاب شده باشد، دندانپزشک بهترین اندازه را با توجه به دندان تعیین می‌کند. روکش پولیش داده می‌شود و با سیمان پر می‌شود. سپس دندانپزشک روکش را روی دندان قرار می‌دهد و سیمان و ذرات اضافی را پاک می‌کند و دهان کودک را شستشو می‌دهد.
چنانچه روکش کامپوزیتی انتخاب شده باشد، دندانپزشک پوسته پلاستیکی به شکل دندان را با کامپوزیت، مواد همرنگ دندان، پر می‌کند و سپس با اشعه کامپوزیت را سفت می‌کند. سپس پوسته را برمی‌دارد تا روکش همرنگ دندان به جا بماند.

مراقبت‌های پس از روکش کردن دندان شیری
کودک بلافاصله پس از روکش کردن دندان نباید مواد غذایی سفت یا چسبنده بخورد. ذرات چیپس یا ذرت ممکن است زیر روکش گیر کند و باعث ناراحتی شود. آب نبات‌های سفت یا چسبناک و آدامس نیز گاهی روکش را جابجا می‌کند. چنانچه روکش حرکت کند، کودک باید به مطب برده شود تا روکش مجدد چسبانده شود. برای جلوگیری از این کار از والدین خواسته می‌شود تا بر غذا خوردن فرزند خود نظارت داشته باشند و غذاهای نرم‌تر را در اختیارش بگذارند. لثه نیز گاهی اندکی پس از چسباندن روکش تحریک می‌شود، برای این که تحریک بیشتر نشود، باید کودک را وادار کرد تا اطراف لثه و دندان را به‌طور منظم مسواک بزند.