ناخن جویدن کودکان، علت ها و روش های درمان

ناخن جویدن کودکان یک عادت ناخوشایند است که در طبقه اختلالات رفتاری دسته بندی می شود. این عادت در کودکان از سنین ۲ تا ۵ سالگی آغاز می‌شود. در صورت عدم اصلاح به موقع، این رفتار ممکن است در بزرگسالی نیز ادامه پیدا کند. کودکان روح آسیب پذیری دارند، معمولا ناخن جویدن آنها ناشی از تنش ها و استرس هایی است که در طول روز تجربه می کنند. والدین در مرحله اول باید علت را در کودک خود جستجو کنند. استفاده از تنبیه بدنی شرایط را بدتر می کند. با به کاربردن روش هایی ساده می توانید این عادت را در کودک معصوم خود از بین ببرید. در ادامه شما را با این روشها و علت های ناخن جویدن کودکان آشنا خواهیم کرد.

چرا کودکان ناخن می جوند؟
گاهی عصبانیت بیش از حد در بچه‌ها باعث بروز چنین رفتاری می‌شود. ناخن جویدن در کودکان کمرو و خجالتی نیز دیده می شود. کودکانی که خجالتی اند معمولاً در جمع دچار اضطراب می‌شوند و اولین واکنش آن‌ها جویدن ناخن است. برای اطلاع از عوامل بروز استرس در کودکان کلیک کنید.
اگر کودکتان تنها در موقعیت هایی مثل تلویزیون دیدن و یا در شرایط استرس زا ناخت خود را می جود، جای نگرانی نیست؛ با افزایش سن، این عادت کودکانه ترک خواهد شد.
اما اگر کودک تان به طور دائم در حال جویدن ناخن است، باید علت آن را پیدا نمایید. ممکن است اتفاقاتی نظیر طلاق والدین، جابه‌جایی منزل یا رفتن به مدرسه‌ای جدید باعث اضطراب و ناراحتی کودک شده باشد.
در واقع می توان نتیجه گرفت که ناخن جویدن پاسخی در برابر اضطراب، خستگی و اعتماد به نفس پایین می باشد.
اما در برخی کودکان عادت ناخن جویدن با اختلالات روانپزشکی همراه است؛ بیماری های چون اختلال کمبود توجه و بیش فعالی، اختلال اضطراب جدایی، اختلال تومور، اختلال وسواس فکری، عقب ماندگی ذهنی، اختلال افسردگی حاد، اختلال اضطراب عمومی و اختلال هراس می توانند دلیلی بر ناخن جویدن کودکان باشند.

والدین در مواجهه با این مشکل چگونه باید با کودک خود برخورد کنند؟
از کودک تان مستقیما نپرسید که چرا این کار را انجام می دهد. هرگز او را به خاطر انجام این عمل سرزنش نکنید. در قدم اول توجه کنید که کودکتان در چه مواقعی این عمل را انجام می‌دهد.
سعی کنید کودک‌تان را برای صحبت در این زمینه با ملایمت و آرامش کامل یاری کنید. کودک باید درباره‌ی نگرانی‌هایش با شما صحبت کند. به حرف‌آوردن کودکان درباره‌ی این موضوع کمی دشوار به نظر می رسد. از جملاتی استفاده کنید که دلیل واقعی جویدن ناخن در کودک نیست اما او را ترغیب به صحبت می کند. مثلا می‌توانید به او بگویید «ناخن‌هات رو میجوی که تیزشون کنی؟» و اینگونه راهی برای مکالمه درباره‌ی مشکل باز کنید. در ادامه به بررسی راه کارهای ترک عادت ناخن جویدن در کودکان می پردازیم.

از تنبیه و دعوا با کودک خود بپرهیزید
کودکان این عادت را ناخودآگاه انجام می دهند. بازداشتن کودک از انجام آن با دعوا و تنبیه وضع را خراب‌تر می‌کند. هرگز او را به خاطر جویدن ناخن هایش کتک نزنید. برای رفع این مشکل قدم به قدم جلو بروید مثلا بگویید در هنگام غذا خوردن یا سر میز شام ناخن جویدن ممنوع است. با وضع قوانین این‌چنینی این عمل را محدود و محدودتر کنید. نگذارید این مسئله در خانواده بزرگ شود و به یک بحران تبدیل شود. جملاتی نظیر «حالمو بهم نزن» یا «این چه کاریه»، اثرات احساسی به شدت مخربی دارند و نه تنها موجب ترک عادت نمی‌شوند بلکه شرایط را برای کودک سخت تر می کنند.
در واقع والدین نباید به ناخن خوردن کودکان واکنش نشان دهند زیرا برخی از کودکان این کار را برای جلب توجه دیگران انجام می دهند. فقط سعی کنید دست‌های کودک همیشه تمیز نگه داشته شود. در مورد این عادت با او صحبت کنید اما درباره رفتارش قضاوت نکنید. صحبت با او درباره ناخن جویدن نباید باعث افزایش اضطراب وی شود. به او بگویید که این مشکل را با کمک او حل خواهید کرد و حتی پیشرفت کودک را مورد توجه و تشویق قرار دهند.

کودک را مشغول کار دیگری کنید
مشغول کردن کودک و یا ترغیب او به انجام کارهای دستی مانند نواختن موسیقی، تمرین و فعالیت های ورزشی یا استفاده از توپ های کوچک مخصوص می تواند موثر باشد.
از او کارهایی بخواهید که مجبور شود از انگشتانش استفاده کند. همچنین درست کردن کاردستی یا کشیدن نقاشی روش خوبی برای این کار است.

بر روی انگشتان کودک داروی تلخ نزنید
می‌توانید چسب زخم رنگی تهیه کنید و به روی انگشتانش بزنید. هرگز دنبال روش‌هایی مثل تهدید، پاشیدن فلفل و دارو‌های تلخ، بدمزه، بد رنگ و… به روی انگشتانش نباشید. چون تجربه نشان داده این روش‌ها نه تنها برای ترک ناخن جویدن کودک مؤثر نیست؛ بلکه با ایجاد احساس گناهکاری و اضطراب در او سبب می‌شود بیشتر به این عمل بپردازد.

به کودک خود تصویر نشان دهید
بچه‌ها همیشه جذب تصاویر می‌شوند تا کلمات. برای ترک ناخن جویدن می‌توانید از روش تصویری استفاده کنید. از ناخن آسیب دیده تصویری تهیه کرده و وضعیت آن را با ناخن سالم مقایسه کنید. تصویر ناخن های سالم و زیبا یا لاک زده به آنها نشان دهید. می‌توانید زمانی که شروع به جویدن ناخن کرد یک آیینه مقابل او بگذارید تا تصویر خودش را ببیند و از انجام این عمل منصرف شود.
کودک را تشویق کنید در مجلات، تصویر دست‌های زیبا را جست وجو کند یا روی کتاب یا آینه بچسباند تا مرتب تصویر این دست‌ها را با دست‌های خود مقایسه کند.
البته بدانید هیچ‌کدام از این روش‌ها بدون تکرار جوابگو نیستند و باید صبر و حوصله به خرج دهید.

ناخن های کودک را کوتاه نگه دارید
حتی تا مدت ها بعد از ترک عادت ناخن های فرزند خود را کوتاه نگه دارید. ناخن های کوتاه شده لزوم کمتری دارند تا جویده شوند، سعی کنید هر چند روز یک بار ناخن هایش را بگیرید و سوهان بزنید تا حتی نتواند تکه های کوچک ناخن را به دندان بگیرد و عادت خود را دوباره شروع کند. تا زمانی که مطمئن شوید به طور کامل درمان شده است این کار را انجام دهید و به او بگویید برای حفظ پاکیزگی و بهداشت لازم است.

دارو درمانی
آخرین مرحله دارو درمانی است؛ دارو درمانی صرفا در موارد بسیار شدید و در کودکان بالای ۷ سال صورت می پذیرد که اضطراب بالایی دارند و برای ترک ناخن جویدن از داروهای ضد اضطراب مثل فلوکستین، هالوپریدول، لیتیوم و استیل سیستین (acetylcysteine) استفاده می شود. برای اینکه بفهمید کودک شما نیاز به دارو درمانی دارد و به چه میزان و چه داروهایی باید مصرف کند حتما باید به روانپزشک کودک مراجعه کنید.