ضربان قلب کودکان، تعداد نرمال چقدره؟

بسیاری از والدین می‌دانند که باید ضربان قلب یا نبض خودشان در حدود ۶۰ تا ۱۰۰ ضربان در دقیقه باشد. اما شاید تعجب کنند اگر بدانند که معمولا فرزندان‌شان تعداد ضربان قلب یا نبض بیشتری دارند. ضربان قلب در کودکان بسته به سن‌شان می‌تواند بین ۴۳ تا ۱۸۰ ضربه در دقیقه باشد. البته نوزادان دارای بیشترین تعداد ضربان قلب هستند که به مرور با بزرگ شدن از نرخ ضربان قلب آن‌ها کاسته می‌شود.
آگاهی از میزان ضربان قلب عادی و چگونگی بررسی نبض کودک به شما کمک می‌کند تا از نگرانی‌های بی‌مورد اجتناب کنید. علاوه بر این به تشخیص صحیح کاهش یا افزایش نبض کودک در زمان بیماری و اقدام به موقع برای درمان او نیز کمک می‌کند.

چگونه باید نبض کودک خود را بگیرید؟
ضربان قلب شما، همان نبض شما است که تعداد دفعات تپش قلب در هر دقیقه را نشان می‌دهند. شما می‌توانید نبض فرزند خویش را با قرار دادن انگشت سبابه خود روی مچ دست (شریان رادیال)، داخل گودی آرنج (راکیال یا بازویی)، روی گردن (شریان گردنی کاروتید) یا بالای پای (شریان ران یا فمورال) او اندازه گیری کنید. این قسمت‌ها بخش‌هایی از بدن را نشان می‌دهد که در آن‌ها یک شریان قرار دارد. به عنوان مثال، شریان کاروتید در گردن قرار دارد و شریان رادیال در مچ دست است.
شما می‌توانید ضربان قلب در کودکان را در این بخش‌ها قویا احساس کنید. زمانی که محل دقیق گرفتن نبض خود را یافتید، تعداد ضربه‌هایی را که در یک دوره ۶۰ ثانیه می‌شنوید یا احساس می‌کنید را بشمارید یا تعداد ضربه هایی را که در ۳۰ ثانیه احساس می‌کنید را اندازه گرفته و سپس تعداد آن‌ها را ۲ برابر کنید. برای محاسبه زمان از یک کرونومتر یا ساعت استفاده کنید.
بسیاری از تلفن‌های همراه دارای کرونومتر هستند که کار با آن‌ها بسیار راحت است. همچنین می‌توانید برنامه‌هایی را برای گوشی خود دانلود کنید که مستقیما نبض را اندازه گیری می‌کنند. اغلب اوقات، در این نرم‌افزارها کافی است انگشت را روی لنز دوربین قرار داد تا ضربان قلب یا نبض شما اندازگیری شود. این نرم افزارها انتخاب خوبی برای بررسی نبض یا ضربان قلب در کودکان و نوزادانی هستند که یافتن نبض آن‌ها دشوار است.

میزان نبض ایستا و ضربان قلب هدف
قبل از اینکه میزان نبض عادی خود را در نظر بگیرید، مهم است بدانید که کارشناسان در مورد قربان قلب یا نبض دو نرخ متفاوت را تعریف می‌کنند. میزان ضربان قلب ایستا یا نبض ایستا (Resting Pulse Rate) زمانی اندازگیری می‌شود که شما ورزش نمی‌کنید یا در حال استراحت و انجام اموری مانند تماشای فیلم یا خواندن کتاب هستید. این نرخ ضربان قلب همان چیزی است که برای کودکان اندازه گیری می‌شود.
میزان ضربان قلب هدف (Target Heart Rate) نیز سطح ایده آلی است که ضربان قلب شما هنگام ورزش باید به آن برسد تا بتوان مطمئن بود که تمرین شما موثر واقع می‌شود و نتایج مفیدی برای بدن شما دارد. این نرخ ضربان قلب بیشتر برای نوجوانان و بزرگسالان استفاده می‌شود.
میزان نبض ایستا کودک بر اساس سن او و در زمان استراحت در بیداری، نه زمان فعالیت‌های فیزیکی، بازی یا گریه اندازگیری می‌شود. هنگام گریه یا فعالیت بدنی، میزان نبض یا ضربان قلب در کودکان ممکن است به حد بالاتری از آنچه که برای سن آن‌ها نرمال است، صعود کند یا به همین ترتیب، در خواب نیز ممکن است کودک شما نبضی کمتر از حد طبیعی را تجربه کند.

راهنمای حدود طبیعی ضربان قلب
تی از مقادیر طبیعی ضربان قلب در کودکان از زمان تولد تا ۱۸ سالگی که بر اساس یک مطالعه طولانی در لنکست (Lancet) به شرح زیر است. این اندازگیری‌ها از کودکان در حالت استراحت و نوزادان بیدار و سالم گرفته شده است. لازم به ذکر است که «ضربان قلب ایستا» به طور متوسط ذکر شده و نشان دهنده متوسط ضربان قلب در ​​کل نمونه است.
این فهرست تنها برای راهنمایی ارائه شده است و گاها میان منابع مرجع مختلف درباره ضربان قلب کودکان اختلافاتی وجود دارد. از این رو اگر نگران تعداد نبض فرزند خود هستید، بهتر است برای تعیین محدوده دقیق ضربان قلب در کودکان به متخصص اطفال مراجعه کنید.



نتایج بررسی فهرست ضربان قلب
همانطور که می‌بینید، قلب کودکان کم سن‌تر به طور معمول سریع‌تر از بزرگترها میزند. جالب است بدانید که میزان ضربان قلب ایستای نوجوانان ورزشکار می‌توانند بین ۴۰ تا ۵۰ ضربه در دقیقه باشد. این موضوع به خاطر این است که عضلات قلب افراد ورزشکار به دلیل تناسب اندام، مجبور نیست به اندازه افراد معمولی کار کند یا پمپاژ شود.

ضربان قلب پایین یا بالا
میزان نبض یا ضربان قلب در کودکان می‌تواند طبیعی، سریع (تاکی‌کاردی یا tachycardia) یا کند (برادی‌کاردی یا bradycardia) باشد. ضربان قلب در کودکان در بعضی از انواع تندتپشی یا تاکی‌کاردی، مانند تاکی‌کاردی سوپنتوکتومی (SVT)، ممکن است به بیش از ۲۲۰ ضربه در دقیقه یا ضربان قلب در کودکان در کندتپشی یا برادی‌کاردی ممکن است به کمتر از ۵۰ ضربه در دقیقه برسد.
به یاد داشته باشید که ضربان قلب بسیار سریع (تندتپشی) یا آهسته (کندتپشی) یک مورد اورژانسی است. به خصوص اگر کودک شما دارای علائم مرتبطی مانند خستگی (سنکوپ)، سرگیجه یا تحریک پذیری شدید باشد.
اگر فرزند شما علائم ناشی از کندتپشی یا تندتپشی را دارد، باید سریعا به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر نبض فرزند شما همیشه بالاتر یا پایین‌تر از حد نرمال است، باید با پزشک متخصص اطفال صحبت کنید. به عنوان مثال، به پزشک کودک خود بگویید:
همیشه نبض کودک من، حتی زمانی که در حال فعالیت و بازی است، پایین‌تر از محدوه نرمال قرار دارد.
همیشه نبض کودک من، حتی زمانی که او خواب است، بالاتر از محدوده نرمال قرار دارد.
ضربان قلب بالاتر از حد نرمال ممکن است نشانه بیماری‌های قلبی، عفونی یا متابولیکی باشد. نبض‌های نامنظم نیز می‌تواند نشانه‌عارضه یا مشکل قلبی باشد.

بررسی ضربان قلب غیرطبیعی
اگر پزشک متخصص اطفال در مورد ضربان قلب کودک شما احساس خطر کند، ممکن است برای بررسی اینکه آیا اختلال قلب کودک، یک عارضه مهم است یا خیر، برخی از آزمایشات را تجویز می‌کند. برای مثال، ممکن است پزشک علاوه بر نبض کودک شما، فشار خون او را نیز بررسی کند و از او یک نوار قلب بگیرد. نوار قلب کمک می‌کند تا پزشک شما نه تنها میزان ضربان قلب در کودک را اندازه بگیرد، بلکه ریتم یا فعالیت الکتریکی قلب را نیز بررسی کند. همچنین می‌تواند سرنخ‌هایی را در مورد اینکه بزرگ شدن قلب یا سخت کار کردن آن را نیز ارائه دهد. در بعضی موارد، پزشک ممکن است کودک شما را به یک متخصص قلب اطفال ارجاع دهد.
علاوه بر مشکلات قلبی، پزشک ممکن است آزمایش خون یا آزمایش تیروئید را نیز بررسی کند. زیرا کم خونی یا پرکاری تیروئید می‌ةواند باعث افزایش ضربان قلب شود.

علل تندی ضربان قلب در کودکان
گاهی اوقات علت تندتپشی ضربان قلب در کودکان یک موضوع بسیار ساده‌ است که به آسانی رفع می‌شود. به عنوان مثال، یک عامل قابل کنترل، کافئین است. اگر کودک شما در طول روز قهوه، نوشیدنی‌های انرژی‌زا یا نوشابه‌های گازدار مصرف می‌کند، ممکن است ضربان قلب ایستای بیشتری داشته باشد.
عوارض جانبی برخی از داروها نیز می‌تواند بر ضربان قلب ایستا کودک تأثیر بگذارد. شاید فکر کنید که تنها داروی محرک اختلال کم توجهی یا بیش فعالی (ADHD) می‌توانند‌ میزان ضربان قلب در کودکان را افزایش دهند؛ اما جالب است بدانید که داروی‌های ضد احتقان (مانند آنتی هیستامین) نیز می‌توانند این کار را انجام دهند.
ضربان قلب ایستا بالا می‌تواند با علائمی مانند درد، کم آبی یا تب همراه باشد. اگر تشخیص داده شود که این عوامل مربوط به تندتپشی است پس از رفع علائم باید ضربان قلب به حالت نرمال بازگردد. برای مثال، اگر یک کودک مبتلا به تب بالا، ضربان قلب بالایی داشته باشد،‌ باید با درمان تب از طریق مصرف مایعات و تب‌برهایی مانند استامینوفن، میزان ضربان قلب به حالت عادی بازگردد.

سخن پایانی
گوش دادن به ضربان قلب کودک خود، واقعا زیبا است. این حقیقت که قلب کودک به طور طبیعی اغلب سریعتر از والدینش می‌تپد، تا حدودی نماد شادابی و سرزندگی او است. اگر با این حال ضربان قلب کودک شما نرمال نیست نگران نشوید، سریعا به یک متخصص اطفال مراجعه کنید تا در اسرع وقت این مشکل را رفع کند.