سه ماه اول بارداری، بایدها و نبایدهای غذایی

تغذیه ی خانم های باردار در سه ماهه ی نخست بارداری خیلی مهم است. پزشکان می گویند یک بارداری خوب به وضعیت تغذیه یی قبل از بارداری نیز وابسته است و بهترین راه برای چک کردن این مسأله، توجه به نمایه ی ظاهری خانم ها قبل از بارداری و هنگام بارداری است.
حتی این که گفته می شود یک خانم در طول بارداری باید تا چه حدی وزن اضافه کند به نمایه ی بدنی او بستگی دارد؛ یعنی وضعیت ذخیره یی بدن قبل از بارداری تعیین می کند تا چه حدی می توان اضافه وزن پیدا کرد و با چه سرمایه یی باید بارداری را شروع کرد.

شروع بارداری و تغییرات در رژیم غذایی
نمایه توده بدنی یکی از معیارهایی است که نشان می دهد یک خانم باردار به چه مراقبت هایی نیاز دارد. اگر با شروع بارداری مصرف وعده های منظم غذایی به تهوع یا ناراحتی های گوارشی منجر شود، شکستن این وعده ها و تقسیم کردن آن به پنج تا شش وعده ی کوچک و سبک خیلی کمک می کند که مشکلات کاهش یابد! توصیه می شود با شروع بارداری، به ویژه اگر تهوع وجود داشته باشد، مصرف وعده های کوچک هر دو تا سه ساعت یک بار باشد، مصرف وعده های کوچک هر دو تا سه ساعت یک بار باشد، به نحوی که در هر وعده، از گروه های غذایی متنوع استفاده شود و در ضمن، گرسنه ماندن طولانی طبیعتاً خوب نیست. در عین حال چون همزمان با حالت تهوع، خانم ها یبوست هم دارند، بهتر است از غذاهای فیبرداری مثل نان های سبوس دار (سنگک، بربری، نان جو و نان گندم قهوه یی)، میوه و سبزی به میزان فراوان استفاده کنند.

محدوده اضافه وزن طبیعی
بین یک تا دو کیلوگرم وزن در سه ماهه ی اول بارداری طبیعی است؛ یعنی برای افرادی که نمایه ی بدنی آن ها بین ۲۶ و ۱۹/۸ تا ۲۵ است. اضافه کردن یک و نیم کیلوگرم مناسب است، اما برای افرادی که نمایه ی بدنی آنها پایین تر از ۱۹/۸ است، دو تا دو و نیم کیلوگرم اضافه وزن توصیه می شود. برای افراد چاقی که نمایه بدنی شان بین ۲۵ تا سی است، اضافه وزن باید زیر یک کیلوگرم باشد. کاهش وزن در این دوران طبیعی نیست و در صورت رخ دادن چنین مسأله یی باید علت آن را یافت. گاهی هم توقف افزایش وزن پیش می آید که خیلی مهم نیست و در ماه های بعدی جبران نمی شود، اما کاهش وزن به هیچ وجه طبیعی نخواهد بود و باید آن را جدی گرفت.

گروه های غذایی پنج گانه
طبیعتاً در ماه های اول که ماه های تشکیل دهنده ی لقاح و رشد اولیه ی جنین است، تأمین نیازهای زن باردار به اندازه کافی بسیار مهم است. یعنی مهم است که خانم باردار از تمام گروه های غذایی استفاده می کند و به درستی با مشکلاتی که در این دوره موجود است (تهوع صبحگاهی، یبوست، ترش کردن و سوزش سردل) برخورد کند. توصیه می شود وقتی خانمی متوجه شد باردار است یا حتی قبل از آن، وقتی تصمیم می گیرد باردار شود؛ باید با مراجعه به یک متخصص وضعیت آهن و کم خونی، کم وزنی یا اضافه وزن خود را چک کند و درمان کند و با یک برنامه ی غذایی خوب زمینه ی سلامت خود و جنینش را فراهم آورد. تأکید می کنیم که مصرف تمام گروه های غذایی (نان و غلات و میوه و سبزی، گوشت، حبوبات و تخم مرغ، لبنیات و حتی چربی ها) در سه ماهه ی نخست بارداری ضروری است. از میان این گروه ها که باید به میزان تعادل مصرف شود، مصرف پروتئین، ویتامین ها و املاح و به ویژه در صورت کمبود آهن در بدن خانم باردار بسیار با اهمیت است. بهتر است خانم های باردار، مصرف نوشیدنی های کافئین داری مثل چای و قهوه یا شکلات را کاهش دهند و مواد قندی ساده یی مثل شیرینی را هم کمتر مصرف کنند تا جلو اشتهای شان با خوردن غذاهای غیرمغذی گرفته نشود.

تأثیر نوع تغذیه بر جنس جنین
گمان می رود که میزان اسیدیته یا قلیایی بودن غذا که بر اسیدیته یا قلیایی بودن مجرای تناسلی اثر می گذارد، در زمان لقاح می تواند بر جنسیت جنین اثر بگذارد. در واقع گفته می شود اگر در زمان لقاح بتوان نوع قلیایی یا اسیدیته بودن غذای فرد را کنترل کرد، می توان در انتخاب جنسیت جنین نیز دخالت کرد. البته باید گفت این روش گرچه صد در صد موفقیت آمیز نیست، اما می تواند کمک کننده باشد. انواع گوشت سفید، میوه و سبزیجات موجب اسیدی شدن می شود، اما گوشت قرمز، لبنیات و آجیل قلیایی شدن را به همراه دارد. این در حالی است که اسیدیته احتمال بروز جنسیت مؤنث و قلیایی بودن زمینه ی جنسیت مذکر را فراهم خواهد آورد. برخی افراد سعی می کنند با نوع ویار یک خانم باردار جنسیت فرزند او را پیش بینی کنند، اما باید گفت این موضوع از نظر علمی ثابت نشده و مثال های ناقض آن فراوان بوده است.

سیگار در دوران بارداری
خانم های سیگاری چند ماه قبل از بارداری باید سیگار را ترک کنند. این کار خیلی کمک می کند تا آنها مشکلات بارداری کمتری پیدا کنند. بارداری، عملی با تصمیم گیری قبلی است. زنان ما که امروزه آگاه تر از گذشته هستند، باید قبل از بارداری برای بدن خود برنامه ریزی کنند، وزن شان را تنظیم کنند، نوع تغذیه ی خود را اصلاح کنند و اگر احیاناً سیگاری هستند، باید سیگار را قبل از بارداری کنار بگذارند تا بدن پاکسازی شده و برای یک فرآیند جدی آماده شود. مطالعات مختلف نشان می دهد که حتی مصرف اندک سیگار، الکل، مواد مخدر و برخی داروها می تواند آثار سوء بر جنین بگذارد و سبب بروز اختلالات شکل گیری و تکاملی در جنین شود. به سیگاری ها توصیه می شود میوه و سبزی و ویتامین C بیشتری مصرف کنند تا حمایت های آنتی اکسیدانی بدن شان افزایش یابد، اما در خانم های باردار به هر حال غلظتی که از مواد نیکوتینی در خون ایجاد می شود، شاید برای خود فرد مهم نباشد، اما برای جنین که موجودی بسیار کوچک است، این غلظت بسیار بالا و مسموم کننده به حساب می آید.