به پهلو خوابیدن نوزاد، چه خطراتی دارد؟

آیا به پهلو خوابیدن کودکان خطرناک است؟ آیا برای آنها مشکل آفرین خواهد شد؟ چطور از به پهلو خوابیدن کودک تان جلوگیری کنید؟ چه زمانی کودکان می توانند به پهلو بخوابند؟ اگر بچه هنگام خواب به پهلو بچرخد چطور؟ در این مقاله به بررسی به پهلو خوابیدن کودکان خواهیم پرداخت. دکترها معمولا به زنان حامله می ­گویند: «به پهلوی چپ بخوابید.» زیرا در این حالت، بدن می تواند مواد مغذی را بهتر و سریع تر به کودک منتقل کند. اما پس از تولد نوزاد، آیا او می تواند روی پهلوی چپ یا راست بخوابد؟ در این پست عارضه های مختلف پیش آمده بخاطر به پهلو خوابیدن کودک و اینکه چگونگی این نوع خوابیدن، مانع رشد می شود را شرح می دهد.
بچه ها زمان زیادی را صرف خواب می کنند. به عنوان یک مادر، ممکن است چندین طرز خوابیدن را در نوزاد خود مشاهده کرده باشید، اما یکی از چیزهایی که بسیار با آن مواجه می شوید، تمایل زیاد او برای به پهلو خوابیدن است. این کار کاملا بی ضرر است - گذشته از این ها، بزرگسالان نیز این کار را انجام می دهند. اما نوزادان متفاوتند و از بزرگسالی سال ها فاصله دارند، یعنی خوابیدن به پهلو می تواند پیامدهایی برای آنان داشته باشد.

آیا به پهلو خوابیدن کودکان خطرناک است؟
بله. به پهلو خوابیدن به خاطر عارضه ­های سلامتی خاصی که در کودک ایجاد می ­کند خطرناک است. عارضه­ هایی مثل:
تغییر رنگ هارلکویین:
اصطلاح پزشکی برای تغییر رنگ هارلکویین، آریتم یک ­طرفه است و ۱۰ درصد نوزادان تازه متولد شده را تحت تأثیر قرار می دهد. معمولا در اولین هفته­ تولد رخ می ­دهد. در این عارضه، نیمه ­ای از بدن نوزاد که روی آن خوابیده، تا حد فاصل مشخصی از ستون مرکزی بدن نوزاد قرمز یا صورتی می ­شود. یعنی نیمی از بدن نوزان قرمز و نیم دیگر رنگ طبیعی بدن می ­باشد. بعد از اینکه نوزاد چندین ساعت به پهلو می خوابد، رنگ پوست خود به خود تغییر می ­کند.
ولی این اتفاق کاملا بی خطر است و منجر به هیچگونه بیماری جدی نمی ­شود . تغییر حالت بدن، طی چند دقیقه این رنگ قرمز را محو می ­کند. پزشکان متخصص دلیل دقیق این پدیده را نمی دانند، اما معتقدند به خاطر رگ های نارس پوست است. البته ممکن است نوعی پلی سیتمی (رنگ پوست قرمز تیره، بدلیل افزایش گلبول های قرمز در بدن) باشد. این تغییر رنگ ممکن است احتمالا به دلیل انباشته شدن گلبول های قرمز در مقابل رگ های زیر پوستی به علت جاذبه زمین باشد؟ این اتفاق می ­تواند به دلیل رگ های نارس کودک باشد.
درمان: تغییر رنگ هارلکویین یک عارضه بی ­خطر است و خود به خود ناپدید می ­شود.
به پهلو خوابیدن کودکان و ایجاد سر تخت:
استخوان های جمجمه­ کودک نرم و قابل انعطاف باقی می ­مانند تا جمجمه و مغز بتوانند به یک میزان رشد کند. استخوان های نرم در حالت طبیعی خطر ایجاد سر تخت را به دنبال دارند. سرتخت زمانی اتفاق می ­افتد که سر کودک به­ طور مکرر در یک حالت قرار داده شود تا حدی که فشار نقطه ­ای را در سر ایجاد کند.
استخوان های جمجمه در آن نقطه فرو می روند و مقعر یا پهن می ­شوند. این اتفاق اساساً یک ناهنجاری اسکلتی است اما ممکن است منجر به کاهش رشد مغز شود چون در این صورت مغز، فضای کافی برای بزرگ شدن (رشد)، ندارد. این عارضه ممکن است توانایی­ های شناختی نوزاد را بعدها در زندگی ­اش تحت تأثیر قرار دهد. اصطلاح پزشکی سرتخت، پلاژیوسفالی یا سندروم سرتخت است.
سرتخت ممکن است وقتی کودک به پشت خوابیده ولی سر او کج است، و یا خوابیدن طولانی مدت روی یک سمت نیز رخ دهد. مشکل به نام کج گردنی نیز ممکن است عامل سر صافی شود. گونه­ نادر دیگری از سرصافی به دلیل تشکیل غیرطبیعی استخوان در جمجمه است که باید با عمل جراحی درمان شود.
درمان : در صورت تشخیص به موقع، سرتخت را می توان با هدبند هایی به نام کلاه­ ایمنی درمان کرد زیرا جمجمه­ سر نوزاد هنوز نرم است و امکان حالت گیری مجدد وجود دارد. هدبندها توسط پزشک تجویز می ­شوند و توسط تولیدکنندگان ملزومات پزشکی مجاز یا بیمارستان ها، ساخته می ­شوند. اگر وضعیت کودک بحرانی نباشد، پزشک پیشنهاد می ­کند تا حالت خوابیدن نوزاد را به سمت دیگر تغییر دهید تا سرتخت برطرف شود.
کج گردنی یا تورتیکولی:
کج گردنی چرخش غیر طبیعی گردن به یک سمت است که به دلیل کوتاهی شدید ماهیچه جناغی پستانکی (که طرف جانبی سر را به ترقوه وصل می ­کند)، رخ می دهد. کج گردنی به دلایل متعددی ممکن است رخ دهد که یکی از آنها حالت بد خوابیدن کودک است.
به دلیل اینکه ماهیچه­ های کودک منعطف و در حال رشد هستند، ماهیچه جناغی پستانکی، ممکن است به دلیل مکرر خوابیدن روی پهلو یا چرخاندن سر به پهلو وقتی به پشت خوابیده­ اند، کوتاه شود. این وضعیت تنها رشد ماهیچه­ها را تحت تأثیر قرار نمی ­دهد بلکه منجر به رشد غیرطبیعی استخوان می ­شود. کودکانی که مبتلا به کج گردنی هستند در خواب سر خود را مدام از این سو به آن سو می ­کنند.
درمان: فیزیوتراپی، گرفتگی عضلات را برطرف می ­سازد. دکتر امکان دارد استفاده از شانه بند را پیشنهاد کند که دور تا دور بدن کودک با یک پد نرم کنار گردن او می پیچد. این پد، سر را به جهت مخالف فشار می دهد و به تدریج، گردن را به حالت طبیعی خود برمی گرداند. همچنین پزشک روش ­های خوابیدن مناسبی را برای بهبود وضعیت کنونی کودک، پیشنهاد می ­کند.
خطر خفگی و به پهلو خوابیدن کودکان :
به پهلو خوابیدن، منجر به پیچیدگی/ انقباض نای و در نهایت تنفس سخت می ­شود. همچنین می تواند منجر به انباشته شدن غذاهای برگشت داده شده در دهانه­ نای و خطر خفگی شود. هنگام خوابیدن روی شکم نیز ممکن است این اتفاق بیفتد. روی شکم خوابیدن، حالتی است که کودک ممکن است وقتی به پهلو خوابیده است، بچرخد. این حالت ­ها خطر سندروم مرگ ناگهانی نوزاد را افزایش می ­دهد.
درمان: به کودک اجازه ندهید به پهلو بخوابد تا از خفگی و سندروم مرگ ناگهانی نوزاد، جلوگیری کنید. این پیامدهای طولانی­ مدت و کوتاه­ مدت، نیازمند جلوگیری فرزندتان از به پهلو خوابیدن است.

چطور می توانید از به پهلو خوابیدن کودکان جلوگیری کنید؟
شما می توانید برخی از احتیاط­ های ساده­ زیر را برای جلوگیری از به پهلو خوابیدن کودکتان، در نظر بگیرید.
کودکتان را به پشت بخوابانید:
ساده ­ترین احتیاط این است که وقتی کودک تان را در گهواره یا تخت­ خواب می ­گذارید، او را به پشت بخوابانید. تحقیقات نشان داده­ اند که خوابیدن به پشت، بهترین راه برای جلوگیری از وضعیت­ های کشنده مانند سندروم مرگ ناگهانی نوزاد است. این حالت، عفونت­ های دستگاه تنفسی فوقانی را نیز کاهش می ­دهد.
وسایل غیرضروری را روی تخت کودک قرار ندهید:
وسایل غیر ضروری را روی تخت یا گهواره­ کودک قرار ندهید. این وسایل هر چیزی می تواند باشد از پتو گرفته تا سپرهای مخصوص گهواره که تا کنون گزارشی مبنی بر تاثیر مثبت آنها در حفظ امنیت کودک وجود نداشته است. برخی وسایل ضروری مانند پتو نیز ممکن است منجر به چرخیدن کودک به پهلو شود بخصوص کودکانی که در خواب خیلی جابجا می شوند.
از گوه استفاده نکنید:
گوه، برای کودکان ایمن نیست. در حقیقت، بعضی از آنها طوری طراحی شده ­اند که کودک مجبور باشد به پهلو بخوابد. شما نباید هرگز از این گوه ­ها استفاده کنید. همچنین نباید از گوه هایی استفاده کنید که کمک می ­کند کودک فقط به پشت بخوابد. گوه­ها به طور قطعی ثابت شده است که خطر مرگ را در پی دارد.
قنداق کردن ممکن است خطر چرخیدن را افزایش دهد:
اگر کودکتان را قنداق کنید، خطر خوابیدن به پهلو را افزایش می ­دهید. به این دلیل که قنداق کردن، سطح لوله ­ای و صاف پیچیده ­ای دور کودک بوجود می ­آورد که چرخیدن را برای کودک آسان تر می ­کند. در حقیقت، قنداق نوزادان می ­تواند سندروم مرگ ناگهانی کودک را افزایش دهد.
حالت خواب کودک را مدام تغییر دهید:
اگر کودکتان به پشت می ­خوابد، هر شب گردنش را متناوباً تغییر دهید. برای مثال، اگر کودک شما به پشت خوابیده و گردنش کمی به سمت چپ متمایل است، پس شب بعد سرش را به سمت راست بچرخانید. این کار از سرتختی جلوگیری می کند. همچنین کودکتان را در تخت خواب یا گهواره در اتاق خواب خودتان، بگذارید. ملافه یا بالشتک غیر ضروری در گهواره قرار ندهید زیرا باعث می ­شود کودک به پهلو بخوابد.
در ماه ­های اول، کودکان خیلی جابجا نمی ­شوند. اما هنگامی که تحرک آنها بیشتر می ­شود، به پشت خواباندن آنها دشوار می ­شود. بنابراین، تا چه زمان باید سعی کنید آنها را به پشت بخوابانید؟

کودکان چه زمانی می توانند به پشت بخوابند؟
کودکان تا دوازده ماه کامل باید به پشت خوابانده شوند، بعد از آن، می تواند به پهلو بخوابد. در این سن، مری، نای و مکانیسم تنفسی کلی کودک کاملا شکل گرفته است. بنابراین، به پشت خوابیدن کودک در این سن، بی خطر است.

اگر کودک در خواب به پهلو بچرخد چطور؟
شش ماهگی، کودکتان می تواند به شکم یا پهلو بخوابد. به پشت خوابیدن یک قسمت طبیعی از رشد کودک است. اگر کودک شما خودش به شکم یا پهلو پیچید، بگذارید در همان حالت بخوابد. در کل، کودک زمانی به پهلو و پشت می تواند بچرخد که ماهیچه ­هایش به قدر کافی برای این حالت خوابیدن، قوی باشند. اگر او می تواند خودش بچرخد، نشان دهندۀ این است که ارگان های داخلی بدن نوزاد قوی تر هستند و احتمال خفگی در خواب، کم است.اما، اگر کودک شما قبل از شش ماهگی می چرخد، در این صورت شما باید او را به پشت برگردانید.
تا دوازده ماهگی، کودکتان را فقط به پشت بخوابانید. اگر دوست دارد به پهلو بخوابد، پس لازم است، عادت او را بتدریج تغییر دهید. اگر او را مرتب به پشت بخوابانید، یاد می گیرد همیشه به پشت بخوابد. به خاطر داشته باشید که کودک باید در نقطه­ی دید شما بخوابد.